35 KHK’nin çıkartıldığı, 129 bin 410 kamu görevlisinin ihraç edildiği, birçok kentte toplantı ve gösteri yürüyüşleri 3’er aylığına yasaklandığı, 70 gazete, 25 radyo, 20 dergi ve 18 televizyon kanalının kapatıldığı, bin 431 derneğin kapısına mühür vurulduğu ve 7 grev yasaklandığı 2 süren OHAL, Meclis’e sunulan yeni kanun teklifiyle yerini 3 yıl daha sürecek olan olağanüstü bir döneme bırakıyor. Yeni kanun ile beraber kamudan ihraçlar ilgili bakanın veya kurumların inisiyatifinde olacak. Normal hukuk normlarına göre OHAL koşullarında çıkarılan KHK’lerle uygulamaya geçen tüm kararlar OHAL bittikten sonra boşa düşmesi gerekirken, yeni kanun teklifinde bu kararlar mevcudiyetini koruması yetmiyormuş gibi, yeni alınacak olan benzer kararların da önü açılmış olacak.

Hukukçu ve insan hakları savunucusu Hüsnü Öndül, 2 yıl süren OHAL ve yeni kanun teklifini ANF’ye değerlendirdi.

YENİ YASA İLE ÖZGÜRLÜKLER KISITLANACAK

OHAL’in hukuken kaldırıldığını ama Meclis’e sevk edilen yasa ile OHAL yetkilerinin bakanlıklara ve valiliklere devredildiğini belirten Öndül, şunları kaydetti: “Böylesi bir durumda hukuki olarak kaldırılan OHAL’in pratikte pek bir anlamı bulunmamaktadır. OHAL, 3 yıl için süreklileşmiş oluyor. Bu 3 yıl içerisinde tanınan yetkiler ve kısıtlanan özgürlükler bakımından OHAL’in 3 yıl daha uzadığının yorumunu yapabiliyoruz. Anayasal olarak olağanüstü hal rejimi ortadan kalkıyor. Onun prosedürleri vardı, bakanlar kurulu ilan ediyor ve 3’er yıl şeklinde uzatıyordu. Ama şimdi cumhurbaşkanı tek başına ilan edebilecek. Şu anda ki yasal duruma göre cumhurbaşkanı yurdun tamamında ya da bir kısmında OHAL ilan etme yetkisine sahip. Ama bu yetki kullanılmıyor. Yasa ile olağanüstü hal döneminde yürütme organına ve soruşturma kurumlarına (vali ve savcılarla) tanınan yetkiler 3 yıl olarak yasa ile düzenleniyor.”

KHK’LER OHAL’DEN SONRA HÜKÜMSÜZDÜR

OHAL ilan edildikten sonra çıkarılan KHK’lerin olağanüstü durum sürdüğü sürece geçerli olduğunu ifade eden Öndül, şu vurguları yaptı: “Bir başka hukuk anlayışının da çıkarılan KHK’lerin OHAL bittikten sonra da hükmünü icra edeceği yönünde. Ama genel hukuk anlayışı bu biçimde değildir. OHAL bittikten sonra o dönemde alınan tüm kararlar boşa düşer. Çünkü normal kanunlar komisyonlarda görüşülür, kamuoyunda bilinir ve genel kurulda tartışmaları olur ve kanunlaşma süreci böyle işler. Halbuki OHAL döneminde çıkarılan KHK’lerin kanunlaşması Meclis kararı ile olmaktadır. Bu kararnamelere her kadar kanun denilse de öyle değildir. KHK’lerin kabulü anlamındaki bir kanundur. OHAL’in dışındaki dönemlerde olağan süreçlerde hüküm süren kanunlar geçerlidir.”

KANUN DEĞİL, KARAR

OHAL döneminde alınan kararlar ve çıkarılan KHK’ler Meclis’e gönderilip kanunlaşsa bile sözel anlamda kanun olduğunu söyleyen Öndül, “Bu KHK’ler özü itibariyle kanun değil, karardır. İnsan hakları ve anayasa hukuku açısından meseleye baktığımda KHK’lerin şu anda hükmünü icra etmemesi lazım. Bu KHK’ler sadece usul manasında yerine getiriliyor, yoksa kanun niteliği taşımamaktadır. Meclis bu konuda sadece karar vermiş oluyor, kanun yapmış olmuyor. Bu da OHAL’in uygulandığı dönemle sınırlıdır” dedi.