İnsan Hakları Derneği (İHD), Genel Merkezi binasında seçim sürecine dair basın toplantısı düzenledi. Demokratik, adil ve dürüst seçimler için 24 Haziran’da demokratik gözetim haklarını kullanacağını belirten İHD, Eşit Haklar İçin İzleme Derneği (ESHİD) ile oluşturulan Bağımsız Seçim Platformu’na ilişkin de bilgi verdi.

Basın toplantısında konuşan İHD Eş Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, Türkiye’de 24 Haziran’da demokrasinin geleceği bakımından son derece kritik ve önemli bir seçimin gerçekleşeceğine dikkat çekerek, “Kamuoyunda bu seçimlerin adil ve dürüst seçim ilkesine uygun yapılmayacağına dair ciddi kaygılar mevcuttur” dedi. 

'ŞUBE VE TEMSİLCİLİKLER VASITASIYLA İZLENECEK'

Türkdoğan, Bağımsız Seçim İzleme Platformu'nun, kadın, engelli, insan hakları, zorunlu göç, LGBTİ, azınlık hakları, inanç özgürlüğü ve ayrımcılık alanlarında hak temelli çalışan sivil toplum örgütleri tarafından oluşturulduğunu hatırlattı. Türkdoğan, platformun izleme yapamadığı illerde  İHD şube ve temsilcilikleri vasıtası ile izleme yapılacağını ifade etti. 

'YSK İHLAL BAŞVURULARINI REDDEDİYOR'

İHD’nin, 7 Haziran 2015 seçimlerini bağımsız gözlemlemek için Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) yaptığı başvurunun reddi üzerine konuyu Anayasa Mahkemesi’ne taşıdıklarını söyleyen Türkdoğan, Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) ret kararı üzerine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurulduğunu, aynı şekilde 16 Nisan 2017 referandumunda gözlemcilik yapma isteği reddedilince, konunun  AİHM’e ikinci kez  taşındığını vurguladı. Türkdoğan, “Maalesef AİHM her iki başvuruyu da kabul edilemez kararı vererek reddetmiştir. İHD ve ESHİD tarafından 24 Haziran tarihinde yapılacak cumhurbaşkanı ve milletvekili genel seçimleri için de YSK’ye başvuruda bulunarak gözlemcilik yapma statüsü tanınması için başvuruda bulunmuştur. Ancak YSK her iki başvuruyu da bir kez daha reddetmiştir. Başvurular bir kez daha AİHM’e taşınacaktır” diye konuştu.  

'BAĞIMSIZ GÖZLEM ÇOK ÖNEMLİ'

Türkdoğan, 16 Nisan 2017 tarihinde OHAL ortamında yapılan referandumda YSK’nin kanuna aykırı olarak mühürsüz oy pusulası ve oy zarflarını geçerli kabul eden kararı ile ciddi bir güven sorunu ortaya çıktığını kaydetti. OHAL’in devam etmesi ve 298 sayılı kanunda yapılan değişikliklerin 24 Haziran 2018 seçimlerinde bağımsız gözlem yapılmasını daha önemli kıldığını vurguladı. 

SEÇİM SÜRECİNDEKİ İHLALLER

İHD, seçim sürecinde yaşanılan ihlalleri şöyle sıraladı: 

“* OHAL KHK’leri ile 170’in üzerinde basın ve yayın kuruluşu kapatılarak oldukça eşitsiz bir durum yaratılmıştı.

*Erken seçim kararı alınmadan önce Hükümet tarafından 13 Mart 2018 tarihinde 7102 sayılı kanun çıkarılmıştır. Bu kanunla 298 sayılı seçimlerin temel hükümleri ve seçmen kütükleri hakkında kanunda önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikleri incelediğimizde iktidarda bulunan siyasi parti lehine sonuçlar doğuracak ve seçimlerin manipüle edilmesini sağlayacak değişiklikler olduğu anlaşılmaktadır. Ana muhalefet partisinin bu kanun değişikliklerini Anayasa Mahkemesine taşıması ve AYM’nin red kararı ise oldukça vahimdir. AYM, seçimlerin adil ve dürüst seçim ilkesine göre yürütülmesi kuralını görmezden gelmiştir.

*Önceki seçimlerdeki bulgularımıza göre seçim sistemi ve YSK uygulamaları seçmen kayıtlarının oluşturulmasından seçim sonuçlarının açıklanmasını kapsayan seçim sürecinde birçok uluslararası kriteri ihlal etmektedir.

* Ayrımsız, her seçmenin seçimler ile ilgili bilgiye eşit erişimi ve hiçbir baskı ve zorlama ile karşılaşmadan özgür iradesi ile oy kullanması, seçimlere katılacak tüm partiler ve adayların eşit fırsatlara sahip olması seçimlerin meşruiyeti için temel kriterdir.

