IISS, İsrail ve Hamas arasındaki savaş, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve Çin'le ilgili gerginliklerin "daha tehlikeli bir on yılın" habercisi olduğunu ve askeri harcamaların dünya genelinde artmaya devam edeceğini belirtti.

Londra merkezli IISS tarafından hazırlanan Askeri Denge raporunun 2024 baskısı, Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'da Ermenilere karşı kazandığı askeri zafer ile Nijer ve Gabon'daki darbelere atıfta bulunarak geçen yıl dünyanın "oldukça değişken bir güvenlik ortamına" girdiğine işaret ediyor ve bunun devam edeceğini tahmin ediyor.

TEHLİKELİ BİR ON YILIN HABERCİSİ

Rapordaki temel sonuçlardan biri şöyle özetleniyor: "Mevcut askeri güvenlik durumu, bazılarının iddialarını ileri sürmek için askeri güce belirgin bir şekilde başvurduğu (...) ve benzer düşünen demokrasilerin bu duruma yanıt olarak ikili ve çok taraflı savunma bağlarını güçlendirme arzusu ile karakterize edilen daha tehlikeli bir on yılın habercisidir."

RUSYA ÜÇ BİN TANKINI KAYBETTİ

Rusya'nın Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinden neredeyse iki yıl sonra IISS, Moskova ordusunun yaklaşık 3 bin savaş tankını ya da Şubat 2022'de sahip olduğu tüm operasyonel rezervleri kaybettiğini tahmin ediyor. Rapora göre Rusya, o zamandan bu yana kayıplarını, o sırada hizmette olmayan araç stoklarından yararlanarak telafi etti ve nitelik yerine niceliğe öncelik vermek zorunda kaldı.

IISS, öte yandan Kiev’in Batı'dan gelen yardımlar sayesinde ekipman kayıplarını şimdilik telafi edebildiğini, hatta kaliteyi de arttırdığını belirtiyor. Ukrayna ordusu özellikle Karadeniz'de deniz insansız hava araçlarını kullanarak "yaratıcılığını" da ortaya koydu.

ASKERİ HARCAMALAR

IISS'e göre küresel askeri harcamalar geçen yıl %9 artarak 2 bin 200 milyar dolara ulaştı ve şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviyeye ulaştı.

Enstitü bu gelişmeyi esas olarak Ukrayna'daki savaşa ve Çin ile yaşanan gerginliklere bağlıyor. ABD dışındaki NATO üyelerinin özellikle etkilendiğine dikkat çekiliyor.

Rapor, Kasım 2024'te yeniden seçilmeyi uman eski ABD Başkanı Donald Trump'ın, kendi savunmalarına yatırım yapmakta isteksiz olan İttifak ülkelerini artık savunmama olasılığını gündeme getirdiği ve bu hamlenin sert eleştirilere yol açtığı bir döneme denk geldi. IISS'e göre NATO üyesi 31 ülkeden sadece 10'u İttifak'ın GSYH'nin %2'sini askeri harcamalara ayırma hedefini tuttururken 19'u harcamalarını arttırmış durumda.

Rapor, Rusya ve Çin'in kamu harcamalarının %30'undan fazlasını askeri sektöre ayırdığını, Batı'nın ise yıllarca yetersiz yatırım yaptıktan sonra füze ve mühimmat üretimini "yavaş yavaş" arttırdığını belirtiyor. Yeni teknolojilere yapılan yatırımların yanı sıra, "topçu ve hava savunma gibi ihmal edilmiş ekipmanlara" olan ilginin yeniden arttığına ve Çin ve Amerika'nın nükleer cephaneliklerinin modernize edildiğine işaret ediyor.

ÇİN GİDEREK DAHA İDDİALI

Pekin, stratejik güçlerini modernize etme ve ordusunu sınırlarından çok uzaklara müdahale edebilecek bir "projeksiyon gücüne" dönüştürme politikasını sürdürürken, bu da endişeli komşularının savunma ittifaklarının güçlenmesine yol açıyor. Raporda, "Çin'in sadece Tayvan gibi yakın çevresinde değil, giderek daha iddialı hale geldiği" belirtilerek, Çin balonlarının Amerikan semalarında uçması, dünyanın dört bir yanına gemiler konuşlandırması ve bazı uzak çatışmalarda diplomatik çabalar göstermesi örnek gösteriliyor.

İRAN’IN ÇATIŞMA BÖLGELERİNDE ARTAN NÜFUZU

IISS ayrıca İran'ın çeşitli çatışma bölgelerinde artan bir nüfuza sahip olduğunu belirtiyor ve buna iki örnek veriyor: Kızıldeniz'deki saldırıları dünya ticaretini sekteye uğratan Yemenli Husi isyancılara füze sevkiyatı ve Ukrayna ile mücadele için Rusya'ya insansız hava aracı tedariki.