Kimyager Yusuf Abay, Iğdır ve ilçelerinde çölleşmeyi ve erozyonu önlemek için bir an önce adım atılması gerektiğini söyledi.

Çok verimli topraklara sahip olan Iğdır’da her türlü meyve, sebze ve tarım ürünü yetişiyor. Iğdır’da yetiştirilen ürünler, bölge illerinin tümüne yetecek düzeyde.

Kimyager ve gezginci Yusuf Abay, Iğdır’ın çok yüksek bir coğrafyaya sahip olmasına rağmen hızla çölleşmeye doğru gittiğini ifade etti.

Abay, şunları söyledi: “Iğdır; Alagöz (Elegez) dağları, Ağrı dağları, Zor dağları ve Aras dağları ile çevrili çanak yapısındaki bir ovada yer alıyor. Aras Nehri’nin beslediği verimli Iğdır Ovası, her türlü tarıma elverişli. Yıllık yağış ortalaması 250-260 mm olan Iğdır, Tuz Gölü ve çevresi ile birlikte en az yağış alan iki bölgeden biri. Yıllık sıcaklık ortalaması 11-12 derece olan Iğdır, mikroklima iklim özelliğinden dolayı bitki ve yaban hayvanı bakımından en zengin illerin başında geliyor. Yapılan bir araştırmaya göre, kuş türlerinin yüzde 49’u yılda bir kez Iğdır ovasına uğruyor. Ayrıca Koypu (su maymunu), 5 parmaklı Arap tavşanı, Iğdır çöl faresi, Kafkas keleri gibi endemik hayvan türlerine Iğdır’da rastlamak mümkün. Ayrıca vaşak, leopar, boz ayı, yaban domuzu, kurt gibi yaban hayvanları barındırıyor. Yaban hayatının yanı sıra Iğdır yaylalarında ve vadi tabanlarında huş, karamok, yaban armudu, yaban elması, kuş üzümü, kuşburnu, badem gibi yaban meyve ağacına rastlamak mümkün. Dağ anemon ve nergis gibi çiçeklerle bezeli Iğdır yaylalarının, bitki çeşitliliği de oldukça zengindir.”

ÇÖLLEŞME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Bitki ve hayvan çeşitliliği bakımından bu kadar zengin olan kentin maalesef hızla çölleşmeye doğru gittiğini söyleyen Abay, çölleşme sürecini etkileyen faktörleri anlattı:

“Iğdır’ın doğusunda Aralık ilçesi, Ağrı Dağı etekleri şimdiden çöl görüntüsü almış durumda. Bu alan en büyük ikinci rüzgar erozyon sahasıdır. Bu bölgenin çölleşmesini sağlayan faktörler bitki örtüsünün cılızlığı, toprak yapısı ve aşırı otlatmadır. Iğdır’ın batısında Tuzluca ilçesinde yer alan gökkuşağı tepeleri, Iğdır’ın ikinci büyük erozyon sahasıdır. Her iki sahada da rüzgar erozyonu ve sele bağlı geçmişte can ve mal kayıpları yaşanmıştı. Bu alanların dışında Erhacı kayalıkları, Halfeli ve Hoşhaber köyü meraları, rüzgar erozyonuna müsait diğer alanlardır. Iğdır’da çölleşmeyi etkileyen faktörleri ise şöyle sıralamak mümkün: Bölgenin coğrafik konumu, bölgenin yağış rejimi, bölgede küçükbaş hayvancılığın yaygın yapılması, planlı yeşillendirme çalışmalarını yapılmaması, sulak alanların (bataklıklar) tarım amaçlı kurutulması, kum ve taş ocakları, kentin verimli tarım arazisine kurulması, buna bağlı olarak yeşil alanların ve ağaçların azalması, Aras Nehri boyunca yapılan HES projeleri ve barajlardır.” 

ÖNLEM ALINMALI

Iğdır ve ilçelerinde çölleşmeyi ve erozyonu önlemek için bir an önce adım atılması gerektiğini vurgulayan Abay, şunları ifade etti: “Aralık ilçesi erozyon sahasında yer alan Ebucehil çalılıklarının koruma altına alınması ve yetişme sahasının genişletilmesi gerekiyor. Ağrı Dağı ve çevresindeki Geven bitkilerinin koruma altına alınmalıdır. Çiftçilerin erozyon ve çölleşme konusunda bilinçlendirilmesi gerekirken, planlı ve bilinçli çiftçilikle aşırı hayvan otlatılmasının önüne geçilmesi gerekiyor. Yine HES, baraj gibi projelerin durdurulması çok önemli. Bunun yanı sıra mera alanlarının ıslah edilmesi önem arz ediyor. Tuzluca ilçesi Gökkuşağı tepelerinin toprak analizlerinin yapılması ve bu bölgeye has bitki örtüsünün güçlendirilmesi; rüzgar erozyon sahalarında selle aşınan toprakları tutmak için taraçlama yapılması gerekiyor. Iğdır’da önlemler alınmazsa çölleşme süreci hızla devam edecektir.”