2000’li yıllarda Newroz

90’lı yıllarda kitleselleşen Newrozlar, 2000’li yıllarda önemli politik mesajların verildiği milyonların katıldığı şölenlere dönüştü.

Kürdistan’a 90’lı yıllarda baskı ve saldırılara rağmen kesintisiz yapılan Newroz kutlamaları, 2000’li yıllarla birlikte yeni bir evreye geçiş yaptı. Eylemlerin kitleselleşip milyonlara ulaştığı 2000’li yılların Newroz’u başta Amed, Nusaybin, Cizre ve İstanbul olmak üzere birçok şehirle özdeşleşti. Milyonları buluşturan kitlesel kutlamalarda Kürdistan halkının barış ve direniş çağrıları ön plana çıkarken, devlet ise yasaklamalardan taviz vermek zorunda kalıp, resmi izinlere tabi tuttu. 2000’lerle birlikte artık her yıl onlarca kentte şölen haline dönüşen Newroz, Kürt halkı için de bir milat oldu. 

2000 NEWROZU 

PKK’nin ateşkes ilan etmesi ile beraber yasaklar biraz esnetilerek Newroz kutlamalarına resmi izin çıktı. Amed, Batman, Van, Hakkâri ve Siirt’te erken başlayan kutlamalara yüzbinler katıldı. HADEP öncülüğünde Amed’de tertip edilen kutlama kentin 8 kilometre dışındaki fuar alanında yapıldı. Kutlamaya yüz bini aşkın insan katıldı. Urfa’da ise izinsiz olduğu gerekçesiyle gençlerin eylemine saldıran polisler 20 kişiyi gözaltına aldı.

2001 NEWROZU 

“Ne inkar ne ayrılık, demokratik cumhuriyet” sloganıyla Newroz alanlarında buluşan bir milyonu aşkın insan barış taleplerini dile getirdi. Amed, Mersin, Van, Hakkari, Şırnak, Ceyhan, Elbistan, İskenderun, Hatay ve Osmaniye, Adana, İstanbul, Antep ve Batman başta olmak üzere onlarca kentte Newroz tüm renkleriyle görkemli bir şekilde kutlandı. Yoğun katılımın sağlandığı Amed’de yarım milyon insan alanlarda buluştu. 

2002 NEWROZU

Yasaklı olmamasına rağmen dönemin şartları doğrultusunda sert bir zeminde geçen 2002 Newroz’u milyonların buluşma noktası oldu. Türkiye’nin AB süreci, Irak işgali ve kapatılması gündemde olan HADEP’in yöneticilerinin kutlama öncesi gözaltına alınması dönemin önemli gelişmeleri arasında yer aldı. Amed, Batman, Van, Hakkari, Şırnak başta olmak üzere bir çok il ve ilçede yapılan kutlamalara milyonlarca insan katıldı. Amed, kutlama öncesi çevre illerden de getirilen polisler ve özel harekat timleri tarafından adeta abluka alındı. Alanda bir araya gelen milyonlar Kürt Abdullah Öcalan için özgürlük taleplerini yenileyerek barış çağrısında bulundu.

2003 NEWROZU 

2003 yılı Newroz kutlamalarını Yeniden Özgür Gündem Gazetesi, ”Dehaq’a karşı Newroz ateşi” manşetiyle verdi. Onlarca kentte görkemli bir şekilde kutlanılan Newroz olaysız sona erdi. Amed’deki kutlamalara da Irak işgali ve Kürt sorununda çatışmasızlık durumuna dikkat çekmek amacıyla “Savaşa hayır” sloganlarıyla karşılık verildi. 

En görkemli kutlamanın yapıldığı Amed’de sanatçı Kazım Koyuncu, Ferhat Tunç, Reşo, Agirê Jiyan ve Teoman’ın konseri gerçekleşti. 

2004 NEWROZU 

28 Mart yerel seçimlerin arifesinde kutlanılan 2004 Newroz’u, Kürdistan kentlerinde aynı zamanda yerel seçimlerin rengini de belli etmiş oldu. Onlarca kentte yapılan kutlamalarda meydanları sarı, kırmızı ve yeşil renklere büründü. 1992 Newroz’unda yapılan kutlamalarda katliama tanıklık eden Şırnak ve ilçelerinde ise ilk kez resmi izin çıktı. Amed’de bir milyon, İstanbul’da 100 bin, Batman’da 150 bin, Urfa’da 50 bin kişinin katıldığı kutlamalar da barış vurgusu ön plana çıktı.

