Dünya liderleri, çevre bakanları ve 173 ülkeden diğer temsilciler, plastikler konusunda yasal olarak bağlayıcı bir anlaşma geliştirmeyi kabul etti.

Kenya, Nairobi'deki BM çevre meclisinde kabul edilen karar, plastiklerin üretimden imhaya kadar "tüm yaşam döngüsünü" kapsayan ve önümüzdeki iki yıl boyunca müzakere edilecek bir anlaşma çağrısında bulunuyor. BM Çevre Programı (UNEP) başkanı tarafından 2015'teki Paris iklim anlaşmasından bu yana en önemli çok taraflı çevre anlaşması olarak tanımlandı.

1950 ile 2017 yılları arasında üretilen tahmini 9,2 milyar ton plastiğin yaklaşık 7 milyarı artık atık. Bu atığın yaklaşık yüzde 75'i ya çöplüklerde biriktirilir ya da karasal ve sucul ortamlarda ve ekosistemlerde birikir.

Bir anlaşmanın şartlarını görüşmek üzere bu hafta Nairobi'de görüşmelerde bulunan BM ülkeleri, anlaşmanın sadece atıkları değil, plastik üretimi ve tasarımını da kapsaması gerektiği konusunda anlaştılar. Karar, anlaşmayı hazırlamak ve onaylamakla görevli hükümetler arası bir müzakere komitesi kurdu. Bu yıl çalışmalara başlayacak ve 2024 yılına kadar bitirmeyi hedefliyor.

Karar , STK'lara göre milyonlarca insanı etkileyecek “çığır açan bir gelişme” olan atık toplayıcıları tanımak için hükümler ve yerli halkların rolünün kabulünü getiriyor. Gelişmekte olan ülkelerde geri dönüştürülebilir plastik ve diğer mallar için çöp toplayan düşük ücretli işçiler olan atık toplayıcılar, ilk kez bir çevresel kararda tanınıyor.

UNEA-5 başkanı ve Norveç'in İklim ve Çevre Bakanı Espen Barth Eide, “Plastik kirliliği bir salgın haline geldi. Bugünkü kararla resmi olarak bir tedavi için yoldayız” dedi.

BM Çevre Programı direktörü Inger Andersen, Paris anlaşmasından bu yana en önemli çevre anlaşması diye tanımladığı kararı, "Dünya gezegeninin tek kullanımlık plastikler üzerindeki zaferi" olarak nitelendirdi.

STK'lar kararı, daha önce bir deniz çöpü sorunu olarak plastiğe odaklanan uluslararası politika yapıcıların yaklaşımında kritik bir değişim olarak nitelendirdi. Yetki, 2050 yılına kadar neredeyse dört katına çıkacağı ve küresel karbon bütçesinin yüzde 10-13’ünü oluşturacağı tahmin edilen plastik üretimiyle mücadele için önlemler öneriyor. STK’lar, dünya liderlerini önümüzdeki iki yıl içinde anlaşmanın ayrıntılarını geliştirme ve sonuçlandırma konusunda daha fazla kararlılık göstermeye çağırdı.

Anlaşmaya, kendisine tavsiyede bulunacak bilimsel bir organ da dahil olmak üzere mali ve teknik destek ve özel bir küresel fon olasılığı eşlik edecek.

Karar, 79 bakan ve 17 üst düzey yetkili dahil olmak üzere 175 BM üye ülkesinden 3 bin 400'den fazla delegenin ve bin 500 çevrimiçi katılımcının katıldığı üç günlük UNEA-5.2 toplantısının sonuçlanmasıyla kabul edildi.

Planet Tracker düşünce kuruluşuna göre gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen plastik tüketimi gelişmekte olan ülkelere göre 2,5 kat daha fazla.