Kadın, binbir emek ve çabayla yarattığı değerleri gasp eden, kendi yarattıklarına yabancılığını geliştiren böylelikle kadını da kendisine yabancılaştıran erkek egemen sistemi ve kaynaklandığı zihniyeti çözümledikçe kendisini çözümlüyor. Kendisini çözümledikçe ve tanıdıkça gerçek tarihin ne olduğunu anlamaya başlıyor. Ve böylece kadın, tarihte kendisini, kendisinde tarihi yeniden tanımlama arayışına giriyor. PKK'de kadın kendi özgürlük tarihini altı bin yıl sonra yeniden yazma iddiasıyla ortaya çıkıyor. Evet, PKK ile  kadının tarihi yazılıyor.

Yazımızın bu bölümünde 1998 yılında Önder Apo'nun farklı zamanlarda kadın partisi için dile getirdiği görüş ve önerilere ve yine bu yıllardan günümüze kadar kadın partileşmesinin aşamalarını sizlerle paylaşacağız.

28 Haziran 1998

Önder Apo; "PKK'nin bir kadın partisi olduğunu bizim eski arkadaşımız da söylemişti. "Tam bir kadın partisi" diyor. Bir anlamıyla böyle. PKK'nin bir kadın partisi anlamında tarihini anlatmak hayli ilginç olabilir. İlk defa dünyada bir kadın partisi ne anlama geliyor? Bunun üzerinde düşünmelisiniz ve kadın kurtuluş tarihi, ideolojisiyle birlikte PKK'de bu olay nasıl gelişmiştir? Bu yönlü özellikle son dönemlerde tarihi, ideolojisi, örgütü ve ordusuyla bir kadın partisi ve ordusu gibi gelişiyor" ifadelerini kullanmaktadır.

10 Eylül 1998

Önder Apo 10 Eylül tarihinde yaptığı çözümlemesinde de bir kadın yoldaşıyla geliştirdiği diyalogda şu önemli değerlendirmeleri yapıyor; "Demin bir yazı okudum, 'Kadınlar partisi niye doğuyormuş?' diyor. Kim okudu o yazıyı? YAJK'ı kadın partisi haline getirelim mi? YAJK öyle algılanıyor.

Roj.: Olabilir Başkanım.

Önder Apo: Biz daha önce söylemiştik: PKK bir kadın partisidir. Fakat şimdi daha değişik. İçinde erkekler de var.

Roj.: Kadın, özgürlük içinde yerini alıyor Başkanım.

Önder Apo: Partiniz cins örgütlülüğü değil, siyasal kadın partisi. Dünyada ilk defa. Müthiş! Var mısınız kadın partisini kurmaya? İçinizde talip olan var mı? Sen mesela, bu partiden yana mısın?

Zel.: Doğrudur Başkanım.

Önder Apo: İstiyorsun. Başka çok isteyen var mı? Nasıl sosyalizm partisi varsa, kadınların da partisi olmalı. Devrimci Kadın Partisi, Kürdistan Devrimci Kadın Partisi ciddi bir gelişme olabilir. Büyük bir çelişki ancak büyük bir parti ile aşılabilir."

'DERSİM, BİR KADIN PARTİSİNİN MAYALANACAĞI ZEMİN'

Önder Apo Dersim YAJK Güçleri ile konuşmasında kadın partileşmesine ilişkin şunları söylüyor;

"Değerli yoldaşlar, partimizin gerçekleştirdiği çok önemli bir çalışma neredeyse özgür bir kadın partisine doğru gitmektedir. Kadın partisi derken bunu yanlış anlamayalım, aslında böyle bir parti PKK'dir. Kadının özgürlük, kurtuluş partisidir ve bu oldukça anlamlı, tarihi bir gelişmedir. Her yenilik biraz tabuları yıkmayı gerektirir. Biz bunu göze almışız. Sonuçta bir Zîlan kişiliği ortaya çıkmıştır. Bu örnek, partimizin kadın kurtuluşunda nasıl bir parti olduğunun en büyük kanıtıdır. Dersim buna benzer bir çok kahramanlığa sahip, aynı zamanda kadının yiğitliğinin bolca görüldüğü bir zemindir. Dolayısıyla aynı zamanda devrimci bir kadın partisinin mayalanacağı bir zemin."