2005 NEWROZU 

2005 yılı Newroz’unda Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın ulus-devlet anlayışına alternatif olarak ortaya koyduğu Demokratik Konfederalizm’in ilanı yapıldı. Amed başta olmak üzere Van, Batman, Mersin, İstanbul ve İzmir gibi metropollerde milyonlarca insan kutlamalarda yerini aldı. Mersin’de Newroz kutlamaları sırasında kontralar tarafından yapılan bayrak provokasyonu ise Türkiye’nin uzun süre gündeminde kaldı. 

2006 NEWROZU 

Birçok kentte yasaklanmasına rağmen Newroz kutlamaları, milyonları yeniden bir araya getirdi. Kürt kıyafetleriyle kadınların ön plana çıktığı kutlamalarda “Öcalan’ı siyasal irade olarak kabul ediyor musunuz?” sorusuna hep bir ağızdan “Evet” yanıtı verildi. Siyasal irade olarak Öcalan’ın ön plana çıktığı kutlamaların yapıldığı birçok kentte polis saldırısı gerçekleşti.

 2007 NEWROZU 

İmralı’da ağır tecrit altında tutulan Öcalan’ın yaşadığı sağlık sorunları ve zehirlenmesine karşın Newroz alanlarındaki milyonlar, “Sağlığı sağlığımızdır” sloganında birleşti. Etkinliklerde Öcalan’ın sahiplenilmesi ön planda tutuldu. Onlarca kentte Newroz ateşi yakılırken, kutlamalar ise geçen yıllara oranla daha sakin gerçekleşti.

2008 NEWROZU 

Newroz alanlarında milyonlar, “Êdî bes e” sloganıyla imha ve inkar politikalarının yanı sıra Öcalan’ın bulunduğu İmralı Cezaevi’nin kapatılması ve serbest bırakılarak Kürt sorununun çözümünde muhatap alınması çağrısında bulundu. Birçok kentte yasak ilan edilmesine rağmen on binlerce kişi alanlara çıktı. Başta Van, Hakkari ve Yüksekova olmak üzere birçok yerdeki kutlamalara polis ve asker saldırdı. Van’da Ramazan Dal ve Zeki Erinç, Yüksekova’da ise 20 yaşındaki İkbal Yaşar saldırılarda katledildi.

2009 NEWROZU

Yerel seçimleri öncesine denk gelen 2009 yılı Newroz’u sandıkların rengini de günler öncesinden belli etmiş oldu. Amed Newroz alanından, Öcalan’ın 90’lı yıllara ait Newroz değerlendirmesinin yer aldığı videonun dev sinevizyonlardan alanın dolduran bir milyonu aşkın kişi tarafından izlenmesi büyük yankı uyandırdı. 

2010 NEWROZU 

“Özgür Önderlik, Özgür kimlik, Demokratik Özerklik” şiarıyla 108 ayrı merkezde 2010 yılında Newroz alanlarını dolduran 4 milyonu aşkın kişi, Kürt sorununda muhatap olarak Öcalan’ı gösterdi. Tarihinin en büyük Newroz’una tanıklık eden Amed’de bir önceki yılı gibi yeniden Öcalan’ın geçmiş dönemlere ait Newroz değerlendirmesini gösterime sunuldu. Sunum ardından dakikalarca alkış ve zılgıtlar çekildi.

2011 NEWROZU 

2011 yılı Newroz’u “Jibo jiyanek bi rûmet an azadî an azadî” şiarıyla 130 merkezde milyonların katılımıyla gerçekleşti.

KCK tarafından yanıtsız bırakılan ateşkesin ardından Öcalan’ın avukatları aracılığıyla “Newroz’a kadar gözleyeceğiz” açıklaması Newroz’a olan katılımı da arttırdı. Kutlamalarda Kürt sorunun çözümü için Öcalan işaret edilerek, çözümde model olarak da Öcalan’ın Demokratik Özerklik modeli sunuldu.

2012 NEWROZU 

2012 yılı Newroz kutlamaları Amed, Batman ve İstanbul başta olmak üzere birçok kentte yasaklandı. Yasağa rağmen Amed’de bir milyonu aşkın kişi dört bir yandan kurulan barikatları aşarak Newroz Parkı’na doğru yürüyüşe geçti. Birçok yer saldırı olmasına rağmen kitlenin tamamı kutlama alanına girdi. 