* Oysa, ülke genelinde sürmekte olan OHAL koşulları yanında 25 ilde valiliklerce alınmış toplantı ve gösteri yasakları ve izne bağlama kararları mevcuttur. Bu yasaklar özgür kampanya yapma ortamını yok etmektedir. 25 ilden sadece 2 valilik seçim çalışmalarını yasak kapsamı dışında bırakmıştır. Nitekim bugüne kadar 1’i bağımsız 3’ü HDP’li olan 4 milletvekili adayı barışçıl gösteriler sırasında gözaltına alınmıştır. Yine İstanbul’da yurttaşlar tarafından gerçekleştirilen TAMAM eylemine müdahale edilmiş ve 18 kişi gözaltına alınmıştır.

* OHAL KHK’ları ile HDP-DBP’li 94 belediyeye el konulması, 64 belediye eş başkanının tutuklu bulunması, yüzlerce HDP-DBP’li il ve ilçe eş başkanlarının tutuklu bulunması, Selahattin Demirtaş dahil 10 milletvekilinin halen tutuklu olması özellikle HDP aleyhine adil ve dürüst seçim ilkesinin ciddi olarak ihlal edildiğini göstermektedir.

* Cumhurbaşkanı adaylarından Selahattin Demirtaş hakkında kesinleşmiş hiçbir mahkeme kararı olmamasına rağmen tutukludur ve diğer adaylarla eşit fırsatlarla seçilme hakkından mahrum bırakılmıştır.

* Siyasi parti ve adayların seçim kampanya çalışmalarına yönelik engelleme ve saldırılar devam etmektedir. Seçim kararı alındığı tarihten düne kadar gerçekleşen 48 engelleme ve saldırı vakası mevcuttur. Bunların partilere göre dağılımı şöyledir;

*HDP’ye yönelik 30 müdahale veya saldırı gerçekleşmiştir. Güvenlik güçleri tarafından müdahale edilen 6 parti çalışmasında 39 kişi, partililere yönelik olarak da 101 kişi gözaltına alınmış, 8 kişi tutuklanmıştır. Sivil gruplar tarafından gerçekleştirilen 16 saldırıda 3 yurttaş yaralanmıştır. HDP yönelik 5 vakada ise zabıta, kaymakam veya diğer kamu görevlileri tarafından engelleme gerçekleşmiştir.

*İyi Parti’ye yönelik 8 engelleme veya saldırı gerçekleşmiştir. Bunların 3’ü sivil gruplar tarafından yapılan saldırılardır, bu vakalarda 8 kişi gözaltına alınmış, 11 kişi de yaralanmıştır. Partiye yönelik diğer engellemelerin 1’i kaymakamlık tarafından, 1’i güvenlik güçleri, 1’i zabıta ve 2’si belediye yetkilileri tarafından müdahalelerdir.

*CHP’ye yönelik 5 engelleme veya saldırı gerçekleşmiştir. Saldırıların 3’ü sivil gruplar tarafından gerçekleştirilmiştir, bu olaylarda 1 kişi gözaltına alınmıştır. Güvenlik güçleri CHP’nin 1 etkinliğine müdahale etmiştir. Diğer vaka ise kimliği belirsiz bir belirsiz kampanya afişlerini sökmesine ilişkin müdahaledir.

*Saadet Partisi’ne yönelik 4 engelleme veya saldırı gerçekleşmiştir. Bunlardan biri kaymakamlık tarafından partinin stand açmasının engellenmesi, diğer ikisi de sivil saldırıdır, siviller tarafından gerçekleştirilen bu saldırıda 7 yurttaş yaralanmıştır.

*AKP’ye ise 1 sivil saldırı gerçekleşmiştir.

*YSK hangi kriterlere göre yaptığını açıklamadan 170 binin seçmenin kayıtlı olduğu sandıklar için taşıma kararı almıştır. Bu sayı artabilir.”

'SEÇİM GÜNÜNE DAİR KAYGILAR ARTIYOR'

Türkdoğan, Kampanya döneminde gerçekleşen bu engelleme ve saldırıların seçim gününe ilişkin kaygıları daha da artırdığını vurgulayarak, "Demokratik ve adil seçimler için sorumluları görevlerini yapmaya davet ediyor ve hepimizin hiçbir ayrımcılığa uğramadan, seçme ve seçilme hakkını daha etkin ve daha eşit kullanabileceğimiz demokratik seçimler için İHD ve Bağımsız Seçim izleme Platformu olarak 24 Haziran Genel Seçimleri’nde de uluslararası kriterlere uygun Bağımsız Seçim Gözlemi yapacağımızı kamuoyuna duyuruyoruz” şeklinde konuştu. 

'İHLALLERE KARŞI BAŞVURU YAPIN'

Tüm seçmenleri oy kullanmaya ve oylarına sahip çıkmaya davet eden Türkdoğan, siyasi partilerle birlikte oluşturulan seçim platformlarının oldukça kıymetli olduğunu ve bu platformların çalışmalarının güçlendirilmesinin önemli ve gerekli olduğunu belirtti. Türkdoğan, son olarak, 24 Haziran 2018 günü İHD genel merkezi, şube ve temsilciliklerinin açık olacağını ve olası ihlallere karşı başvuru alınacağını söyledi.