Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin kaldırılması için Leyla Güven’in açlık grevi eylemi 128’inci gününde. Açıklanan rakamlara göre ise Güven’in ardından 66 cezaevinde 331 tutsağın başlatmış olduğu açlık grevi ise 90 gününde. 1 Mart tarihinden itibaren ise Türkiye ve Kuzey Kürdistan’da bulunan bütün siyasi tutsaklar açlık grevine başladıklarını duyurdu.

İstanbul’da bulunan Maltepe Cezaevinde, açlık girevine giren 27 siyasi tutsak hakkında ‘örgüte yardım’ iddiasıyla İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından dava açıldı.

Özgürlükçü Hukukçular Platformu (ÖHP) Hapishane Komisyonu Üyesi Avukat Baran Çelik, tutsaklar hakkında açılan dava ve açlık grevleri hakkındaki sorularımızı yanıtladı.

‘7 BİN TUTSAK AÇLIK GREVİNDE’

Açlık grevleri cezaevlerinde ne boyutta? Komisyon olarak düzenli ziyaretlerde bulunduğunuzu biliyoruz...

Her hafta hapishaneleri ziyaret ediyoruz ve raporlar tutuyoruz. Pazartesi günü bir aylık raporu tekrar yayımlayacağız. 1 Mart tarihinden itibaren tüm siyasi tutsaklar açlık grevlerine başladı. Bu nedenle sayı çok fazla ve aslında şu an Leyla Güven’in dışında 90 güne varan açlık grevleri var. Türkiye’de bulunan hapishanelerde 350 kişi civarında bir sayı var. Ancak 1 Mart itibarıyla bu sayı 7 bine kadar ulaştı. Tam sayıyı raporla birlikte verebileceğiz. Hepsinin durumu çok kritik. Hem kilo kayıpları hem de oluşan hastalıklar açısından baktığımızda kötü bir süreç içerisindeyiz.

'GEREKLİ İLAÇ VE SIVILAR VERİLMİYOR'

Hapishane yönetimlerinin tepkisi nasıl oluyor?

Hak ihlalleri var. Asıl sıkıntı da bu. Bu insanlar hukukun işlemesi, demokratik bir ülkede olması gerekeni talep ettikleri için bir açlık grevi eylemine başlıdılar. En önemlisi, kendilerini beslenmeden mahrum bırakarak aslında bir nevi sıklıkla kullanılan tabir ile bedenlerini açlığa yatırdılar. Bir de bunun yanında hapishanelerde tutsaklara esktra eziyet olacak işkence mahiyetinde, aynı bu işkencenin sonucunda yaşam haklarını ihlal edecek bir müdahale var. Yalnızlaştırma var. Gerekli ilaç ve sıvı madde temin edilmeyen yerler var. Bu nedenle normal bir açlık grevinde yüz günde oluşacak zararı, hapishane yönetiminin bu uygulamasıyla bazen otuz-kırk günde meydana gelebiliyor. Yoğun bir hak ihlali ve kötü muamele var. Alarm veren yerler var.

‘AÇLIK GREVİNDEKİ TUTSAKLAR HÜCRELERE ATILIYOR’

Size ulaşan bilgilerdeki hak ihlaleleri neler, gerekli sıvıların verilmemesi dışında?

Aslında önemli bir durum bu. Bilincini kaybetmemesi için B1 vitamini ve şekerin verilmesi gerekiyor. Buna paralel ilaçların alınmadığı takdirde hasarlar oluşuyor. Bazı hapishanelerde B1 vitamini verilmediği ya da gerekli dozda verilmediği için bu orantısızlık meydana geliyor. Bu başlı başına önemli bir durum ama bunun yanında zaten hapishanelerde çok ciddi hak ihlalleri var. Yıllardır kötü uygulamalar var. Açlık grevleri özelinde bir yalnızlaştırma var. Greve başladıktan sonra hücreye alınan insanlar var. Normal şartlarda tek başına yaşamamaları gerekiyor. Bazı hapishaneler bu durumu kullanıp tek kişilik hücrelere atıyorlar.

'TUTSAKLARA DAVA AÇILDI'

Disiplin soruşturmaları açılıyor mu peki?

Evet. Açlık grevine başlayanlara disiplin soruşturması açıyorlar. Daha da ilerisine gidilerek ‘örgüte yardım’dan dava açıldı Maltepe Cezaevinde. İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesinde dava açıldı.

