Dünyada son yıllardaki ekolojik dengeyi en fazla tehdit eden sigara izmaritleri, plastikler ve selofan ambalajların ardından şimdi de maskeler dünyayı tehdit ediyor. Yeni tip korona virüsünün yol açtığı Covid-19 salgınının başından bu yana dünyada on milyarlarca tek kullanımlık maske kullanıldı. Sadece Çin mart ayı başından nisan ayının ilk haftasına kadar dünya ülkelerine 4 milyar maske satışı yapmıştı.

Birçok ülkede çok kullanımlı ve yıkanabilen kumaş dokuma maskelerin satışına veya resmi otoritelerce dağıtılmasına rağmen özellikle işyerlerinde dağıtılanların büyük kısmını tek kullanımlık maskeler oluşturuyor.

Ancak virüsün başka bireylere bulaşmasını önlemek için gerekli olan maskeler, son aylarda büyük bir çevre kirliliğine neden oluyor. Bu da salgınla birlikte üretim ve tüketimdeki gerileme nedeniyle atmosfere salınan gazların azalmasıyla ümitlenilse de şimdi kullanıldıktan sonra bilinçsizce atılan maskelerin yarattığı çevre kirliliğiyle mücadele edilmesi gerekecek.

Birçok ülkede bireyler veya çevreci kuruluşlar tarafından çekilen fotoğraf ve videolarda, kullanılan maskelerin sokaklar, parklar, plajlar ve ormanlık alanlarda gelişigüzel atıldığı görülüyor.

PLAJLAR PLASTİK VE İZMARİTLERDEN SONRA MASKELERLE KİRLETİLİYOR

Fransa’da deniz kirliliğiyle mücadele eden ‘Operation Mer Propre’ adlı dernek tarafından paylaşılan bir videoda, son bir aydır yaygın olarak kullanılan maskelerin şimdiden Akdeniz’de derin sulara ulaştığı anlaşılıyor. Maskelerin yoğun kullanımı nedeniyle özellikle kentlerde yaşanan kirlilik, okyanuslara ulaşmış durumda.

Greenpeace tarafından yapılan bir açıklamada, Asya ülkelerinde maske ve ıslak mendillerin özellikle doğal parklarda ciddi bir kirliliğe neden olduğuna dikkat çekilmişti.

OceansAsia adlı bir başka kuruluş ise, özellikle okyanus ve deniz kıyılarında biriken maskelere dair görüntüleri paylaşmıştı. Bu maskelerin kimi plajları ziyaret eden kişilerce veya gemilerden atılıyor. 

ENİNDE SONUNDA İNSAN MUTFAĞINA KADAR GELEBİLİYOR

Tek kullanımlık maskelerin doğaya atılması halinde içerdiği yoğun plastik türlerinden polipropilen nedeniyle tehlikeyi büyütüyor. Bu madde, doğaya karışması yüzlerce yıl sürmesi nedeniyle geri dönüşü olmayan bir kirliliğe neden oluyor.

Ayrıca tıpkı sigara izmaritleri veya tek kullanımlık plastiklerin neden olduğu parçacıklar gibi deniz ve okyanuslara dökülmeleri halinde su canlılarının geleceğini tehdit ediyor.

Öte yandan maskelerin su canlılarınca yutulması sonrasında oluşturduğu sağlık problemlerine de dikkat çekiliyor. İsviçre Federal Çevre Dairesi (OFEV) ile çalışan bilim insanı Amanda Finger’e göre, bu maskeler doğrudan insanlara geri dönüyor. Buna göre, atılan maskeleri yutan başta balıklar olmak üzere su canlılarının sağlık dengeleri bozuluyor ve sonrasında yeniden insanlara geri dönüyor. Bu da insan sağlığını riske atıyor.

 AÇIK ÇÖPLERE ATILMAMASI GEREKİYOR 

Bugüne kadar yapılan açıklamalarda, kullanılan maskelerin normal çöplere atılması ve kesinlikle açık çöplere atılmaması isteniyordu.

OFEV uzmanı Amanda Finger’e göre, kullanılan maskelerin ayrı bir çöpe atılması ve sonrasında ayrı ayrı toplanarak yakılması etkili bir önlem olabilir.