BM özel raportörü: İran’a yaptırımlar illegal, feci etkileri var

İran’a 17 yıl sonra ziyarette bulunan Birlemiş Milletler’in ilk özel raportörü Alena Douhan, ABD tarafından İran’a uygulanan yaptırımların “illegal” ve insani açıdan “feci etkileri” olduğunu belirtti.

2005 yılından bu yana ilk kez bir BM raportörü İran’a ziyarette bulundu. Bu ziyaret, aynı zamanda Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi tarafından 2014 yılında oluşturulan tek taraflı zorlayıcı tedbirler konusundaki özel bir raportörün de ilk ziyareti oldu.

Belarus Devlet Üniversitesi Barış Araştırmaları Merkezi Müdürü ve uluslararası hukuk profesörü raportör Alena Douhan, 7-18 Mayıs tarihleri arasındaki 12 günlük ziyarette hükümet yetkilileri, sivil toplum örgütü temsilcileri, sağlık uzmanları ve mali kurum yetkilileri ile görüştü.

Tahran’da bir basın toplantısı düzenleyen Douhan, "Bu ziyaret sırasında, yaptırımların insani düzeydeki yıkıcı etkilerini görme imkanı bulduk" dedi.

“İran'a karşı alınan tedbirler uluslararası hukuku ihlal ediyor, yasadışı" diyen Douhan, "yaptırımların kaldırılması" çağrısında bulundu.

Douhan, “Ne yazık ki, realist olmak gerekirse gelecek ay içerisinde yaptırımların kaldırılacağını düşünmüyorum” diye ekledi.

Viyana’da Tahran ile nükleer anlaşmanın tarafı diğer ülkeler arasında bir yıl önce müzakereler yeniden başlatıldı. Viyana’daki müzakereler Washington’un anlaşmaya geri dönmesini hedefliyor. ABD, dolaylı olarak müzakerelere katılıyor.

Nükleer anlaşma 2015 yılında İran ile ABD, Rusya, Çin, Fransa, Birleşik Krallık ve Almanya arasında imzalanmıştı.  Ancak ABD 2018 yılında Donald Trump yönetimi altındayken anlaşmadan tek taraflı olarak çekilerek yaptırımlara geri dönmüştü. Tahran da misilleme olarak anlaşmada öngörülen taahhütlerini kademeli olarak askıya almaya başlamıştı.

Douhan’ın İran ziyareti, ayrıca enflasyonun rekor düzeye çıktığı, zamlar nedeniyle protesto eylemlerinin başladığı bir döneme denk geldi.

Douhan, “Son 17 yıl içerisinde hiçbir özel raportörün İran’a ziyarette bulunmadığının bilincindeyim ve umarım ki benim ziyaretim sonuncusu olmaz” dedi.

BM özel raportörü, Tahran’ı da bir işbirliği programının hayata geçirilmesi için vakit kaybetmeden BM ile işbirliği yapmaya çağırdı.

Douhan’ın nihai raporu, eylül ayında BM İnsan Hakları Konseyi’ne sunulacak.