5 Ekim 1998

Bir yoldaşının "Kadın Partisi tartışılıyor" demesi üzerine Önder Apo; "Tartışılıyor mu gerçekten? Demogojik bir biçimde olmasın? Ciddi biçimde midir? diye cevap veriyor ve sonrasında gelişen diyalogda:

"Diy.: Ciddi bir biçimde.

Önder Apo: PKK giderek tamamen bir Kadın Partisi olabilir. Partiya Jinên Karkerên Kurdistan. Çalışmazsanız, böyle tembellik yaparsanız, Kadınlar partiyi ele geçirebilir. Öyle değil mi?

Diy.: Kadınlarda daha güçlü bir arayış var" biçiminde cevap vermektedir.

HAZIRLIK YILLARI

1997, ağır bedellerin verildiği bir yıl olmanın yanında kadında partileşme düzeyinin de geliştiği, öz irade ve öz gücün önemli oranda oluşturulduğu bir yıl olma özelliğine de sahip. Kadın bu yılda cins mücadelesinde önemli adımlar atarken, kadın partileşmesi için önemli bir zemin hazırlanmış oluyordu.    

1998 yılında Önderlik sahasında 2. Ortadoğu Kadın Konferansı gerçekleşiliyor. Önder Apo'nun konferansa kapsamlı bir perspektifi oluyor. Bu perspektifte mücadele içinde şekillenen kadın kişiliklerini altı temel tipleme biçiminde tanımlıyor. Bunlar; kadın kurtuluş ideolojisinden uzak yaşayan tip, cinsine yabancılaşarak karikatürleşen tip, işbirlikçi tip, apolitik-duygusal tip, bireysel özgürlük anlayışını esas alan tip ve kaba retçi özgürlük anlayışını esas alan tiplerdir. Özgür kadın tipi de olması gereken kadın tipi olarak ortaya konuluyor.

2. Ortadoğu Ulusal Kadın Konferansı'ndan sonra tüm sahalarda kadın konferansları gerçekleşiyor. Bütün bu konferanslar bir nevi kadın partileşmesinin hazırlığı oluyor. Zaten daha sonra Önder Apo 8 Mart 1998'de Kadın Kurtuluş İdeolojisi'ni ilan ediyor. Onun üzerinden kadın partileşmesini daha yoğun olarak gündeme koyuyor ve partileşmeye dönük çözümlemeler geliştiriyor. PKK bir kadın partisi olabilir mi? Olabilirse nasıl olabilir? Veya PKK dışında bir kadın partisi olabilir mi? Olursa bu kadın partisinin ismi ne olabilir? diyordu. Böylece PJKK ismi ilk defa o süreçte gündeme geliyordu.

1999-PJKK (PARTIYA JINÊN KARKERÊN KURDISTAN)

Tüm toplumsal sorunların kaynağı olan bir soruna çözüm bulmak için partileşmeye gidiliyor. Önder Apo'nun da dikkat çektiği gibi köklü ve tarihsel bir çelişki ancak kadın eksenli bir ideoloji ve bu temelde örgütlenen bir parti ile çözülebilir. Kadın partisi, Kürdistani olduğu kadar evrenseldir. Kürdistan kadınını kapsadığı kadar bütün Kürdistan, Ortadoğu, dünya kadınını kapsayan bir kurtuluş ideolojisidir. Bu anlamda kadın partileşmesi, kadın özgürlük kimliğinin toplumsallaşmasıdır. Yani kadın kimliğinin toplumsal bir içerik, bir nitelik kazanmasıdır.

VE İLK KÜRT KADIN PARTİSİ KURULUYOR

Bu bilinç ile PJKK Kongresi 13 Mart 1999 yılında yapılıyor. Kongrenin gündeminde, "kadın çalışmaları nasıl olacak, nasıl yürütülecek, kadının sürece katılımı nasıl olacak, Önderliğe nasıl cevap verecek, kadın bundan sonra kendi ayakları üzerinde nasıl duracak" gibi sorular ve bunlara cevap olma arayışları var. Şimdiye kadar önemli oranda Önderliğe dayalı olarak yürüdü fakat bundan sonra kendi öz gücüne, öz iradesine, öz bilincine dayanarak bu çalışmaları daha güçlü nasıl yürütecek, derinleştirecek, geliştirecek gibi sorular da kongrenin başka bir gündemi oluyor. Sonuç olarak kongre, şu kararlara gidiyor: Kadın hareketinin en üst onay merci Önderliktir. Ulusal kongrenin ulusal çapta aldığı her kararı uygulamakla kadın hareketi de sorumludur ancak kendine ilişkin aldığı kararlarda uygulama yetkisi ve inisiyatifi kendisine aittir.  Kadın partisi özerk ve bağımsız bir partidir.

