İş kanununda yapılacak düzenlemeye dair henüz bir taslak ortaya konulmazsa da iktidar medya esnek çalışma modellerini anlatan haberleri, müjde olarak duyurmaya başladı. Bunların başında iş saatlerinin düşürülmesi geliyor, bunun yanı sıra evden çalışma ya da çağrı üzerine çalışma gibi modellerin de daha yaygın hale getirilmesi söz konusu. 

Yeni iş kanunu taslak çalışması yakın zamanda, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında, 15 Ağustos’ta toplanan Yatırım Ortamını İyileştirme Kurulu’nda (YOİKK) görüşüldü. Xelat'taki kabine toplantısında ise ana gündemlerden biri oldu.

İKTİDAR MEDYASI MÜJDE DİYE DUYURDU

AKP’nin yayın organlarından Sabah gazetesi, 2 Şubat’ta esnek çalışmadan çocuk işçilerin çalışma hakkının düzenlenmesine kadar biri dizi değişiklik yapılacağını duyurdu. Sabah’a göre; ücretten çalışma saatine, genel tatil ücretlerinden esnek çalışmaya kadar birçok başlıkta yeni düzenlemeler yapılacak. Ücreti ödemeyen, eksik yatırına cezalar artacak. Ücretin günlük ya da maktu (kesintili) belirlenmesi netleştirilecek. Genel tatil ücreti ödemeyene ceza netleştirilecek. Mevcut esnek çalışma düzenlemeleri etkinleşecek, çocuk çalışanlara yönelik mevzuat düzenlenecek.” 

Sabah gazetesi 19 Şubat tarihli haberinde ise çalışma saatlerine dair düzenlemeyi şöyle duyurdu: “İş kanunlarında, merkezinde çalışanların olacağı yeni değişiklikler için düğmeye basıldı. Haftalık çalışma saatlerinin 45 saatten 40’a indirilmesi planlanıyor. Dağınık mevzuat toplanacak, çalışanlar güçlendirilecek.”

YOİKK’TE PATRONLAR DA VAR

Sabah, çalışanların güçleneceğini iddia ediyor ama bu yasa YOİKK’te görüşülüyor. YOİKK, kamu temsilcileri ve işveren örgütlerinden oluşuyor. Kurulun kendi sitesinde tanım şöyle yapılıyor: “Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Koordinasyon Kurulu (YOİKK), kamu ve özel sektör temsilcilerinden (TOBB, TİM, TÜSİAD, YASED, MÜSİAD, DEİK) oluşan yapısıyla 2001 yılından bu yana iş dünyasını ilgilendiren çok sayıda yapısal reformun gerçekleştirilmesini sağlamış, yatırım ortamının iyileştirilmesi çalışmalarını destekleyen ve yerli ve yabancı yatırımcılar nezdinde belirli bir bilinirliği olan bir platform niteliğine kavuşmuştur.  Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin ardından yeniden yapılandırılan YOİKK'in çalışma usul ve esasları 818 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlenmiştir. YOİKK'te teknik düzeydeki çalışmalar, sorumlu Bakanlıklar başkanlığında yürütülmektedir.”

OVP’LERDEKİ ESNEK ÇALIŞMA

Esnek çalışma, emek piyasasının uzun zamandır gündeminde olan kavramlardan biri. Özellikle taşeronlaştırma ve esnek çalışma, AKP’nin ilk yıllarında da tartışılan konuların başında geliyordu. En yaygın esnek çalışma biçimleri şunlar; kısmi süreli çalışma, belirli süreli çalışma, özel istihdam büroları aracılığıyla geçici süreli çalışma, uzaktan çalışma, çağrı üzerine çalışma ve esnek zaman modeli ile çalışma.

Özellikle evden çalışma, küresel salgınla birlikte zorunlu bir hale dönüşmüştü. 2020’de hazırlanan Orta Vadeli Program’da (OVP) da esnek çalışmanın yaygınlaşması vurgulanıyordu. 29 Eylül 2020’de Resmî Gazete’de yayımlanan, 2021-2023 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program’da (OVP) çalışma yaşamı ve istihdam ilgili şu hedeflere yer verilmişti:

* OVP’ye göre kısmi süreli çalışmayı teşvik edici ve işgücü piyasasına ilişkin yapısal düzenlemeleri de içeren İstihdam Kalkanı Paketi hayata geçirilecektir.

* OVP’ye göre bunun en önemli adımı 25 yaş altı gençler ile 50 yaşın üstünde olan çalışanların istihdam edilebilirliklerini kolaylaştırmak için daha esnek çalışma koşulları yaratmaktır.

* OVP’ye göre ileri yaş gruplarında istihdamın desteklenmesine yönelik olarak 50 yaş üstü tam zamanlı çalışanların kısmi zamanlı çalışmaya geçişi teşvik.

* OVP’ye göre 10 günden az çalışan 25 yaş altı gençlerin daha kolay istihdam edilmesine imkân sağlayacak düzenleme işverenlerin gençleri tercih etmesi desteklenecektir.

* OVP’ye göre mevzuatta tanımlanan ancak uygulama alanı bulamayan esnek çalışma biçimlerinin uygulanabilirliğini artırmaya yönelik ikincil mevzuat çalışmaları tamamlanacaktır.

EŞİTLİK İLKESİNE AYKIRI

DİSK, o dönem bu programa dair şu açıklamayı yapmıştı: “OVP’de yer alan bu hedefler çalışanların kazanılmış haklarının budanması ve daha esnek ve kuralsız bir çalışma yaşamı anlamına gelmektedir. Bu hedeflerin esnek çalışma biçimlerini (belirli süreli çalışma, kısmi süreli çalışma gibi) artırmayı ve belirli yaş grupları için daha güvencesiz ve ayrımcı çalışma şartlarını içerdiği açıktır. Belirli yaş gruplarına dönük daha güvencesiz ve esnek çalışma koşulları hedefi yaşa dayalı ayrımcılık olup Anayasanın eşitlik ilkesine aykırıdır.”

YENİ OVP’DE DE DEĞİŞMEDİ

Maliye ve Hazine Bakanı Mehmet Şimşek’in mimarı olduğu yeni OVP’de de esnek çalışma durumu değişmedi. 2024-2026 dönemini kapsayan OVP’de bu defa esnekliğe “güvenceli” ibaresi geliyordu. 2024’ün 3. çeyreğinde şu hedefleniyor: “Uzaktan, kısmi ve geçici süreli çalışma ile platform çalışması gibi yeni nesil esnek çalışma modellerinde yaşanan gelişmeler doğrultusunda iş dünyasının ihtiyaçları ve iş-özel yaşam dengesi gözetilerek mevzuat düzenlemeleri hızlı ve etkili bir biçimde hayata geçirilecektir.”

Aynı planda, “İş Kanunu’nda sosyal taraflar ile diyalog halinde yapılacak değişiklikler ve bu doğrultuda gerçekleştirilecek ikincil mevzuat çalışmaları ile işgücü piyasalarında güvenceli esneklik sağlanacaktır” ifadeleri de yer alıyor.

Yarın: Avukat Devrim Avcı, yeni düzenlemeyi yorumluyor.