İdlib'te kurduğu 12 gözlem noktası ve Soçi anlaşmasıyla da El Nusra öncülüğündeki Heyet Tehrir El Şam (HTŞ) bünyesindeki gruplara kalkan olan Türk devleti, Fırat'ın doğusunu "güvenli bölge" adı altında işgal etmek için İdlib üzerinden oyun kurmaya çalışıyor.

Suriye'de ABD ile Rusya arasında yaşanan çelişkileri Ağustos 2016'dan beri kullanan ve bunun karşılığında da Cerablus, Ezaz, Bab ve Efrîn'i işgal eden Türk devleti, mevcut çelişkileri bir süre daha kullanmaya çalışıyor.

İKİ GÜNLÜK ATEŞKES

ABD ile Türk heyetleri arasında 5 Ağustos'ta Ankara'da yapılan "güvenli bölge" toplantısından iki gün önce, yani 3 Ağustos tarihinde, Türkiye, Rusya ve İran, 13'üncü Suriye Garantörler Toplantısı kapsamında Kazakistan’da bir araya gelirken Suriye rejimi, İdlib'te ateşkes ilan etmişti.

Ancak dikkat çekici bir şekilde "güvenli bölge" görüşmelerinin başladığı 5 Ağustos günü de Suriye rejimi, İdlib’de ilan edilen şartlı ateşkesin bozulduğunu duyurdu ve bölgede çatışmalar başladı.

RUSYA VE REJİM HAN ŞEYHUN'A İLERLİYOR

İdlib'in güneyindeki Han Şeyhun ilçesine güneydoğu ve güneybatı hatlarında ilerleyen Suriye ordusu ve Rusya'ya bağlı güçler, son bir haftada birçok yerleşim yerini ele geçirdi.

Han Şeyhun'un güneyindeki Morek'te bulunan Türk gözlem noktasının iki tarafından ilerleyen rejim ve Rus güçleri, Kefereyn, Til Aas, Um Zeytun, Xirbe Murşid ve Mintar köylerini de aldı.

Dün de Kefr Zita, Erbain, Hobit, Madaya ve Xirbet Abidin köylerini ele geçiren rejim ve Rus güçleri ile Han Şeyhun kasabası arasındaki mesafe 3 kilometreye kadar düştü. Doğuda da 8 kilometre kadar kasabaya yaklaşan rejim ve Rus güçleri ile çeteler arasında çatışmalar devam ediyor.

REJİM UÇAĞI DÜŞÜRÜLDÜ

Rus ve rejim hava kuvvetlerinin bölgeye yönelik yoğun hava bombardımanı da devam ederken, dün Han Şeyhun'un doğusundaki Tamanah köyü bölgesinde rejime ait bir SU-22 tipi savaş uçağı çeteler tarafından düşürüldü. Uçağın pilotunun ise esir düştüğü bildirildi.

ÇEMBER TAMAMLANIRSA...

Rus ve rejim güçlerinin Han Şeyhun'u ele geçirmesi durumunda 17 Eylül 2018 tarihli Soçi anlaşması kapsamında açılması beklenen M4 otobanının önemli bir kısmı rejim güçlerinin eline geçmiş olacak.

Ayrıca Han Şeyhun'un alınması veya çemberin tamamlanmasıyla gündeki Morek, Kefer Zeyta ve Lataminah gibi önemli kasabalar da rejimin çemberine girmiş olacak.

TÜRK GÖZLEM NOKTASI ÇEMBERDE KALIYOR

Diğer yandan Han Şeyhun'un güneyindeki Morek'te bulunan Türk gözlem noktasının akıbeti de merak konusu olacak. Çember daralmasına ve rejim ile Rus güçleri gözlem noktasının iki tarafından Han Şeyhun'a ilerlemesine rağmen Türkiye bölgeden güçlerini çekmiş değil.

SOÇİ ANLAŞMASI VE ÇATIŞMASIZLIK BÖLGESİ

Rusya devlet başkanı Vladimir Putin ile Türk Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan arasında 17 Eylül'de Soçi'de yapılan anlaşma gereği "İdlib'in etrafında 15-20 kilometrelik hattın çatışmasızlık bölgesi ilan edilmesi" ve "M4 ile M5 ticaret yollarının açılması" gibi 10 maddelik bir mutabakata varılmıştı.

Aylar geçmesine rağmen Türkiye bu görevleri yerine getirmedi, Rusya'nın açıklamalarının sertleşmesi üzerine Aralık ayının sonunda El Nusra, Türkiye destekli gruplara karşı harekete geçerek İdlib'in yüzde 90'ını ele geçirdi.

REJİM VE RUSYA MAYIS AYINDA OPERASYONA BAŞLADI

NATO'nun da devrede olduğu İdlib'te Türkiye, Suriye sahasında pazarlık elini güçlü tutmak için bölgedeki çete gruplarını korumaya devam etti. Mayıs 2019'da Rusya ve rejim güçleri bölgeye yönelik operasyonlara başladı, ancak NATO'dan gelen açıklamalar sonrası Türkiye çetelere ağır silah desteğinde bulundu ve rejim ile Rusya'ya ağır kayıplar verdirtti.

ÜÇLÜ ZİRVE ÖNCESİ RUSYA'NIN AĞZINA BİR KAŞIK BAL

Suriye sahasında ABD ile Rusya arasında yaşanan çelişkilerden bir süre daha faydalanmak için oyun kurmaya çalışan Türk devleti, şimdi de rejim ve Rus güçlerinin Han Şeyhun'a ilerlemesine göz yumarak, 7 Eylül'de Ankara'da yapılması planlanan üçlü zirve (Rusya, İran ve Türkiye) öncesi Rusya'ya taahhütlerine bağlı olduğu mesajı vermeye çalışıyor.

ŞEHBA'DA RUS-TÜRK DEVRİYESİ

İdlib'in güneyinde bunlar yaşanırken Rusya’nın Suriye’deki Tarafları Uzlaştırma Merkezi’nin Başkanı Aleksey Bakin, Rus ve Türk askerlerin Til Rifat bölgesinde ortak devriye faaliyetini gerçekleştirdiğini duyurması ise dikkat çekti. Nitekim Türkiye uzun süredir, Efrînlilerin yerleştiği Şehba bölgesinin işgali için Rusya'dan icazet talep ediyor.

ABD'YE İDLİB ŞANTAJI

Bölgedeki kaynaklara göre, Türk devleti, Han Şeyhun'a yönelik Rus-rejim operasyonuna sessiz kalarak İdlib'teki en büyük destekçisi ABD ve NATO'ya da "Fırat'ın doğusunda istediğimi kabul etmezseniz, İdlib'i Rusya ve rejime bırakırım" şantajı yapıyor.

Kaynaklar, Han Şeyhun operasyonunun bu şekilde devam etmesi ve Türkiye (dolayısıyla NATO ve ABD'nin) müdahil olmaması durumunda bölgenin Eylül ayı içerisinde rejim ve Rus güçlerinin eline geçebileceğini belirtiyor.