İran'da seçmenler sandık başında

İran’da seçmenler yeni Cumhurbaşkanını seçmek için sandık başına gitti. Seçim yarışı mevcut Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile din adamı İbrahim Reisi arasına geçiyor.

Kürtler ve İranlı muhalifler seçimleri boykot etti. İran dini lideri Ali Hamaney, bu seçimlerin önemli olduğunu savunarak, oy kullanmaya çağırdı.

Sandıklar yerel saatle 18.00’de kapatılacak. Ancak bazı kentlerde oy kullanma işlemleri uzatılabilir. Seçim sonuçlarının sandıklar kapandıktan sonra 24 saat içerisinde netleşmesi bekleniyor.

80 milyonu nüfuslu İran’da 18 yaşın üstünde 56.4 milyon kayıtlı seçmen var. Cumhurbaşkanlığı seçimleri için 1600 kişi aday oldu. Ancak, atama yoluyla gelen Muhafızlar Konseyi adaylardan sadece 6’sını kabul etti. Önceki seçimlerde olduğu gibi hiçbir kadının adaylığı kabul edilmedi.

İki adayın çekilmesiyle geriye dört aday kaldı. Gerçekte ise sadece iki aday yarışıyor: 2013 yılından beri iktidarda olan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile muhafazakar rakibi İbrahim reisi.

Mustafa Haşemitaba ve Eşhag Jahangiri adaylıktan çekilerek Ruhani’ye destek verdi. Tahran Belediyesi Başkanı Muhammed Bager Galibaf, Reisi lehine adaylıktan çekildiğin duyurdu. Mustafa Mirsalim resmi olarak çekilmediyse de Reisi’ye destek açıklamasında bulundu.

Seçimleri Ruhani ya da Reisi kazanacak. Anayasa’ya göre Cumhurbaşkanı “dindar bir Şii” olmalı. Bir Cumhurbaşkanı ancak iki kez üst üste bu görevi yürütebiliyor. 1989 yılından bu yana Ruhani’den önceki üç cumhurbaşkanı iki kez üst üste seçildi.  Ruhani de ikinci kez Cumhurbaşkanlığına talip oldu. Cumhurbaşkanlığı dört yıllığına seçiliyor. 19 Mayıs’taki seçimlerde adaylardan biri yüzde 50’nin üzerinde oy almazsa, bir hafta sonra ikinci tur yapılacak. Ruhani 2013’teki seçimlerde oyların yüzde 50.7’sini alarak seçilmişti.

EŞİTSİZLİK, İŞSİZLİK, ADALETSİZLİK... 

Her iki adayın da siyasi, toplumsal ve ekonomik sorunların çözümüne ilişkin ciddi bir önerisi yok. Resmi rakamlara göre nüfusun yüzde 16’sı, gençlerin de yüzde 30’u işsiz durumda. Gerçek rakamın daha yüksek olduğu tahmin ediliyor. Nüfusun büyük bölümü yoksulluk içerisinde yaşıyor. Gelirler dağılımında yoksul ve zengin arasında bir uçurum var.  Reisi'ye göre nüfusun yüzde 4'ü zengin, yüzde 96'sı yoksul.  Bununla bilikte ülkede  yatırımlar kusurlu.  Al yapıda ciddi problemler var. Birçok bölgede su sıkıntısı yaşanıyor. Hava kirliliği de şehir yaşamını çok ağır bir şekilde etkiliyor. Temel sorun olarak duran insan hakları alanında, bir iyileşme yok. Kürtler başta olmak üzere farklı halklar, inançlar ve grupların meşru talepleri reddediliyor, bastırılıyor.