İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi Cezaevi Komisyonu, İç Anadolu Bölgesi cezaevlerinde Nisan, Mayıs ve Haziran ayında yaşanan hak ihlalleri raporunu şube binasında kamuoyuyla paylaştı. 

İHD MYK Üyesi Nuray Çevirmen, raporlarında Bolu F Tipi, Dinar T Tipi, Kayseri Bünyan 2 Nolu T Tipi, Kırıkkale- Hacılar F Tipi, Sincan Kadın ve Tokat T Tipi Hapishanelerinde yaşananların yer aldığını belirtti.

Çevirmen, raporu komisyon üyesi avukatların tutuklularla yaptığı görüşmeler, aile ve vekilleri tarafından derneklerine yapılan başvurular, mahpuslar tarafından yollanan mektuplardan aldıkları bilgilerle hazırladıklarını vurguladı.

Toplantıda, cezaevlerinde son üç ayda yaşanan hak ihlalleri şöyle sıralandı:

BOLU F T TİPİ

"*9 Nisan 2018 Abdulvahap Kavak isimli tutuklu göz ameliyatı olması gerekirken, üniversite de mahkum koğuşu olmamasından kaynaklı ameliyat edilmiyor. Rahatsızlıklarına uygun diyet yemek verilmiyor. 2010 yılında boğazında oluşan nodülden 7 yıl sonra haberdar olmuştur. Doktora götürüldüğünde asker hasta ve doktorun yanından ayrılmıyor.

* Hacı Ekinci 6 aydır telefon ile iletişim hakkından, kurum idaresinin kendisine ve ailesine dayatmakta olduğu 'tekmil' uygulaması nedeniyle yararlanamamaktadır. 12 Nisan 2018 günü telefon görüşmesinde konuşmaya başladığında isim ve soy ismini beyan etmiş, ancak kurum idaresi bunu yeterli görmeyerek 70 yaşındaki annesinin de Türkçe bilmiyor olmasına rağmen, önce isim- soyisim ve numarasını beyan etmesini şart koşmasından kaynaklı ilk on saniyede görüşmeyi kestiğini ifade etmiştir.

*Nurullah Semo İzmir Kırıklar F Tipinde tutuklu olup mahpusun hatırlayabildiği tarih olan 23 Mart 2018’de, hapishaneden ağzı kapatılarak üstünün giyilmesine izin verilmeden apar topar Bolu Cezaevine sevk edilmiştir. Bolu cezaevine geldiği günün akşamı saat 20.00 sularında 4-5 kişilik bir gardiyan gelmiş gelmiş, arama gerekçesiyle çıplak arama yapılmış, kendisiyle birlikte getirilmiş eşyaların tümü yere dökülerek ve zarar verilecek şekilde arama yapılmış, arama sırasında küfür ve hakaret edilmiştir.

* Ertesi gün sabah sayım sırasında 08.00 sularında yine 5-6 kişilik bir grup gardiyan gelmiş ve arama yapılacağı gerekçesiyle yine kameranın olmadığı arama odasına alınmıştır. Burada da sinkaflı küfürler edilerek darp edilmiştir.

* Bu işkence olayından sonra talebi olmasına rağmen hastaneye götürülmemiş, “yoğunluk var, araç uygun değil” vb. gerekçelerle rapor aldırılmamıştır. 

*Revir, hastane ve dış hastane sevkleri yapılmamakta veya çok geç yapılmaktadır. Durumu ağır olan mahpusların muayene ve tedavileri düzenli yapılmamakta, kelepçeli olarak muayene yapılmaya çalışılmaktadır.

*Ayrıca cezaevi idaresi tarafından ani baskınların sayısı arttırılmış, memurların tutumlarında rahatsızlık verici boyuta ulaşmıştır. Zoraki olarak bir odadan bir başka odaya gönderildiklerini de ifade etmektedirler.  