2000-PJA (PARTIYA JINÊN AZAD)

3. Kadın Kongresi 2000'de yapılıyor ve kongrede PJKK, PJA olarak  isim değiştiriyor. 2001'de yapılan 3. Kadın Konferansı da kongreyi tamamlayan bir konferans oluyor. Konferans, 3. Kongre'nin doğrultusunu saptırmaya çalışan yaklaşımlara karşı ciddi bir tavır alıyor ve ilk defa toplumsal sorunlar ciddi bir tartışma konusu yapılıyor. Toplumsal sözleşme konferansın temel gündemlerinden biri olurken toplumsal sözleşme nedir, nasıl anlaşılmalıdır, nasıl yansıtılmalıdır soruları üzerine tartışmalar geliştiriliyor.

2002 yılında 4. Kadın Kongresi yapılıyor. İlk defa bu kongrede tüm parçalarda bütün kadın çalışmalarının bağımsız örgütlenerek PJA’ya bağlı yürütülmesi kararı alınıyor. Sivil toplum örgütlerinin kadın açısından ele alınması üzerinde duruluyor. Yine erkeklere dönük özgün eğitimlerin örgütlenmesi kararına gidiliyor.

2004-PAJK (PARTIYA AZADIYA JINÊN KURDISTAN)

2004'te PJA 5. Kadın Kongresini gerçekleştiriyor ve bu kongrede PJA’nın isminin PAJK olarak değiştirilmesi kararı alınıyor. PAJK perspektifini Önder Apo sunmuştu. Önder Apo, PAJK'ı ideolojik ve felsefi bir kadro partisi olarak tanımlıyordu.

Önder Apo'nun PAJK için ortaya koyduğu çerçeve şu şekildedir; kadın özgürlük mücadelesi açısından ideolojik, felsefi üretim yapan, bu ideolojinin ve  felsefenin kadrolarını yetiştiren bir partileşme gereklidir. Bu anlamda çalışmayı yürütürken çekirdek bir kadrodan başlayarak gittikçe kendisini kurumsallaştıran, derinleştiren ideolojiyi, felsefeyi çekirdek kadrolardan başlayarak özümseyen ve bunu dev bir kadrolaşmaya dönüştürerek bütün topluma yayan bir partileşme ihtiyacı kendisini dayatmaktadır. PAJK’ı tümden kendisini özgürlüğe ve özgürlük mücadelesine adayan kadrolar partisi olarak tanımladı. Özgürlük ve özgür yaşam dışında farklı yaşam arayışları ve eğilimleri olmayan bir kadro tanımlaması yaptı.

TANRIÇA KÜLTÜRÜNÜN GÜNCELLENMİŞ HALİ

Önder Apo PAJK projesiyle neolitik toplumu, tanrıça kültürünü güncelleştirmeyi amaçladı, amaçlıyor. Bunlar öyle çok soyut, çok teorik ifadeler olmayıp, tarih içerisinde yaşanan gerçeklerdir. Ama egemen sistem tarafından içi boşaltılan, dejenere edilen, üzeri betonlanan gerçeklerdir. Önder Apo tekrardan kadın özgürlük mücadelesiyle bu gerçeği açığa çıkarıp yaşamsallaştırmanın mücadelesini vermiştir. Önder Apo yeniden buna öz, içerik kazandırıyor ve bunun üretilmesinde, kavratılmasında, buna göre bir kadın kişiliğinin, gerçeğinin, kimliğinin ortaya çıkmasında temel  misyonu PAJK’a veriyor. 'Özgür kadın geliştikçe, kişiliği ortaya çıktıkça özgür toplum şekillenir' diyerek ‘toplumun özgürlüğü kadının özgürlüğünden geçer’ teorisini Önder Apo bu biçimde somutlaştırıyor.

DEVAM EDECEK…