İnsan Hakları Derneği (İHD) Adana Şubesi Hapishaneler Komisyonu, Adana Kürkçüler F Tipi Kapalı Cezaevi, Ceyhan M Tipi Kapalı Cezaevi ve Osmaniye 2 No’lu T Tipi Kapalı Cezaevi’nde açlık grevi eylemini sonlandıran tutsaklara ilişkin hazırladıkları raporu kamuoyuyla paylaştı. Yazılı açıklamada bulunan Komisyon, İHD, Kanun Hükmünde Kararname’yle (KHK) kapatılan Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) ve Adana Barosu Cezaevi İzleme Komisyonu avukatları olarak açlık grevi eylemini sonlandıran tutukluları ziyaret ederek yaşadıkları hak ihlallerini tespit ettiklerine yer verdi.

Komisyon, tutukluların tümünün kelepçeli bir şekilde hastaneye sevk edilip, üstünkörü muayene edildiğini, hakaret ve darba maruz kaldığına yer verdi. Raporda, "Yaşatılan hak ihlalleriyle ilgili iradi veya ihmali davranışlarıyla kusur veya kastları tespit edilen görevliler hakkında etkin idari ve cezai soruşturmaların başlatılması için gerekli girişimlerde bulunacağımız” denildi.

Komisyon yaşanan hak ihlallerini ise şöyle sıraladı:

* Açlık grevleri sonlandırıldıktan bir gün sonra Ceyhan’da bulunan 8, Kürkçüler’de bulunan 10 mahpusun tamamının aynı gün, Osmaniye’de bulunan 40’a yakın mahpusun ise gruplar halinde toplamda 3 gün süren hastane sevkleri gerçekleştirilmiş olup şu an için her 3 hapishanede de hastaneye sevk olmayan mahpus bulunmamaktadır.

* Açlık grevlerini sonlandıran mahpusların sonraki süreçlerde, kimi yerlerde hapishanelerin dış güvenliğinden sorumlu jandarma, kimi yerlerde de hastanelerdeki sağlık görevlilerinin ihmal ve kastlarından kaynaklı türlü hak ihlallerine maruz kaldıkları tarafımızca tespit edilmiştir.

* Hastane sevklerinin tamamı ring aracıyla ve kelepçeli bir şekilde yapılmış, yine hastanede mahpusların tüm uyarılarına rağmen ‘saldırabilirsiniz’ bahanesiyle kelepçeler sökülmemiş ve jandarma eşliğinde üstünkörü bir muayene uygulanmış, kan alma işlemi dışında ekstra bir tedaviye geçilmemiştir.

* Osmaniye 2 Nolu T Tipi Hapishanesinde hastane sevkleri yapılan mahpuslara ayrıntılı tetkik değil, üstünkörü muayene uygulanmış, hekime var olan başka hastalıklarını söyleyen mahpuslar hekim tarafından dinlenilmemiş, yanlarında bulunan jandarmalar tarafından bu şikayetler buradaki hekimin işi değil denilerek dışarıya çıkarılmış, mahpuslar hastane hekiminin yanında toplamda iki dakika bile duramamış, açlık grevi son bulduktan sonra dikkat edilecekler konusunda hekim tarafından bilgilendirilmemişlerdir.

* Osmaniye 2 No’lu T Tipi hapishanesinde kalan ve 29 Mayıs 2019 Çarşamba günü saat 09.00-11.00 arasında Osmaniye Devlet Hastanesi’ne sevki gerçekleşen 11 mahpus, görevli hemşirenin dosyalarındaki suç tiplerini öğrendiği andan itibaren hakaretine maruz kalmış, hemşire tarafından mahpuslara hitaben, ‘Bu köpekleri tedavi için buraya getiriyorlar, buraya getireceklerine veterinere götürsünler’ şeklinde aşağılayıcı ifadeler kullanılmış, yine söz konusu hemşire tarafından kan örneği alınırken iğne kontrolsüz ve sert bir şekilde batırılmış, bu uygulamadan dolayı görüşülen mahpusların kollarında morarmaların olduğu tarafımızca da gözlemlenmiştir.

* Ceyhan M Tipi Hapishanesinde 27 Mayıs 2019 Pazartesi günü hastaneye sevk esnasında mahpuslar hapishanede bulunan x-ray cihazından sorunsuz bir şekilde geçmelerine rağmen, jandarma tarafından ağız içi araması da yapılmak istenmiş, tek tek ağızları açılmaya zorlanmış, bunun onur kırıcı ve rencide edici bir uygulama olduğunu, kabul etmediklerini, bu şartlar altında hastaneye de gitmeyi reddettiklerini söyleyen mahpuslar jandarma tarafından darp edilmiş ve bakanlığın emri böyle hastaneye gitmek zorundasınız denilip, ağızları da zorla açtırılarak bu şartlar altında hastaneye sevkleri gerçekleştirilmiştir. Mahpusların ringe bildirilmesinden sonra da jandarmanın ırkçı marşlar eşliğinde, sinkaflı küfür, hakaret, tehdit ve darpları devam etmiş, mahpuslar psikolojik ve fiziksel şiddete maruz kalmışlardır. Zorla ağız açtırılmaya çalışıldığı için mahpusların ağızlarında yırtık ve yaralar oluşmuş, yaşanan darptan kaynaklı omuz, sırt, diz ve kollarında morarma ve ezikler meydana gelmiş, yine kelepçelerin çok sıkılması nedeni ile bileklerinde de izler oluşmuştur.

* Ceyhan M Tipi Hapishanesinde; mahpuslar tarafından kelepçelerin açılması talep edilmiş ancak hekim ve jandarma tarafından bu durum dikkate alınmamış, yalnızca Şahin Tan ve Ömer Toluk isimli iki mahpusun kelepçeleri açılıp muayene edilmiş, yarım serum tek takılmış, serumların bitmesi dahi beklenilmemiş, diğer mahpuslarla ilgili olarak da ‘tedavi kabul etmedi’ şeklinde tutanak tutularak muayene yapılmadan tamamı geri hapishaneye gönderilmişlerdir.

* Kürkçüler F Tipi Hapishanesinde ise; İnan Akın adlı mahpusun 5 Ocak, diğer mahpusların 1 Mart tarihinden itibaren açlık grevinde olmalarından dolayı hastaneye sevk esnasında yalnızca İnan Akın ambulansla, diğer mahpuslar ise ring aracıyla götürülmek istenmiş, İnan Akın isimli mahpus bu duruma karşı çıkınca kendisi de ring aracıyla götürülmek durumunda kalmıştır.

* Osmaniye Hapishane İdaresi tarafından, açlık grevlerini sonlandıran mahpuslara diğer mahpuslardan farklı olarak; yumurta beyazı, çorba, hoşaf gibi daha kıvamlı ve hafif ürünler ile vitamin verilmiş, Ceyhan Hapishanesinde 30-31 Mayıs tarihinde hapishane hekimi tarafından mahpusların tansiyon ve kilo ölçümleri yapılarak sonrasında mama diye tabir edilen içecek ve vitamin verilmiş, Kürkçüler F Tipi Hapishanesinde ise mahpuslara diyetisyen tarafından bir program hazırlanarak besin desteği şeklindeki mama ve vitamin takviyesi yapılmıştır. Her üç hapishanede de şu an için sağlık durumu kötü olan herhangi bir mahpus bulunmamaktadır.