Tarihten günümüze kadar kültürlerini ve dillerini korumak isteyen dengbêjler, dengbêj sanatını günümüze kadar taşımışlardır. Dengbêj sözcüğünün kelime anlamı; deng ‘ses’, bêj ise ‘söyle’dir. Sözün ahenkle icra edilmesini sağlayan kişi anlamında kullanılmıştır. Dengbêjler genellikle köyden köye dolaşarak, hayatlarını söyledikleri destanlar, kılamlar, ilahiler ve hikâyeler ile sürdürmektedirler. Dengbêjler tarihçi rolleri olmakla beraber sözlü kültürün en büyük temsilcileridirler.

Kürt toplumlarında dengbêjler, dillerini, tarihlerini, acı, özlem, sevinç, aşk ve tüm yaşanmışlıklarını dengbêjlik yaparak dile getirirler. Özellikle Serhat bölgesinde Şakiro, Evdalê Zeynikê, Kerepatê Xeco vb. dengbêjlerle kültürlerini korumuşlardır. Dengbêjlik ve kılam özellikle Serhat bölgesinde, Evdalê Zeynikê ile en özgün halini almış, buradan tüm Mezopotamya coğrafyasına yayılmıştır. Evdalê Zeynikê’den sonra gelen kuşak, o zamana kadar kılamları belli ezgilerle ve enstrümansız söyleyen dengbêjlerin aksine meyi de kullanmaya başladılar.

DİL YOK OLUNCA ULUS DA YOK OLUR

Gerilla Dozger de dengbêj kültürünü hala devam ettirmek isteyenlerden biri. Gerilla Dozger, tüm içtenliği ve sesiyle dağlarda özgürce dengbêj söylemekte. Dengbêjlerin kendi dillerinden ve kültürlerinden kopmamak için dengbêjlik yaparak tarihi her zaman canlı tuttuklarını kaydeden gerilla Dozger, "Dillerini yok etmek isteyen katliamcılara karşı Kürtler de hem dengbêji hem de çiroklar (masal) söyleyerek bu kültürünü korumuşlardır" diye konuştu.

Kürt kültürün dengbêjliğin özellikle Serhat'ta hala devam ettiğini vurgulayan gerilla Dozger şunları belirtti: "Dilimizden kopmamamızın en büyük nedenlerden biri de dengbêjidir. Dilimizi bugüne kadar korumamızı ve bugüne kadar getirmemizi sağladı. Tarihte katliamcılar tarafından herkes vatanından göç ettirilmiş ve diller yasaklanıp yok edilmiştir. Dil yok olunca ulus da yok olur. Dengbeji, kültürün korunmasındaki en büyük rolünü oynamıştır. Dengbêji söylenildiğinde daha derin duygularla söylenir. Bize ait olmayan şarkılar ise aynı duygularla söylenmez. Çünkü kendi dilimizle ve kültürümüzle dile getirdiklerimiz bize o duyguları hissettirir."