Tunus’ta devrim sonrasında sosyal adaletsizlikler daha da arttı

Tunus’ta ekonomik ve sosyal adaletsizliklere karşı dördüncü gününü geride bırakan isyan hareketine karşı sert müdahale devam ederken, isyan son 7 yılda sorunların çözülmesi yerine daha da ağırlaşmasının bir sonucu.

14 Ocak 2011’de Zeynel Abidin Bin Ali’nin iktidarı bırakmasının yıl dönümü yaklaşırken, Bin Ali’nin gidişinin üzerinden geçen 7 yılda ekonomik sorunlar daha da ağırlaştı.

Hükümetin 2018 yılı bütçesinde yakıt, otomobil, telefon hizmetleri ve internet erişim hizmetlerine yönelik getirilen birçok vergiye tepki amaçlı Pazartesi başlayan gösteriler dördüncü günündeydi.

PAZARTESİ’NDEN BU YANA EN AZ 600 GÖZALTI

Tunus’un birçok kentinde gençlerin daha çok akşam ve gece saatlerinde düzenledikleri eylemlere polis sert bir biçimde müdahale ediyor. İçişleri Bakanlığı’na göre Perşembe akşama kadar 600’ün üzerinde kişi gözaltına alındı.

Eylemler kapsamında dün çok sayıda kişi de 2010 sonundaki isyanın fitilinin ateşlendiği Sidi Buzid şehrinde gösteri düzenledi. Yine başkent Tunus ile Teburba, Kaserin, Jelma, Gafsa, Cebayda ve Siliana gibi kentlerde çok sayıda gösteri yapıldı.

Öte yandan ‘Feş Nestannev (Ne Bekliyoruz)’ adıyla yılın ilk günlerinde duyurulan kampanya kapsamında başkent Tunus’ta toplanan çok sayıda aktivist, eylemlerde gözaltına alınanların serbest bırakılması çağrısı yaptı. Hareket üyeleri, Cuma günü de eylem çağrısı yaptı.

HALK SON ZAMLARA İSYAN ETTİ

Tunus'ta 2018 yılı bütçesine dair yasa kapsamında 1 Ocak'tan itibaren birçok temel ihtiyaç maddesine zamlar yapılırken, kemer sıkma politikaları hayata geçirildi. Yasa çerçevesinde çok sayıda ürüne vergi zammı geldi. Yakıt, otomobil, telefon hizmetleri ve internete erişimine yönelik fiyat ve vergiler arttırıldı.

Ancak halkı isyan noktasına getiren bu son zamlar Tunus’ta giderek artan ekonomik ve toplumsal adaletsizlikler nedeniyle sadece bardağı taşıran son damla olduğu kaydediliyor.

DEVRİMDEN 7 YIL SONRA SORUNLAR DAHA DA AĞIRLAŞMIŞ DURUMDA

Sidi Buzid’de seyyar satıcılık yaptığı el arabasına el arabasına el konulmasına isyan eden 19 yaşındaki Muhammed Buazizi adlı genç, 17 Aralık 2014’de kendisini yakarak tepkisini göstermişti. Bunun üzerine başlayan protesto gösterileri tüm ülkeye yayılmış ve Cumhurbaşkanı Zeynel Abidin Bin Ali, 14 Ocak 2011’de iktidarı bırakmak zorunda kalmıştı. Muhammed Buazizi ise 4 Ocak 2011’de yaşamını yitirmişti.

Ancak Zeynel Abidin Bin Ali’nin yönetimi bırakması ardından önce Türkiye destekli İslamcıların sonrasında ise laik-demokrat ittifakının kurduğu hükümetler halkın sorunlarına çözüm olamadılar. Ennahda adlı İslamcı partinin adayının kaybetmesi ardından şu anda 91 yaşında olan El Baci Kaid Es Sibsi’nin başında olduğu ülkede son 3 yıldır laik Nida Tunus ile Ennahda arasında kurulan hükümet de halkın sorunlarına uzak bir duruş sergiliyorlar.

MİLLİ GELİR ARTIŞI 2010 ÖNCESİNİN ÇOK GERİSİNDE KALIYOR

Ülkenin turizm gelirlerinin önemli bir gelirinin sağlandığı Cerba, Hamamet ve Susa gibi kentler ise, özellikle son yıllardaki radikal İslamcı çete örgütlerinin saldırıları nedeniyle turist çekemez durumda. Susa’da bir otele düzenlenen katliamın yanı sıra Port El Kantawi’deki plaj saldırılarının bedelini turizm ödüyor.

Tunus ekonomisinde yüzde 7’lik bir paya sahip olan turizmdeki gerilemenin yanı sıra fosfat üretiminde gerileme yaşanırken, tekstil ve manifatura gibi sektörler de krizden ciddi oranda etkilendi. 2010 yılında 57 milyar dinar (40 milyar dolar) olan milli gelir artışı yüzde 9’lardan son yıllarda yüzde 2-3 civarına kadar düştü. Bu da, ülkenin borçlarının milli gelirinin üçte ikisinin üzerine çıkmasına yol açtı.

Geçtiğimiz yıl yüzde 2,2 olarak gerçekleşen ekonomik büyümenin ise bu yıl en fazla yüzde 3 olması bekleniyor.

EĞİTİMLİ HER ÜÇ GENÇTEN BİRİ İŞSİZ

11 milyon nüfuslu ülkede çalışma yaşındaki her 7 kişiden biri işsiz iken, gençlerde bu oran üçte bire kadar ulaşıyor. Özellikle yüksek eğitim almış gençlerde işsizlik oranları ortalamanın çok üzerinde.

‘ELİT’ KESİMLERİN HAKİM OLDUĞU SİYASETE GÜVEN YOK

Tunus’ta Zeynel Abidin Bin Ali ve etrafından konumlanan ‘halktan kopuk elit’ kesimlerden kurtulma inancıyla 2010-2011 devrim hareketine destek veren halk, sonrasındaki yıllarda da ciddi bir değişimin ortaya çıkmadığını görmüş durumda.

İslamcılardan sonra oldukça güçlü olan laik kesimlerin desteklediği Nida Tunus’un da halk nezdinde olumlu bir imaj bırakamadığı anlaşılıyor. 91 yaşındaki Cumhurbaşkanı Es Sibsi’nin 2019 yılındaki seçimlerde yeniden aday olma yönünde karar alması ve yine parti yönetimini oğlu Hafez Kaid Es Sibsi’ye bırakması hoş görülmüyor.