İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi, Marmara Bölgesi'ndeki cezaevlerinde Ekim, Kasım ve Aralık aylarında yaşanan ihlal raporunu, dernek binasında basın toplantısıyla açıkladı. Raporu İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri ile İHD İstanbul Şubesi Hapishane Komisyonu üyesi Meral Nergis Şahin açıkladı.

Rapora göre, 5 kadın, 43'ü erkek ve 9'u adli tutuklu, 39'u siyasi tutsak olmak üzere 16 cezaevinden 48 ihlal başvurusu yapıldı. Raporda, başvuru ve basın taramaları üzerinden bin 572 ihlal saptandığının tespit edildiği belirtildi. Raporda, ihlallerin, işkence, darp, kötü muamele, onur kırıcı davranış, sağlık hakkına yönelik ihlaller, yeterli ve sağlıklı beslenme ve temiz suya erişim hakkı ihlali, öz bakım ihtiyaçlarının karşılanmaması şeklinde olduğu vurgulandı. Raporda, yaşam hakkına yönelik 3; işkence, darp, kötü muamele, onur kırıcı davranışa yönelik 457; sağlık hakkına yönelik 142; iletişim hakkı ihlalleri/tecrit yönelik 245 ihlalin yaşandığı belirtildi. Raporda, 2 Ekim 2024 İstanbul Metris R Tipi Cezaevi'nde ağır hasta tutsak Abdülkadir Kuday'ın, 5 Ekim 2024 Balıkesir Bandırma Açık Cezaevi'nde, tutsak İbrahim Hakkı Savaşeri'nin yaşamını yitirdiği ifade edildi.

Raporda 2'si Marmara Bölgesi'nde olmak üzere 8 tutsağın yaşamının yitirdiği tespit edildiğine yer verilerek, keyfi yasak ve işkenceler ile sağlık ve tedaviye erişimde yaşanan sorunlar tutsakların yaşam hakkına ağır tehdit oluşturduğu vurgulandı. Raporda, "5 Aralık 2024'te Adalet Bakanının Meclis'te yöneltilen bir soru önergesine verdiği yazılı yanıtta 2024'ün ilk 11 ayında hapishanelerde yaşamını yitiren tutsak sayısının 709 olduğunu açıklamasının tam bir şok etkisi yaratmış, kamuoyuna yansıyan mahpus ölümlerinin bu sayının en fazla onda biri olduğu anlaşılmıştır. Bu durum hapishanelerde yaşanan devasa sorunların dört duvar arasında saklı kaldığını ve çok azının dışarıya duyurulabildiğini de ortaya koymuş, bu alanda çalışma yürüten herkesin çalışma yöntemlerini sorgulamasına neden olmuştu" denildi.

 Önder Apo'nun bulunduğu İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi'nde görüş yasağına dair 144 ihlalin tespit edildiğinin kaydedildiği raporda, S, Y ve YGC tipi cezaevlerinin ağır tecridi arttırdığı ifade edildi. Raporda, İdare ve Gözlem Kurullarının "iyi hal" değerlendirmesini, din kursuna katılmama, bağımsız koğuşta kalma, az ya da çok kitap okuma, kurslara katılmama, imamla görüşmeme, halay çekme, slogan atma, Newroz kutlama gibi kriterlerle yaptığı belirtildi.

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ve MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız'ın "umut hakkı" ve "hasta tutsakların tahliyesi" yönündeki açıklamalarına işaret edilerek, bu durumun somut adım atma beklentisi yarattığı kaydedildi.

'ACİL ÇÖZÜM GEREKİYOR'

Raporun sonuç bölümünde şöyle denildi:

"Sonuç olarak; giderek yaygınlaşan ve kalıcı hale dönüştürülen tecrit, tedavi ve sağlığa erişimde yaşanan sorunlar, infazda eşitsizlikler, işkence, kötü muamele, keyfi yasak ve uygulamalar, adalete erişimde yaşanan sorunlar yanında ekonomik kriz ile artan mahpus yoksulluğunun yol açtığı sorunlar, mahpusların zorla ve angarya koşullarında çalıştırılması gibi pek çok sorun acil çözüm beklemektedir. Her raporumuzda belirttiğimiz üzere, raporumuz, sadece derneğimize yapılan sınırlı başvuruları ve basın taraması yoluyla elde edilen verileri kapsamaktadır. Hapishanelerdeki sorunların, ihlallerin ve keyfi uygulamaların çok daha fazla olduğunu biliyoruz."