*Mehmet Çelebi Çalan adlı ağır hasta mahpusa, iki ay önce kurum doktoru yıllık prostat kontrolü için kan vermesi gerektiğini iletmiştir. Kan vermeden önce kahvaltı yapılmaması için bir gün öncesinden haber verilmesinin gerekmesine rağmen bu yapılmamış. Adalet bakanlığının düzenli olarak kontrollerinin yapılması doğrultusunda yollamış olduğu talimata rağmen, iki ay boyunca buna uyulmadığını ve kan verememiştir.

*OHAL ilanıyla beraber daha önce mahpusların aldıkları kimi gazete, dergi ve kitapları alamıyorlar, yanlarında sadece beş kitap, beş dergi bulundurabiliyorlar.

*Kısa dalgası bulunan radyoları toplatılmış, sadece FM dalgası bulunan radyolar verilmiştir.

Televizyonda sadece “havuz medyası” olarak tabir edilen iktidara yakın kanalları izleyebiliyorlar. Örneğin daha önce izleyebildikleri CNN ve Fox Tv gibi kanalları bugün artık izleyemiyorlar.

*Hem ağırlaştırılmış müebbet cezası olanların hem de diğer mahpusların havalandırma saatleri kısıtlanmıştır.

*Açık aile ziyaretleri daha önce ayda bir yapılırken şimdi iki ayda bire indirilmiştir.

*Ailelerine telefon açabilmeleri için hem mahpusların hem de ailelerinin isim ve soy isim söylemesi zorunlu hale getirilmiştir. Bu nedenle da telefon görüşmesi yapamıyorlar.

*Sosyal faaliyet çerçevesinde yaptırılan 10 kişilik sohbet, spor, kütüphane, atölye faaliyetleri ya hiç yaptırılmıyor ya da kısıtlanmıştır.

*Mahpuslar; arama adı altında ayda en az üç (3) kere odalarına girilip eşyalarının dağıtılmakta olduğunu, rahatsız edildiklerini, sürekli provokatif yaklaşımlarla karşı karşıya kalmakta olduklarını ifade etmektedirler.

*Aileleri ziyarete geldiklerinde aşırı hassaslaştırılan X-Ray cihazından geçerken elbise veya ayakkabılarındaki en küçük metal parçaları sinyal vermekte, dolayısıyla sorun çıkarılmaktadır.

*Yemek aldıkları karavanalar toplatılmış, yemekleri sağlıksız plastik kaplarda almak zorunda kalmaktalar.

*En ufak ve pasif tepki gösterileri, hak talepleri nedeniyle disiplin cezalarıyla karşılaşmaktadır.

Hastanelerde hala kelepçeli muayene dayatılmakta, kelepçeli muayeneyi kabul etmeyen mahpusların tedavileri yapılmadan hapishaneye geri getirilmektedir.

*Hastane sevklerindeki, dosya ve sevk belgelerine 'dikkat kaçar, kaçırılır' ibaresi ve 'örgüt isimleri' yazılmaktadır.

*Hastaların taleplerine rağmen, hastaların sağlık raporları kendilerine verilmemektedir.

DİNAR T TİPİ

*Radyolar toplatılmış, geri verilmemiştir.

*En küçük bir harekete dahi disiplin soruşturması açılmaktadır.

*Mahpuslar darp edilmiş, sandalyelerle vura vura üzerlerinde kırmışlardır.

*Havil Acar adlı bir mahpus, başka cezaevinde iken çektirdiği fotoğraf için bir yıl ceza almıştır.

*Zeytin çekirdeğini delmek için kullandıkları küçük bir iğne için mahpuslara bir yıl ceza istenmiştir. 

*Bir yıl içinde mahpuslara 20 kez dayak atılmıştır. Darp yapıldıktan bir hafta sonra hastaneye götürüldüklerinden dolayı darp izleri kalmadığından rapor alınamamaktadır.

 

*Gece yarısı koğuş içine köpekle girilmiş, şikayet ettiklerinde ise ertsesi gece bütün eşyaları yırtılmış ve kırılmıştır. Görevliler koğuş içine eşofman ve spor ayakkabılar ile giriyorlar.

