Finlandiya, Türkiye ve Ortadoğu'daki diktatörleri silahlandırıyor

Finlandiya'nın ağır insan hakları ihlalleri gerçekleştiren ve Efrîn'i işgal eden Türkiye'ye yaptığı silah satışları, siyasi parti ve barış örgütlerinin tepkilerine yol açıyor.

Barış yanlısı düşünce kuruluşu SaferGlobes'in yayınladığı rapor, Finlandiya'nın silah satışlarının 2002 ila 2016 yılları arasında iki kattan fazla artış gösterdiğini ortaya koydu. 2003 yılında Finlandiya 49 milyon Euroluk silah satışı yaparken bu rakam 2016 yılında 133 milyon avroya yükseldi.

SaferGlobes'i en fazla endişelendiren ise Finlandiya'nın çatışma ve savaşların sürdüğü Ortadoğu'daki diktatörleri silahlandırması. 2013 yılında Finlandiya'nın sattığı silahların sadece % 1'i Ortadoğu ülkelerine giderken bu oran 2016 yılında % 63'e yükseldi.

Finlandiya'nın Ortadoğu'da silah sattığı ülkelerin başında ağır insan hakları ihlalleri ve insanlık suçlarının işlendiği Türkiye, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar geliyor.

Bir devlet kurumu olan Patria adlı silah şirketinin silahlarını pazarlamak için Uganda'da bulunan Finlandiyalı bir iş adamının şüpheli ölümü Finlandiya'nın silah satış politikasının sorgulanmasını beraberinde getirdi.

BARIŞ ÖRGÜTLERİ TEPKİLİ

Barış ve sivil toplum örgütleri, Finlandiya Hükümeti'ni insan haklarını ihlal eden ve diktatörlükle yönetilen ülkelere silah sattığı için eleştiriyor. Bu ülkelere yapılan satışların durdurulmasını istiyor.

Devlet şirketi Patria, son bir yıl içinde Birleşik Arap Emirliği'ne 40 adet zırhlı taşıma aracı sattı. Sako AB şirketi de Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne keskin nişancı tüfekleri sattı.

Keskin nişancı tüfeklerinin satışı Savunma Bakanlığı'nın onayına bağlı. Savunma Bakanlığı'nın her iki ülkeye satış izni vermesi tepkilere yol açtı. Silahların Türk askerleri tarafından Kürtlere, Birleşik Arap Emirlikleri tarafından da Yemen'de kullanılma riski bulunduğunu hatırlatan barış örgütleri, bu ülkelere yapılan silah satışlarının durdurulmasını istiyor.

Son yıllarda Finlandiya'nın daha liberal bir silah satış politikası izlediği gözlemleniyor. Daha önceleri insan haklarını ihlal eden ülkelere silah satışı mümkün değilken bugün savaşan ve ağır insan hakları ihlalleri gerçekleşen ülkelere silah satışları yapılıyor.

Finlandiya 2012 yılında Özbekistan ve Türkmenistan'ın silah satın alma talebini reddederken 2015 Türkmenistan'a silah satmayı kabul etti.

YABANCI KARŞITI PARTİ SİLAH İHRACATINDA ETKİLİ

Finlandiya'nın silah ihraç politikasını liberalleştirmesi ile hükümetin bileşimi arasında doğrudan bir ilişki olduğu görülüyor. Yabancı karşıtı ve popülist parti Gerçek Finliler'in 2015 yılında hükümet ortağı olmasından sonra Ortadoğu ülkelerine yapılan silah satışlarında artış görülüyor.

Savunma Bakanlığı görevini Gerçek Finlilerin bölünmesi sonucu kurulan Mavi Gelecek grubunun üyesi Jussi Niinistö yürütüyor. Gerçek Finliler ve Mavi Gelecek Finlandiya'nın askerileştirilmesini ve silah şirketlerinin güçlendirilmesini savunuyor.

Savunma Bakanlığı'nın kilit noktalarında bu partiden yetkili ve bürokratlar var. Patria'nın Genel Müdürü Olli Isotalo da pek çok kez, şirketin ayakta kalması için iç pazarın yetmeyeceğini ve ülkenin silah ihraç etmesi gerektiğini savunmuştu.

2016 yılında şirketin ürettiği silahların % 41'i, Ortadoğu ülkelerine satıldı.

TÜRKİYE'YE SATILAN SİLAHLAR KÜRTLERE KARŞI KULLANILIYOR

2017 yılında ise Savunma Bakanlığı 256 silah satış talebini kabul etti. Silah alım talebi karşılanan ülkelerin başlarında İsveç, Polonya ve Türkiye geliyor. Finlandiya Türkiye'ye daha çok kurşun geçirmez yelek, miğfer, çelik ve mesafeyi ölçen teknik araçlar satıyor. Eğer satılacak silah tutarı 1 milyon avronun üzerindeyse satışlara hükümetin onay vermesi gerekiyor.

Hükümetin başını en fazla ağrıtan ise Türkiye'ye yapılan silah satışları. Bu yılın mart ayında Efrîn'e yönelik saldırılar sırasında Sol Birlik, Türkiye'nin silahları Kürtlere karşı kullanıldığını belirterek Türkiye'ye yapılan silah satışlarının durdurulmasını talep etmişti.

Parlamentoda 12 milletvekili bulunan Sol Birlik, Finlandiya Hükümeti'ni Türkiye'ye silah desteği vererek insan hakları ve uluslararası yasaları ihlal etmekle suçlamıştı.

SaferGlobes'in yayınladığı raporda Finlandiya'nın Türkiye'ye 2016 yılında 12 milyon avro tutarında silah sattığı belirtiliyor.

MERMİ SATMIYOR AMA HEDEFLERİ VURACAK TEÇHİZAT SATIYOR

Dışişleri Bakanlığı'nın silah satışını denetleyen bölümünün sorumlularından Ilkka Rentola, daha önce Türkiye'ye satılması planlanan silahların satışını durdurduklarını söyledi. Örnek olarak da Türkiye'nin talep ettiği mermileri gösterdi. İçişleri Bakanlığı ve jandarmanın silah alma taleplerini kabul etmediklerini söyledi.

Ancak bakanlığın tutumu yeni bir tartışmayı, silah satma sınırının ne olduğu tartışmasını da beraberinde getirdi. Barış örgütleri, Finlandiya'nın Türkiye'ye mermi satmayı durdururken füzelerin hedefini tam olarak vurmasını sağlayan teknik araçları satmasındaki çelişkiye dikkat çekiyor.

SİLAH SATIŞLARI BÖLGEDEKİ İSTİKRARSIZLIĞA KATKIDA BULUNUR

Ortak bir açıklama yapan barış örgütleri; Yüzler Komitesi ve Barış Federasyonu, Finlandiya'nın Ortadoğu ülkelerine silah satışlarının şok edici olduğunu belirterek “Ortadoğu ülkelerine silah satmak bölgenin güvenliğine değil istikrarlaşmasına katkıda bulunur, Kendini barış savunucusu olarak profile eden bir ülkenin silah satışlarını artırması uygun bir çözüm değildir” dedi.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRİ) yayınladığı raporda Finlandiya en fazla silah ihraç eden ülkeler sıralamasında 23. sırada yer alıyor.