İran’da idamlarda yüzde 75 artış

İki insan hakları örgütü, İran’da “korkutmak” amacıyla adeta bir “ölüm makinesi”nin devreye konulduğunu belirterek 2022 yılında idamlarda yüzde 75 artış yaşandığını kaydetti.

Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü (İHR) ile Paris merkezli İdam Cezasına Karşı Hep Birlikte (ECPM), 2022 yılında en az 582 kişinin asılarak idam edildiğini bildirdi.

Bu idamlar, 2015 yılından bu yana en yüksek seviyeyi ifade ediyor. Her iki örgüte göre 2023 yılında en az 333 kişi idam edilmişti.

Ortak raporda, ölüm cezasının "bir kez daha İran rejimi tarafından iktidarın istikrarını sürdürmek için nihai bir sindirme ve baskı aracı olarak kullanıldığı" belirtiliyor.

IHR Müdürü Mahmood Amiry Moghaddam, "Yetkililer, halk ve protestocu gençler arasında korku uyandırmak için siyasi nedenler dışında hüküm giymiş mahkumların infazlarını yoğunlaştırdı" dedi.

Moghaddam, "İran rejimi tarafından kurulan ölüm makinesini durdurmak için” uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırdı.

Raporda ayrıca, yaklaşık 100 tutuklunun şu anda ya ölüm cezasına çarptırıldığı ya da idam suçlamasıyla yargılandığı kaydediliyor.

Eylül 2022’de başlayan halk hareketi ardından idama mahkum edilenlerin yarısından fazlası ve infazların yüzde 44’ü uyuşturucu ile bağlantılı davalarla ilgili. 2021 ile kıyaslandığında bu davalardaki mahkumiyetler ve idamların iki kat arttığı, 2020’ye göre ise on kat arttığı görülüyor.

Rapora göre, ülke nüfusunun yüzde 2 ila 6’sını oluşturan Beluci halkı mensupları infazların yüzde 30'unu oluşturuyor. Kürtler ve Araplara karşı da benzer bir oran var. Toplam idamların yüzde 49'una denk gelen 288 infaz, cinayet vakalarıyla gerekçelendirilirken, rapora göre ölüm cezası "bir baskı aracı ve daha geniş anlamda ülkenin sosyal sorunlarını yönetmek için bir baskı aracı" olarak kullanılıyor.

Jina Emini’nin katledilmesi ile başlayan protesto eylemlerine katılanlardan ikisinin halk önünde asılarak idam edildiğine yer verilen raporda, ayrıca idam edilenlerden 3’ünün reşit olmadığı ve 16’sının kadın olduğu belirtildi.