ABD’nin Bağdat ve Hewlêr hükümetlerinin yanı sıra, Kerküklü temsilcilerle hazırladığı plan, siyasi, ekonomi ve güvenlik konularını kapsamakla birlikte, Kürt siyasi güçlerin kent yönetimine yeniden katılımını içeriyor.

PLANIN İLK ADIMI

Planın ilk adımı askeriydi. Kerkük’ün güvenliği, Kerkük kent merkezindeki Haşdi Haşi ve ordu güçlerine bir çözüm bulunması askeri boyutu kapsıyor.

Bu konuda öngörülen çözüm, Kerkük şehir merkezi güvenliğinin federal polis tarafından sağlanması, kenttin dış savunmasını Irak ordu güçleri ile Peşmergenin üslenmesi, bunların da ABD, Irak özel güçleri ve Bölgesel yönetim özel güçlerinden oluşan bir operasyon merkezi tarafından denetlenmesiydi. Varılan bu anlaşmaya göre ilk adım, Irak 61. Tugaya bağlı Özel Kuvvetlere ait birimlerin 31 Ocak’ta Kerkük’e girmesi ile atıldı.

İKİNCİ ADIM

ABD’nin öngördüğü ve taraflara sunduğu planın ikinci adımı için Irak ordu komutanları ile savunma bakanlığından oluşan bir heyetle, bölgesel yönetimden peşmerge güçleri sorumluları ve peşmerge bakanlığından oluşan heyetler arasındaki görüşmeler oldu. Heyetler arasındaki bu görüşme 4 Şubat’ta Hewlêr’de gerçekleşti.

Başûr Bölgesel yönetimi heyetinde, Bölgesel Yönetimin İçişleri Bakanı ve Peşmerge Bakanlığını vekaleten yürüten Kerim Sincari, Peşmerge komutanlarından Faruk Cemal, Peşmerge Genelkurmay Başkanı Tuğgeneral Cabbar Yaver ve çok sayıda yetkili yer aldı.

Irak heyetinde, Tuğgeneral Abdulamir Raşid Yarallah ve Irak Genelkurmay Başkanlığı operasyonlardan sorumlu yardımcısının da içinde bulunduğu çok sayıda rütbeli asker yer aldı.

BEŞ KOMİTE KARARI

Her iki heyetin görüşmesinde önemli kararlar alındı. Bunların başında tartışmalı bölgelerde yaşanan askeri sorunlara çözüm için 5 komitenin kurulması yer alıyor.

Selahaddin vilayetinde yer alan ve tartışmalı bölgeler içerisinde kalan Kürdistani merkezlerdeki sorunların giderilmesi için bir komite, Kerkük ve çevresindeki sorunların çözüm için ayrı bir komite, Musul ile doğu ve batısındaki sorunların giderilmesi için ayrı bir komite, Maxmur ve çevresindeki sorunların giderilmesi için ayrı bir komite kurulmasına karar verildi. Hewlêr ve Bağdat merkezli olarak kurulacak komiteler, birlikte çalışacaklar.

ATILAN ASKERİ ADIMLAR

Bu toplantıdan sonra Kerkük kent sınırlarınn güvenliğini sağlamak için belirlenen Irak ordusuna bağlı 14. Tugayı, Kerkük il sınır bölgesine yerleşmeye başladı. Kısa süre içinde yerleşme işlemi tamamlandı.

Irak Ordusu 14. Tugayı, Kerkük sınırının güvenliğini sağlamak için Irak Federal Polis Gücü'nden görevi devraldı.

Terörle Mücadele Polis Gücü 2. Tümen Komutanlığı Basın Sorumlusu Muntazar es-Saidi, yaptığı açıklamada, Irak ordusuna bağlı 14. Tugay birimlerinin Kerkük il sınırlarının güvenliğinin sağlanması için bölgeye yerleştirildiğini söyledi.

Askeri yönde bu adımlar atılırken 6 Şubat Çarşamba günü siyasi ve idari olarak da bazı adımlar atıldı. Bu kapsamda öngörülen YNK ile KDP’nin Kerkük valiliği konusunda bir anlaşmaya varmasıydı.

KDP İLE YNK NE KARŞILIĞINDA ANLAŞTI?

Alınan bilgilere göre KDP ile YNK Kerkük valiliği konunda anlaştıklarılar. Yaptıkları anlaşmaya göre 18 Şubat’ta Hewlêr’de toplanacak olan Kerkük İl Meclisi toplantısında Kerkük valisi seçilecek. Yeni seçilecek Kerkük valisinin yine YNK’den olacağı belirtiliyor. Türk ve Suni Arap Kerkük meclis üyeleri tepki olarak Hewlêr’deki meclis toplantısına katılmayacaklarını açıkladılar. Meclis toplantısının yeri olarak Hewlêr’in seçilmesi, KDP’nin tüm sorunların çözüm adresi olarak Hewlêr’i göstermesiyle ilişkilendirildi.

Şu ana kadar Kerkük valilik sorunun çözülmemesinin temel nedeni KDP’nin de bu valiliği istemesinden kaynaklıydı. YNK ise her fırsatta bu valiliğin kendisinin hakkı olduğunu söylüyordu. Siyasi gözlemciler, siyaset uzmanları KDP’nin valilikten vazgeçmesi karşısında şaşkınlıklarını gizlemiyorlar.

Şu ana kadar Kerkük valilik sorunun çözülmemesi ile bölgesel hükümetin kurulmamasının bir diğer nedeni de Badat tarafından Kürtlere ayrılan Adalet Bakanlığının YNK’ye verilmesi, KDP’nin ise buna karşı çıkmasıydı.

Soru şu: Kerkük valiliğinin YNK’ye verilmesiyle birlikte yeni hükümetin kurulması için de bir adım atılacak mı? O halde Bağdat’taki Adalet Bakanlığı görevi kime verilecek?

ABD’nin arabuluculuğu ile KDP ile YNK arasında, paralel olarak Başur Bölgesel Yönetimi ile Bağdat arasında yaşanan sorunların bir bölümünün Kerkük ve tartışmalı bölgelerde çözülmeye doğru gittiği görülüyor. Görüşmeler şeffaf yürütülmediği için ne tür pazarlıklar yapıldığı netleşmedi.

Ancak ABD’nin arabuluculuğu ile sağlanan bu uzlaşma, İran’a karşı atılacak bir adımın hazırlıkları olarak da değerlendiriliyor.

Her ne kadar Irak Cumhurbaşkanı ve Başbakanı’nın bu konudaki karşı açıklamaları olsa da, uzlaşmanın temelinde böyle bir planın olduğu tartışılıyor.

İran’dan gösterilen refleksler, Irak ve Güney Kürdistan ile ekonomik ve siyasi ilişkilerini arttırılması ise Tahran rejimine karşı olası bir plana karşı alınmış tedbir olarak yorumlanıyor.

Gelişmelerin hangi yönde seyredeceğini şimdiden kestirmek zor. Ancak görünen o ki, ABD ile İran arasındaki çatışma kızıştıkça bu planın da rengi, amacı ve ne kadar sürdürülebilir olduğu daha fazla belirginlik kazanacak.