İran’dan batılılar çekildikçe Çinli şirketler pay kapıyor

ABD’nin yaptırımları nedeniyle batılı şirketlerin büyük oranda terk ettiği İran’daki önemli projelerde, ABD’nin yaptırımlarından çekinmeyen Çinli şirketler pay kapıyor.

ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’a yönelik yaptırımların geleceğini duyurduğu Mayıs ayıından bu yana yaptığı baskılar sonucu birçok batı ülkesinden şirket, geri çekilme kararı almıştı.

EN BÜYÜK PROJEDE PAYI ÇİNLİ ŞİRKET ALDI

İran’ın önemli enerji projelerinden olan South Pars adlı doğal gaz hattı projesini, Çin’den CNPC adlı kamuya ait şirketin aldığı öğrenildi. Daha önce Fransız Total şirketinin yüzde 50,1 oranında üstlendiği projeden Ağustos ayında çekilmesi ardından bu pay CNPC’ye verildi.

South Pars’ın 11’inci aşamasının Total’den CNPC’ye geçmesiyle birlikte Çinli şirketin projenin bu aşamasındaki payı yüzde 30’dan yüzde 80’e çıktı.

Dünyanın en büyük doğal gaz projesi olarak sunulan South Pars’ın bu aşamasının Total’e düşen payında 1 milyar doları aşkın yatırım yapılacaktı.

ÇİNLİ ŞİRKETLER YAPTIRIMLARA KARŞI KORUNAKLI

Enerji analisti Pierre Terzian, İran’daki yatırımlarda payını arttıran CNPC gibi şirketlerin en büyük avantajının ABD yaptırımlarından etkilenmemesi olduğuna dikkat çekiyor. Buna karşın hissedarlarının yüzde 30’unu Amerikalıların oluşturduğu Total şirketinin ise ABD’de en az 10 milyar dolarlık yatırımı söz konusu.

Çinli şirketlerin bir diğer avantajı ise, yatırımlarında herhangi bir Amerikan bankasından finansman almamaları. Ayrıca hiçbir şekilde Amerikalı yatırımcılar tarafından hisselerinin alınmaması da Çinli şirketleri yaptırımlardan koruyor.

YÜZLERCE ŞİRKET GERİ ÇEKİLDİ

ABD’nin yanı sıra Britanya, Fransa, Çin, Rusya ve Almanya’nın imzaladığı 2015 nükleer anlaşması, İran’ın nükleer tesislerini uluslararası denetçilere açması karşılığında 2000’li yıllarda getirilen yaptırımların aşamalı olarak kaldırılmasını öngörüyordu. Ancak Donald Trump, selefi Barack Obama döneminde imzalanan anlaşmadan geri çekilmiş ve İran’a yönelik yaptırımlar 4 Kasım’da resmen başlamıştı. Trump, Mayıs ayında yaptığı açıklamayla İran’da yatırım yapan şirketlerin Amerikan yaptırımları kapsamına gireceğini duyurmuştu.

Trump’ın açıklaması ardından 2015’ten itibaren İran’a yönelen yüzlerce batılı şirket bu ülkeden geri çekilme kararı almıştı. Yaptırımların son yıllarda ciddi bir ekonomik krizin içinde olan İran’a ağır darbe vuracağı tahmin ediliyor.