2019’dan 2023’ün ilk gününe kadar Brezilya’da iktidarda kalan aşırı sağcı Jair Bolsonaro’nun devlet başkanlığındaki iktidar, tarım ve madenciliğin desteklenmesi adı altında yerli halkların yaşam alanları olan Amazon ormanlarını ranta açmıştı.

Bolsonaro rejiminin göz yumması sonucu özellikle ülkenin kuzeyindeki ormanlık alanlarda yaşam mücadelesi veren ve sayıları gittikçe azalan Yanomami halkı, yasa dışı altın madenciliği yapan çetelerin baskısı altındaydı. Bolsonaro yönetiminin Brezilya’da gerginlik ve krizlere yol açan seçimlerle devrilmesinin ardından iktidara gelen Luiz Inácio Lula da Silva’nın devlet başkanlığındaki yeni yönetimin ilk işi Yanomamilerin yaşamını tehdit eden define avcılarına savaş açmak oldu.

Brezilya Çevre Bakanlığı (IBAMA) ve Adalet Bakanlığı’nın yürüttüğü ortak operasyonda kaçak altın madenciliğinin işletildiği birçok yere ateşe verildi, define avcılarına ait helikopter, uçak ve iş makinelerine el konuldu. Ayrıca madencilere ait 5 bin litre yakıt ile 1 ton yaşam malzemesine el koyan güvenlik güçleri, sayıları 20 binden fazla olduğu tahmin edilen ve Brezilya’da “Garimpeiros” olarak adlandırılan define avcılarını tutuklamak için de bölgede geniş çaplı operasyonlar başlattı.

Çevre Bakanlığı’nın sanal medya hesaplarında yaptığı son paylaşımlara göre define avcılarının geçiş güzergahlarının kapatılması için Brezilya ordusu hem karadan hem de havadan sürekli takipte olacak. Uluslararası çevre örgütü Greenpeace’nin aralık ayında açıkladığı verilere göre altın madenlerine ulaşım için suç örgütleri Amazon’un derinliklerinde 120 kilometreye varan yollar açtılar ve bu durum ciddi biçimde ormanların kıyımına yol açtı.

YANOMAMİ HALKI SOYKIRIM TEHDİDİ ALTINDA

1 Ocak 2023’te Devlet Başkanlığı koltuğuna oturan Lula da Silva’nın 21 Ocak günü bölgeye yaptığı ziyaretle kaçak altın maden işletmeciliği nedeniyle yaşam alanları yok edilen Yanomami halkının durumu bir kez daha dünyanın gündemine geldi.

Nüfusu şu anda 30 bin civarında olan Yanomami halkına soykırım uygulandığını belirten Lula da Silva geçtiğimiz hafta ordu ve polise define avcısı çetelere yönelik operasyon başlatma talimatı verdi.

Yasa dışı madenciler bölge insanını kaçırarak rehin alıyor, katliamlar yapıyor, ormanlık alanları talan ediyor ve su pınarlarını zehirliyor. Özellikle maden çalışması sırasında ortaya çıkan su kirliliği nedeniyle değişik hastalıklara yakalanan binden fazla çocuk şu ana kadar yaşamını yitirdi.

Tamamen devlet sisteminin tamamen dışında yaşayan Yanomami halkı geçimini avcılık, balıkçılık ve tarımla sağlıyor. Yanomamiler, 500 yıl önce başlayan Amerikan kıtasının sömürgeleştirilmesinden bu yana her türlü soykırım, talan ve yıkım karşısında yaşam alanlarını terk etmeyerek ayakta kalmayı başaran bölgenin en büyük yerli halklardan biri.