Birleşmiş Milletler (BM) Bağımsız Uluslararası Suriye Soruşturma Komisyonu, BM Cenevre Ofisi’nde düzenlediği basın toplantısıyla 1 Ocak- 30 Haziran 2023 dönemini kapsayan Suriye raporunu açıkladı. Rapor, 11 Eylül’de BM Cenevre Ofisi’nde başlayan ve 13 Ekim’e kadar devam edecek olan 53’cü İnsan Hakları Oturumlarında ele alınacak.

SAVAŞ SUÇLARI İŞLEMEYE DEVAM EDİYORLAR

Basın toplantısında söz alan Komisyon Başkanı Paulo Pinheiro, Suriye’de şiddetin giderek daha da tırmandığına ve ekonomik gerilemenin devam ettiğine dikkat çekerek konuşmasına başladı. Pinheiro; “Çatışmanın tarafları, kontrolleri altındaki bölgelerde sivilleri keyfi olarak alıkoymak, işkence etmek, zorla kaybetmek ve infaz etmek suretiyle savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar işlemeye devam etmiştir” ifadelerini kullandı.

DAİŞ’LİLER SAVAŞ VE SOYKIRIM SUÇLUSU OLARAK YARGILANSIN

DAİŞ çetelerinin tutulduğu cezaevleri ve ailelerinin tutulduğu El Hol ve Roj kamplarının durumuna da değinen Komisyon Başkanı Pinheiro, devletlere Rojava’da tutuklu bulunan vatandaşlarını geri alma çağrısında bulundu. Pinheiro devamla, “Devletlere, Kuzey ve Doğu Suriye’de tutuklu olan  erkek vatandaşlarını da geri alarak, bu insanları DAİŞ’in işlediği savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve soykırımdan sorumlu tutarak adil bir şekilde yargılama çağrısında bulunuyoruz” ifadelerini kullandı.

BM Bağımsız Uluslararası Suriye Soruşturma Komisyonu Başkanı Paulo Pinheiro yaptığı konuşmanın ardından 36 sayfalık raporunu sundu. Suriye’nin politik ve ekonomik durumunun yanı sıra ülkede devam eden çatışmalardan kaynaklı yaşanan insan hakları ihlallerine değinilen raporda, Türk devletinin Rojava’ya dönük hava saldırılarına ve işgali altındaki bölgelerde işlenmeye devam eden savaş ve insanlık suçlarına da yer ayrıldı.

TÜRK DEVLETİ SİHA’LARLA SİVİLLERİ KATLEDİYOR

Türk devleti ile Demokratik Suriye Güçleri (QSD) arasındaki çatışmaların son dönemlerde arttığına değinilen raporda, Türk devletinin saldırıları sonucunda özellikle Halep, Hesekê, Reqa, Eyn Îsa ve Til Temir bölgelerinde sivil ölümlerin gerçekleştiğine vurgu yapıldı. Raporda, Türk devletinin farklı tarihlerde silahlı insansız hava araçlarıyla (SİHA) Rojava’ya dönük gerçekleştirdiği saldırılarda sivillerin de hedef alındığının altı çizildi.

Qamişlo Kantonu Eş Başkanı Yusra Derwêş, yardımcısı Leyman Şiwêş ve şoför Firat Tuma’nın hayatını kaybetmesine neden olan 20 Haziran tarihli SİHA saldırısının da hatırlatıldığı raporda, “Türk devleti sivil ayrımı ve sivil altyapı gözetmeksizin saldırılar gerçekleştirmiştir” denildi. 

SMO SAVAŞ SUÇU İŞLİYOR

Türk devleti ve ona bağlı çete grupları altındaki işgal bölgelerinde yaşanan hak ihlallerine de değinilen raporda, Suriye Milli Ordusu (SMO) ve ona bağlı güçler tarafından Kürtlere karşı savaş ve insanlık suçları işlenmeye devam edildiğine vurgu yapıldı.

SMO’ya bağlı silahlı bir grubun 20 Mart tarihinde Cindirês’de Newroz’u kutlayan bir Kürt aileye ateş açması sonucu 1'i çocuk 4 kişinin hayatını kaybettiği saldırının hatırlatıldığı raporda, bu saldırının doğrudan savaş ve insanlığa karşı suç kapsamında olduğunu belirtildi.

TÜRK YETKİLİLER KÜRTLERE AĞIR İŞKENCE YAPIYOR

Türk devletinin çetelerden devşirdiği Suriye Milli Ordusu’nun işgal bölgelerindeki Kürtlere karşı keyfi gözaltı, işkence ve kötü muameleye devam ettiğine vurgu yapılan raporda, tanıklarla yapılan görüşmeler sonucunda farklı tarihlerde gerçekleşen hak ihlallerine dikkat çekildi. Kürt sivillerin genellikle özerk yönetimle bağlantılı olduğu iddiasıyla gözaltına alınarak ağır işkencelere tabi tutulduğuna değinilen raporda, Kürtlerin yaşadıkları bölgelerden zorla göçe tabi tutulduğuna da vurgu yapıldı.

Komisyonun incelemesi sonucunda işgal altındaki Serêkaniyê ve Girê Spî’deki karakollarda Türk askeri görevlilerin hala mevcut olduğu ifade edilen raporda, bu Türk askeri yetkililer tarafından Kürt sivillere dönük ağır işkencelerin yapıldığına vurgu yapıldı.

TÜRKİYE ULUSLARARASI HUKUKA UYMAKLA YÜKÜMLÜDÜR

Raporda, BM Bağımsız Uluslararası Suriye Soruşturma Komisyonu’nun, Suriye Milli Ordusu’nun savaş suçları işlediğine dönük makul gerekçelerinin olduğu kaydedildi. İşgal bölgelerinde yaşanan hak ihlallerinden Türkiye’nin de sorumlu olduğuna vurgu yapılan raporda, “Türkiye, uluslararası insan hakları hukuku ve uluslararası insancıl hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine bağlı kalmaya devam etmelidir. Bu yükümlülükler arasında kendi görevlilerinin bulunduğu yerlerde işkenceyi önleme yükümlülüğü de bulunmaktadır” ifadelerine yer verildi.