Rusya ve İran'ın desteğiyle İdlib'e ilerleyen Suriye rejim güçleri Soçi anlaşması kapsamında olan birçok bölgeyi Türk devleti destekli çetelerden temizledi. Rejim güçleri dün de Halep'in batısını çatışmasız bir şekilde çetelerden aldı.

Soçi'nin garantörleri Rusya ile Türk devleti arasında anlaşmanın uygulanmaması dolayısıyla iplerin gerildiği bir dönemde Türk devleti son iki gündür başını El Nusra'nın çektiği Heyet Tehrir El Şam (HTŞ) ile görüşüyordu.

MİT-HTŞ-ÖSO yetkililerinin katıldığı görüşmelerde, HTŞ'nin kendisini feshetmesi ve Suriye Milli Ordusu (SMO) adı verilen çetelere katılmaları görüşülüyordu. Türk devleti, böylece Rusya'nın elinden "terörle mücadele" argümanını almak ve Soçi'nin maddelerinden biri olan İdlib'teki çeteleri "ılımlı" ve "radikal" diye ayrıştırma yükümlülüğünü yerine getirmiş gibi yapmayı hesapliyordu.

HTŞ'YE TÜRK DEVLETİ TEKLİFİ

Bölgedeki diplomasi ve askeri hareketlenmeleri yakından takip eden kaynaklardan alınan bilgilere göre, Türk yetkililer HTŞ'ye "kendini feshetme ve üyelerini SMO'ya 4'üncü kolordu olarak katma" ve "aralarında HTŞ'nin emiri Muhammed el Colani'nin de bulunduğu şura meclisi üyeleri ve üst düzey emirlerin bulunduğu belirli bir sayının ise Efrîn'e geçerek Türk devleti himayesinde kalmalarını" önerdi.

HTŞ KENDİNİ FESHETMEYECEĞİNİ AÇIKLADI

İki gün süren görüşmelerde El Kaide ve HTŞ'nin söz konusu öneriyi kabul etmediği açıklandı. HTŞ tarafından yapılan açıklamada "Harekatımız, kendisini fesh etmeyecek ve yoluna ilerlemeye devam edecektir. Ancak, Harekatımıza katılmak isteyen herkese kapılarımız açıktır" denildi.

COLANİ, BAĞDADİ'NİN AKIBETİNDEN KORKUYOR

Kaynak, "HTŞ'nin daha önce birçok kez isim değiştirdiğini, ancak bu kez kendini feshedip isim değiştirmeme nedenini ise Türk devletine güvenmeme" olarak niteledi ve şu dikkat çekici yorumda bulundu: "DAİŞ'in emiri Bağdadi de Türkiye korumasında öldürüldü. Colani ve ekibinin Türk devletinin korumasına güvenmesi aptallık olurdu. Çünkü daha önce El Kaide de yaptığı açıklamalarda El Nusra'yı (HTŞ) Türk devletine çok fazla yaslanmakla suçlamıştı."

İHVAN'IN KALELERİNDEN ÇATIŞMADAN ÇEKİLDİLER

Söz konusu açıklamadan hemen önce silahlı gruplar, Halep'in batısındaki Kefer Hemra, Harîtan ve Anedan gibi bölgelerden çekildi ve bu bölgeler rejim güçlerinin kontrolüne geçti. Suriye'deki İhvani Müslim'in (Müslüman Kardeşler) merkezi olararak bilinen bu bölgelerden çatışmadan çekilmenin arkasında da Türk devletinin olduğu bildiriliyor.

SMO DESTEKLİ GRUPLAR CEPHEDEN ÇEKİLDİ

Rejimin İran ve Rusya'nın desteğiyle Şubat ayı başında yöneldiği bu bölgelere, Türk devletine bağlı SMO, HTŞ'ye takviye güç göndermişti. Ancak HTŞ ile MİT arasında yapılan görüşmelerde, HTŞ'nin kendini feshetmeyi kabul etmemesi üzerine, bu bölgelere gönderilen SMO grupları Türk devletinin talimatıyla cepheden çekildi.

ERDOĞAN VE AKAR HTŞ'Yİ TEHDİT ETMİŞTİ

HTŞ'ye yönelik adımların Türk Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın İdlib için "Muhalif gruplardan başıbozuk hareket ederek rejime saldırı bahanesi verenlere artık tavizsiz davranılacağı" açıklaması ve Türk Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın “Radikaller dahil ateşkese uymayanlara karşı zor kullanılacak, her türlü tedbir alınacaktır” açıklamalarından sonra gelmesi dikkat çekti.

TÜRK HEYETİ MOSKOVA'DA

Suriye rejim güçleri, Rusya'nın Türk devletine dayattığı Soçi anlaşması kapsamında belirlenen bölgelerin büyük kısmını alırken, Türk devletinden bir heyet bugün Moskova'ya giderek, Rus yetkililerle görüşecek.

SOÇİ'NİN UYGULANMAYA ÇALIŞILAN MADDELERİ

17 Eylül 2018 tarihinde Rusya ve Türk devleti arasında imzalanan Soçi anlaşmasının maddelerinden "15-20 kilometre derinliğinde silahlardan arındırılmış bölge kurulacak", "M4 (Halep-Lazkiye) ve M5 (Halep-Hama) otoyolunun açılması ve rejime devredilmesi" ve "silahlı grupların ılımlı ve radikal olarak ayrıştırılması" konuları en çok üzerinde durulan maddeler oldu.

TÜRK DEVLETİNİN SİYASİ MANEVRASI

Rusya şimdiye kadar M4 otobanının açılması dışında bu maddeleri büyük oranda, sahada Türk devletinin karşı çıkmasına rağmen fiili olarak hayata geçirmiş oldu. Ancak Türk devletinin Moskova görüşmesi öncesi terör örgütleri listesinde yer alan HTŞ'nin dönüşümü ile siyasi manevra alanı kazanmaya çalıştığı ifade ediliyor.

DAHA ÖNCE DE İSİM DEĞİŞTİRDİ

El Kaide, Cephet El Nusra ismiyle Suriye sahasına giriş yapmış, 2015 yılında bazı örgütleri daha bünyesine katarak, Fetih El Şam ismini almıştı. Ancak örgüt, 28 Ocak 2017 tarihinde birçok irili ufaklı örgütü bünyesine alarak, Heyet Tehrir el Şam (HTŞ) ismini aldı.

HTŞ, SOÇİ'Yİ SREBRENİTSA'YA BENZETMİŞTİ

Soçi anlaşması imzalandığında da HTŞ kendi yayın organları üzerinde anlaşmadan dolayı hoşnutsuzluklarını ifade etmişti. HTŞ, anlaşmayı, Bosna savaşı esnasında Srebrenitsa'da silahların teslimine dair yapılan anlaşmaya benzetmişti. Srebrenitsa'da Bosnalıların Birleşmiş Milletler güvencesinde silahsızlandırılması ve sonrasında yaşanan katliamı hatırlatan örgüt, Türk devletinin kendi çıkarları doğrultusunda hareket ettiği yorumunda bulunmuştu.