Siyasi konularda sık sık tartışma konusu olan ve bir süre önce Peşmergelere ilişkin bir filme de imza atan Bernard-Henri Lévy, yeni bir iddia ortaya attı.

Fransız filozof 7 Nisan’da France 2 kanalında katıldığı bir programda, “Pers” adının değiştirilerek “İran” olmasının Nazi Almanyası’nın talimatıyla olduğunu iddia etti.

Lévy şu ifadeleri kullandı:

21 Mart 1935’te Pers, Almanya’nın talimatıyla isim değiştirerek İran adını almaya karar verdi. Neden? Çünkü İran, Farsça da Aryenlerin ülkesi demek. Ve o dönem tam bir yükselme halinde olan Nazi Almanyası Perslere yüzyılın anlaşmasını önerdi. Nazi Almanyası Perslere şunu söyledi: Sizi Doğu’nun Aryenleri yapacağız. Biz de Batı’nın Aryenleri olacağız. Güzel bir ortak macera olacak, dünyaya hükmedeceğiz. Ve İranlılar anlaşmayı kabul etti. Böylesine inanılmaz semantik bir darbe türü var. Bu boşuna değildir. Pers, bir şiirdir, porselendir, olağanüstü bir sanattır. Çok şey ifade ediyor, devasa bir uygarlıktır, Ahameniş uygarlığıdır. Pers İmparatorluğu o gün geçmişe bir çizgi çizerek Nazi Almanyası ile ittifak oldu.”

TARİHÇİLERE GÖRE NAZİLERLE HİÇBİR İLGİSİ YOK

CheckNews tarihçilerin bu konudaki görüşlerine yer verdi. Tartışmaya Ulusal Bilimsel Araştırmalar Merkezi’ndeki “İran ve Hint Dünyası” laboratuvarı araştırmacıları, Sorbonne Üniversitesi, Yüksek Araştırmalar Pratik Okulu, Doğu Dilleri ve Uygarlıkları Ulusal Enstitüsü araştırmacıları katıldı. Tarihçi Yann Richard, Florence Hellot, Denis Hermann ve Tahran Üniversitesi’nden Ali Kalirad görüşlerini ifade etti. Bu tarihçilere göre İran isminin değiştirilmesinin Nazilerle hiçbir ilgisi yok.

Florence Hellot’a göre İran eskilere dayanıyor. 19’uncu yüzyılda, İran ve Fransız ilişkilerinin yeniden başladığı sırada, resmi diplomatik yazışmalarda da yer alıyor. Hellot, 1850’lerdeki yazışmalarda İranlılar tarafından Farsça kullanılan kavramın “Paris’teki Pers Sefareti” değil “Paris’teki İran sefareti” olduğuna dikkat çekti. Aynı tarihçi, İran’ın kavramının Aryenlerin eski ülkesine gönderme yaptığını ancak bunun Nazilerle bağlantısı olmadığını düşünüyor.

Hellot, İran adının 1935’te Reza Şah tarafından dayatıldığını belirterek, isim değiştirme tarihini doğrularken, Denis Hermann da isim değişikliğinin 1935’te gerçekleştiğini belirtiyor.

Hermann, bununla birlikte İran kavramının 19’uncu yüzyıldan beri kullanıldığının da altını çiziyor. Hermann’a göre diplomatik gerekçelerle isim değiştirildi.

İran tarihini iyi bilen Yann Richard, şöyle anlattı: “İran hiçbir zaman isim değiştirmedi, zira İranlılar uzun zamandan beri bu ismi ülkelerini tarif etmek için kullanıyordu. 1935’te ülke reform aşamasından geçerken, yöneticisi Reza Şah yabancıları Pers İmparatorluğu’na ilişkin imajı ve hayallerine kesik atmak istedi. Reza Şah, İran adını seçerek ‘biz modern bir ülkeyiz’ demek istiyor.” Aynı tarihçiye göre, isim değişikliğinin Nazi Almanyası’ndan gelen bir talimatla hiçbir ilgisi yok.

Tahran Üniversitesi’nde tarihçi Ali Kalirad, “1935’te İran hükümeti yabancı hükümetleri, Pers ismini artık kullanmamaları ve bunun yerine ‘İran’ demeleri için bilgilendirdi. Ama bunun Nazi Almanyası ile ilgisi yok (...) İran, genel bir yorumla ‘Aryenlerin ülkesi’ anlamına geliyor ve çok eski bir kelime. İran platosunda yaşayan insanlar her zaman kendilerini İranlılar olarak tasvir etti.”