KAYSERİ/BÜNYAN 2 NOLU T TİPİ 

*Sedat Avcı sağlık durumu ile ilgili olarak bilgilerini iletmek istediği mektuplara çeşitli tarihlerde "sakıncalı ifadeler var" gerekçesiyle el konulmuştur.

*Mahpusların bulundukları odaların iç kısmına yerleştirilmiş kamera 24 saat kesintisiz kayıt yapmaktadır. Oda içine yerleştirilen kamera ile ortak yaşam alanlarının izlenmesinin yanı sıra, tuvalet ve banyo girişi de bu kamera ile gözlenmektedir.

*Her türlü metal eşya yasaklanmış; kaşık, çatal, bıçak, tabak dahil olmak üzere hepsi plastik olarak verilmiştir.

* Kitap sayısı 5 ile sınırlandırılmıştır. Radyolar verilmemektedir.

*Kurumda sağlık memuru bulunmamaktadır, acil durumlarda 112 nin aranılacağı belirtilmiştir. Hapishane ile hastane arası yaklaşık 50 km’lik bir mesafe de iken ağır hastaların durumu riski hale gelmektedir.

*Nevresim, çarşaflar sadece birer adet verilmektedir.

*Ayakta sayıma karşı çıkanlar hakkında disiplin soruşturması açılmakta ve disiplin cezaları verilmektedir.

KIRIKKALE F TİPİ

*Kamera takılmasını protesto eden ve kamerayı kapatan tutuklulara, hücre cezası, ziyaretçi yasağı ve iletişim cezaları verilmektedir.

*Tek kişilik ring araçlarıyla hastane sevklerini kabul etmeyen tutukluların tedavileri yapılmamakta, tutuklulara kelepçeli muayene dayatılmaktadır.

*Mahpusların kargo ya da ziyaretçiler tarafından temin ettikleri kitap, dergi gazete vb. yayınları verilmemektedir.

*Adliye ve hastane sevklerinde tekli hücreli-kabin ring araçlarının kullanımı devam etmektedir.

*Temel ihtiyaç malzemeleri olan metal kaşık, bulaşık eldiveni vb. ürünlerin kantinde satılmamaktadır.

*Mahpuslara sürekli disiplin soruşturmaları açılmaktadır.

*Hapishane berberinde makas kullanılması yasaklanmış ve tıraş makinesi ile 'tek tip tıraş' uygulaması zorunlu hale getirildiğinden mahpuslar traş olamamaktadırlar.

SİNCAN KADIN KAPALI CEZA İNFAZ KURUMU

*Hapishanede suların kirli, paslı aktığı mahkumlarda sivilce, kaşıntı vb. cilt sorunlarına sebep olmuştur.

*3 kişilik hücrelerde 6-7 kişi kalınıyor.

*Tek kişilik hücrelere bölünmüş yeni ring araçlarıyla sevkleri yapılıyor.

 *Mahkum ve tutuklulara el örgüsü giysiler, kahverengi, siyah, mavi ve yeşil renkli giysiler ile şapka ve eldivenlerinin verilmiyor.

 *Telefon görüşmelerinde görüşülen kişinin telefonu hoparlöre alması durumunda dahi tutuklulara disiplin cezası veriliyor. 

*Dilber Tanrıkulu kol ve bacaklarında açık yaralar bulunduğundan tuvalet ihtiyacı için klozet kullanması gerekmektedir. Yaplan tüm başvurulara karşın bu talebi karşılanmamaktadır.

*Duruşması için Sincan Kadın Kapalı Cezaevinden, Van T Tipi Cezaevine götürülen Evin Keve çıplak aramayı kabul etmediğinden 6 gardiyan tarafından darp edilmiştir. Darp raporu alan mahpus suç duyurusunda bulunmuştur.

TOKAT T TİPİ 

*Hasta Mahpus Aydın Değirmenci'ye diyetisyenin vermiş olduğu raporun yüzde 80’nin uygulanmıyor, diyet yemeklerinin verilmiyor."