2023 yılında küresel askeri harcamalar 2.443 milyar dolarla rekor seviyeye ulaştı. 

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’ne (SIPRI) göre, bu rakam 2001 yılından bu yana iki katından fazla artmış durumda.  

POLONYA BAŞI ÇEKİYOR

Polonya, askeri harcamalardaki artışın başını çeken ülkeler arasında yer alıyor. 2022-2023 yılları arasında askeri harcamalarını %75 oranında artırarak Avrupa’nın en büyük sıçramasını gerçekleştirdi. 

Polonya Başbakanı Donald Tusk, Avrupa Birliği dönem başkanlığı sırasında yaptığı açıklamada, ülkesinin önceliğinin güvenlik olduğunu belirtti.  

Polonya hükümeti, 200.000 olan askeri personel sayısını 300.000’e çıkarmayı hedeflerken, bu doğrultuda son teknoloji silah sistemlerine büyük yatırımlar yapıyor.

İsviçreli RTS medyasına göre Fransız Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nden Léo Péria-Peigné, bu stratejinin Ukrayna’daki savaşın tetiklediği “aşırı tehdit algısı” ve geniş bir siyasi mutabakata dayandığını ifade ediyor.  

ORTA VE DOĞU AVRUPA’DA SİLAHLANMA YARIŞI

Polonya yalnız değil. Romanya, savaş tankları, roketatarlar ve savaş uçakları satın alarak ordusunu modernleştirme yoluna gidiyor. Fransa ise Soğuk Savaş sonrası askeri bütçede yapılan kesintileri telafi etmek için yeni yatırımlara yöneliyor.  

Uzmanlar, bu trendin Avrupa’daki askeri dengeleri değiştirebileceğini vurguluyor. Örneğin, Polonya’nın 2035 yılına kadar Almanya ve Fransa’nın on katı kadar tanka sahip olabileceği tahmin ediliyor.  

JEOPOLİTİK GERİLİMLER

Küresel askeri harcamalardaki bu patlamaya birden fazla faktör tetikleyici gerekçe olarak gösteriliyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Orta Doğu’daki artan gerilimler ve Asya-Pasifik bölgesindeki sertleşen rekabet, bu artışın başlıca nedenleri arasında.  

RTS medyasına konuşan Cenevre Güvenlik Politikaları Merkezi Küresel Riskler Direktörü Jean-Marc Rickli’ye göre, bu harcamalar iki ana döneme ayrılıyor: ilki, 11 Eylül sonrası terörle mücadele döneminde, ikincisi ise Ukrayna’daki savaşla birlikte gelen geniş ölçekli askeri ihtiyaçlar. Rickli, “Ukrayna’daki çatışmada her ay tüketilen devasa sayıda insansız hava aracı ve mermiler, devasa askeri kaynaklar gerektiriyor” diyor.  

SAVAŞ OLMASA BİLE HARCAMALAR SÜRECEK

Ukrayna, dünyanın en büyük sekizinci askeri harcama yapan ülkesi konumunda. İlk üç sırada ise ABD, Çin ve Rusya yer alıyor. SIPRI’nin 2024 yılı verileri henüz yayımlanmasa da uzmanlar, harcamaların artmaya devam edeceğini öngörüyor.  

Donald Trump’ın NATO ülkelerine gayri safi yurt içi hasılalarının %5’ini savunmaya ayırmaları yönündeki çağrısı, mevcut %2’lik hedefin çok ötesinde bir artışı doğrular nitelikte. Uzmanlar, Ukrayna’da ateşkes imzalansa bile bu dinamiğin değişmeyeceğini, Soğuk Savaş sonrası “barış getirisi” döneminin artık sona erdiğini belirtiyor.