Bir tutuklu hakkında mı?

Hayır, Maltepe Cezaevi’nde kalan ve açlık grevine giren tüm tutsaklar hakkında açıldı bu dava. Önümüzde Haziran ayında ilk duruşması yapılacak. Bu bile durumu özetlemek açısında önemli. Bir demokratik talep isteğinde bulunan insanlara ‘örgüte yardım’ davaları açılmış. Disiplin soruşturmaları çok önemli çünkü mektup, telefon, görüş cezaları da var.

Avukat görüş yasağı oluyor mu?

Hayır olmuyor ama OHAL döneminde görüş sırasında kamera kaydına alınıp bir de memurlardan biri görüşte bulunuyordu. OHAL’den sonra bu uygulama kalktı ama Edirne Cezaevinde hâlâ bu uygulama var. Açlık grevleri ile de devam ediyor bu.

Açlık grevlerine ilişkin başvurularda bulunuyor musunuz?

Evet. Örneğin Düzce’de işkencevari bir uygulama vardı, basına da yansıdı bu. Şikâyetlerimiz oldu, soruşturma açıldı. Bir ilerleme kaydedilmedi henüz. Biz bir yandan bu hak ihlalleri ile ilgili başvurularda bulunuyoruz, ayrıca haklarında açılan davalarda hukuki destek sunuyoruz.

'OLASI BİR ÖLÜM OLURSA KATİLİ DEVLET OLACAKTIR'

Bir tutsağın hayatını kaybetmesi durumunda, nasıl bir hukuki yaptırımı olur bunun?

Hapishanelerde yer alan tutuklu, hükümlü şahıs devletin sorumluluğundadır. Umuyoruz, öyle bir raddeye gelmez ancak bu talepleri karşılanmadığı takdirde ve bir ölüm olduğu takdirde, kendi iradesiyle başlamış olabilir, bunun sorumlusu hiç şüphesiz devlettir. Eğer bir yaşam kaybı olursa sorumluları doğrudan söylemiş olursak, katili devlet olacaktır. Bakım hükümlülüğü vardır devletin tutuklulara karşı. Biliyorsunuz, açlık grevlerinin bir tek talebi var, o da Sayın Abdullah Öcalan ile görüşmedir ve tecridin kaldırılmasıdır. Zaten bu tecride neden olanlar sorumludur, bir de böyle bir eylemden sonra bile taleplerin yerine getirilmemesi durumunda olası bir ölümü veya ciddi hastalıklara neden olmasıyla aynı kişiler, devlet yetkilileri sorumlu olacaktır.

'YETERLİ TUTUM YOK; EYLEMLER GÜNDEMLEŞMELİ'

Bunlar hukuki boyutları ancak toplumsal muhalefet açısından grevlere yönelik bir duyarsızlığın olduğunu düşünüyor musunuz?

Elbette düşünüyorum. Türkiye’de açlık grevleri eylemlerinin olduğunu bilen milyonlarca insan var. Yeterli bir muhalif tutum yok. Alternatif medyada ve sosyal medyada çok görünür değil. Leyla Güven’in pozitif bir etkisi var en azından görünür olması açısından. Gündemleşmesi gerekiyor bu konunun bir an önce.

DAVA AÇILANLARIN İSİMLERİ

Grevde olup hakkında dava açılan tutsakların isimleri şöyle:

AZAT KÜRKÇÜ

ÇETİN GÜMÜŞ

EYYÜP SEVER,

FEYYAZ KARAÇ,

GÖKMEN SUBAŞI,

HASAN YILDIRIM,

HEBUN KURT,

KENAN ÇEÇEN,

KENAN SAĞUN,

KERİM KILIÇ,

MAHŞUK KARLIDAĞ,

MALİK ONURCAN,

MAZLUM GÖVERCİN,

MUHAMMED YILDIZ,

MUSTAFA KILIÇ,

NUH YILDIRIM,

ONUR KASAK,

ÖMER BOZDAĞ,

ÖMER ULUS,

ÖZGÜR SÖNMEZ,

SERHAT GÖREGEN,

SERVET AYGÜN,

SÜLEYMAN ÇIKMAZ, ,

ŞABAN BAYMAZ,

UĞUR ONUR,

ÜZEYİR ŞEVLUK,

VELAT KAZANÇÇI