İstanbul’daki yasaklı kutlamanın adresi ise Kazlıçeşme Meydanı oldu. Alana ilerleyen on binlere polis saldırdı. Saldırı sonrası birçok semtte çatışmalar yaşandı. BDP Arnavutköy ilçe yöneticisi Hacı Zengin, atılan gaz bombasının kafasına isabet etmesi sonucu şehit düştü. Batman’daki kutlamalarda ise Ahmet Türk’e ve çok sayıda BDP vekilinin olduğu otobüse gaz sıkılırken, Ahmet Türk bir polisin saldırısına uğradı. 

2013 NEWROZU 

“Demokratik Çözüm Süreci” koşullarında girilen 2013 yılında “Öcalan’a özgürlük, Kürtlere statü” sloganıyla yapılan Newroz kutlamalarına Öcalan’ın manifestosu damga vurdu. 

2 milyonu aşkın insanın katıldığı kutlamada Diyarbakır tarihinin en büyük kitlesel eylemine tanıklık etmiş oldu. Milyonlarca insanın ise canlı yayın aracılığıyla izlediği tarihi kutlamada Öcalan’ın tarihi açıklamasıyla, yeni bir mücadele döneminin başladığı duyuruldu.

2014 NEWROZU 

Final mitingi Amed’de gerçekleştirilen Newroz kutlamaları onlarca kentte milyonların katılımıyla gerçekleştirildi. Dünyanın birçok yerinden katılımcı, tarihi Amed Newroz’una tanıklık etmek için geldi. Günler öncesinden kente gerçekleştirilen tüm uçuşlar doldu. 21 Mart’ta Newroz Alanı’nda 3 milyona yakın insan bir araya geldi. Kutlamalarda ilk kez KCK Eş Başkanı Cemil Bayık’ın görüntülü mesajı platforma kurulan ekranlardan milyonlara izletildi. Öcalan’ın mesajı ise BDP Grup Başkanvekili Pervin Buldan tarafından Kürtçe, HDP İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder tarafından Türkçe olarak okundu. 

Onlarca TV tarafından canlı olarak verilen tarihi Amed Newroz’u ertesi gün ise havuz medyası başta olmak üzere birçok gazete de geniş yer buldu. “Öcalan: Barışa devam”, “Çözüme devam Nevrozu”, “Nevruz’da Öcalan’ın mektubu okundu: Barışırken de korkmayız”, “Kararlılık mesajı”, “Barış Nevruz’u”, “Artık müzakere dönemi başlasın” ve “Çözüm baharı”  başlıklı haberleriyle manşetlerde geniş yer ayrıldı.

2015 NEWROZU 

100’ü aşkın kentte ateşi yakılan 2015 Newroz kutlamalarının son adresi yine Amed oldu. Kutlamalara İmralı’da tecrit altında tutulan Öcalan’ın okunan mektubu damgasını vurdu. Newroz Parkı’nda yapılan kutlamalara 2 milyonu aşkın insan ve ABD, İngiltere, Fransa, Avustralya gibi ülkelerin de aralarında bulunduğu 25 ülkenin büyükelçiliklerinden müsteşarlar, gazeteci, aydın, yazar, sanatçı, akademisyen, siyasetçi, diplomat, parlamenterlerin de bulunduğu toplam 437 konuk katıldı. PYD Eş Başkanı Asya Abdullah da katılımcılar arasında yer aldı.

Kutlamalara damga vuran Kürtçe ve Türkçe olarak okunan Öcalan’ın mektubunda KCK’yi çözüm sürecinin ilerletilmesi için kongre yapmaya davet etti. 

2016 NEWROZU 

AKP tarafından bozulan çözüm sürecinin ardından kutlanılan ilk Newroz olması nedeniyle ayrı bir öneme sahip olan 2016 yılı Newroz’u engellemelere rağmen milyonları yeninden Amed Newroz Park’ta buluşturdu. DTK tarafından organize edilen kutlama öncesinde alanda asılan birçok poster ve afiş “örgüt propagandası” içerdiği gerekçesiyle polislerce indirildi. Kutlamada Öcalan’ın önceki Newroz’da gönderdiği mesajlar Newroz’da yeniden okundu. Kutlamaya yurtiçi ve yurtdışından çok sayıda aydın, sanatçı, gazeteci ve aktivist katıldı.

Nusaybin, Yüksekova, Cizre, Silopi ve Şırnak kentlerinde özyönetim mücadelesinin verildiği döneme denk gelen Newroz’da milyonlar dört bir yerden direnişe de selam durdu. 

Kaynak: Yeni Özgür Politika