NATO’nun aile pozundaki derin anlaşmazlıklar

Londra’daki NATO zirvesinde ABD, Fransa ve Türkiye arasında derin görüş ayrılıklarına rağmen, geleneksel “güler yüzlü” aile fotosu inandırıcı bulunmadı. NATO kaybettiği birliğini yeniden bulmaya çalışıyor.

Aralarında Alman Başbakan Angela Merkel, İngiliz Boris Johnson, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Amerikalı mevkidaşı Donald Trump ve Türk Recep Tayyip Erdoğan’ın bulunduğu yöneticiler, NATO’nun yıllık zirvesinin açılışında “geleneksel aile” pozu verdi.

AİLE FOTOĞRAFI ARDINDAKİ ANLAŞMAZLIKLAR

Görüntüyü kurtarmak için çekilen fotoğrafla özelikle ABD, Fransa ve Türkiye arasında ortaya çıkan derin görüş ayrılıkları maskelenmeye çalışıldı.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, başından beri olduğu gibi iyimser bir tablo çizmeye çalıştı. Londra’nın Watford banliyösünde yapılan zirvede basın toplantısı yapan Stoltenberg, "NATO, Kuzey Amerika ve Avrupa'nın bir araya gelip tartışabildiği, karar alabildiği ve neredeyse bir milyar insanı koruyan adımları her gün birlikte atabildiği tek platform olmaya devam ediyor. Bu sebeple, farklılıklarımız ne olursa olsun, asıl görevimizin etrafında birleşmeye devam edeceğiz; birbirimizi korumak, hepimizin birimiz, birimiz hepimiz için” dedi.

Stoltenberg’e göre ilk kez anlaşmazlıklar yaşanmıyor ve NATO her zaman bunları aşmayı bildi.

Soğuk Savaş’ın mirası olan Atlantik ittifakı, Berlin Duvarı’nın yıkılışından 30 yıl sonra uzayın askerileştirilmesi, Rusya’nın uluslararası sahneye geri dönüşü ve Çin’in askeri bir güç olarak yükselişi gibi büyük sorunlarla karşı karşıya.

TRUMP İLE DALGA GEÇTİLER

Haber ajansı AFP ve Nouvel Observateur dergisine göre, çok yönlü anlaşmazlıklar nedeniyle gergin bir ortam var. Salı akşamı Emmanuel Macron, Boris Johnson ve Kanadalı Justin Trudeau arasındaki kameralara yansıyan konuşmalarda, Donald Trump ile dalga geçtikleri görüldü.

MACRON’UN SOĞUK RÜZGARLAR ESTİREN TUTUMU

Zirveden önce Macron’un NATO için “beyin ölümü gerçekleşti” şeklindeki sözleri, zirveye hakim oldu. Macron, NATO’yu strateji değişimine çağırırken, ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı görüşmede de sözlerinin arkasında olduğunu vurguladı. Trump, Macron’un sözlerini “çok aşağılayıcı” bulmuş ve “çok çok kötü” demişti. Trump’a göre, NATO’ye herkesten çok Fransa’nın ihtiyacı var.

Macron, Türk rejiminin Rojava’ya yönelik işgali nedeniyle NATO’yu sert eleştirmişti. Macron ayrıca, Londra’daki açıklamasında Türk devletinin DAİŞ çetelerine yakın aşırılıkçılarla işbirliği yaptığını söyledi. Macron şu ifadeleri kullandı: "Türkiye'ye baktığım zaman şunu görüyorum: Şimdi bizimle beraber çalışanlara karşı savaşıyorlar. Aynı zamanda bazen de IŞİD'le bağlantılı gruplarla beraber çalışıyorlar"

Macron, saf olmadan Moskova ile “stratejik bir diyalog” başlatılmasını da istedi. NATO ise Rusya’yı halen bir rakip olarak görmeye devam ediyor. Fransa Cumhurbaşkanı’nın sözleri soğuk rüzgarlar estirdi ve zirveyi bloke etme riski taşıyor.

TÜRK DEVLETİNİN ŞANTAJI

Türk Cumhurbaşkanı da Kürtleri gerekçe göstererek, NATO’nun Baltık devletleri ve Polonya’yı savunma planını bloke etme tehdidinde bulunuyor. Stoltenberg’e göre Türk devleti, zirvenin sonuç bildirgesini imzalamayı reddedebilir.

Ancak bu Çarşamba günü bu konuda bir açıklama Litvanya’dan geldi. Litvanya Cumhurbaşkanlığı, Türkiye'nin NATO'nun Baltık ülkeleri için Savunma Planı’na destek verme kararı aldığını açıkladı. Nasıl bir pazarlık yürütüldüğüne ise açıklık getirilmedi.

TRUMP İLE ERDOĞAN GÖRÜŞMESİ

NATO’nun 70’inci yaş günü zirvesi sırasında ABD Başkanı Trump ile Türk Cumhurbaşkanı Erdoğan da başbaşa görüşme gerçekleştirdi. Beyaz Saray, “çok verimli bir görüşme” olduğunu savundu.

TÜRK-LİBYA ANLAŞMASI, TEPKİ YARATIYOR

Türk devletinin Akdeniz’deki illegal sondaj faaliyetleri ve Libya’da Trablus merkezli İslamcı hükümetle yaptığı askeri işbirliği anlaşmasının da gündeme gelmesi bekleniyor. Yunanistan, Türkiye ile Libya arasında varılan Doğu Akdeniz'de deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin anlaşmayı NATO'ya taşıyacağını ve Ankara'nın kınanmasını talep edeceğini bildirmişti.

TÜRKİYE İLE İLİŞKİLER GÖZDEN GEÇİRİLECEK

Bununla birlikte Türk devletinin Rusya’dan satın aldığı S-400’lere ilişkin tepkiler de sürüyor. Bazı yöneticiler, Türkiye’ye bu nedenle yaptırım uygulanmasını istiyor. Macron, Salı günü Trump ile görüşmesinde yaptığı açıklamada “Türkiye, NATO ile uyumlu olmamayı seçti” dedikten sonra, Erdoğan’a NATO üyesi olarak kalmak isteyip istemediğin soracaklarını kaydetti. Macron "Türkiye, güvenlik, ticaret, göç ve Avrupa Birliği konuları ile ilgili olarak Türkiye ile işbirliğini yitirdik" derken, Türkiye ile ilişkilerini gözden geçirdiklerini kaydetti.