AP, bu desteği “AB değerlerine bağlılık, insan haklarına saygı ve azınlıkların korunması” gibi şartlara bağladı. Karar, AP Genel Kurulu’nda 462 kabul, 76 ret ve 106 çekimser oyla kabul edildi.

AP kararında, geçici Şam hükümeti başkanı Ahmed eş-Şara ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Komutanı Mazlum Abdi arasında 10 Mart 2025’te imzalanan anlaşmanın “Suriye’nin istikrarı ve barış sürecine katkı sunacağı” belirtilerek uygulamanın sorunsuz ilerlemesi umudu dile getirildi. Ayrıca, AP “PKK ile Türk hükümeti arasında yakın zamanda yapılan silahsızlanma müzakerelerinin olumlu sonuçlarını” da kaydederek bunun bölgedeki gerginliği azaltma ve Suriye’nin kuzeyindeki istikrarı sağlama yönünde önemli bir adım olduğunu vurguladı.

Kararın öne çıkan başlıkları şöyle:

• Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ) liderliğindeki isyancı koalisyonun Esad rejimini devirmesiyle ülkede yeni bir döneme girildi. AP, Esad rejiminin baskı ve savaş suçlarını kınadı, Suriye halkının direncini övdü.

• Eski HTŞ lideri Ahmed eş-Şara’nın geçici Devlet Başkanı olarak atanması ve 4-5 yıl içinde anayasa ve seçim hedeflenmesi önemli bir dönüşüm olarak değerlendirildi. AP, Kürtler ve diğer azınlıkların haklarına saygının temel şart olduğunu belirtti.

• Esad rejiminin işkence, kimyasal silah kullanımı ve katliamlarından sorumlu olduğu tekrarlandı. AP, bu suçların faillerinin yargılanmasını ve kimyasal silahların imhasını ön şart olarak sundu.

• Kadın haklarının eşitlik temelinde tanınması, inanç özgürlüğünün sağlanması ve azınlıkların korunması, AB’nin Suriye’deki geçiş sürecinde en önemli beklentileri arasında yer aldı.

• Ekonomik yaptırımlarda kısmi bir gevşeme öngörülse de AP, tamamen bir ambargo kaldırma kararına onay vermedi. Askeri yardımlar onaylanmazken, insani ve yeniden yapılanma alanındaki destekle sınırlı kalındı.

• Kıyı bölgelerinde Alevilere ve diğer azınlıklara yönelik mezhepsel şiddet ve misillemeler kınandı. AP, geçici hükümetin tüm sivilleri koruyacağı ve AB değerlerine uygun bir güvenlik yapısı kurması gerektiğine işaret etti.

• Rusya ve İran’ın Esad rejimini desteklemeyi sürdürerek istikrarsızlığa katkı sunduğu belirtildi. Türkiye ve İsrail’den ise Suriye’nin egemenliğine saygı göstermeleri istendi.

• Ülke nüfusunun %70’inin yardıma muhtaç olduğu ve ekonominin neredeyse çöktüğü vurgulandı. AB, belirtilen şartların yerine getirilmesi hâlinde yeniden yapılanma için finansman sağlamaya hazır olduğunu duyurdu.

• DAİŞ’in halen ciddi bir tehdit oluşturduğu kaydedilerek, geçici hükümetin uluslararası işbirliği ile terörle mücadele etmesinin beklendiği ifade edildi.

• Suriye’nin kültürel mirasının korunması, mayın temizliği ve kimyasal silahların tamamen yok edilmesi, AB’nin öncelikli talepleri arasında yer aldı.

AB VE ULUSLARARASI TOPLUMA ÇAĞRI

AP, AB ve üye ülkelerden yeni geçici Suriye yönetimini tanıyarak desteklemelerini istedi. Şam yönetiminin ise Tahran ve Moskova ile olan tarihi ittifaklarına son vermesi çağrısında bulundu. Rusya’nın Suriye’deki askeri varlığını iptal etmesi gerektiği belirtilerek, Esad ve ailesine ev sahipliği yapıp adaletten korumaya çalışan Moskova’nın kınanması gerektiği ifade edildi.

İNSANİ YARDIM VE YENİDEN YAPILANMA

AP, AB üyesi devletlerin insani yardım çabalarını sürdürmesini ve 5,5 milyon Suriyeli mülteciye ev sahipliği yapan komşu ülkelerin mali olarak desteklenmesini talep etti. Ayrıca, Esad rejiminin dondurulmuş varlıklarının yeniden inşa, rehabilitasyon ve mağdurlara tazminat ödenmesi için kullanılma olasılığının araştırılması çağrısında bulundu.

“AB DEĞERLERİ VE İNSAN HAKLARI OLMAZSA OLMAZIMIZ”

AP Genel Kurulu’ndaki oylamada karar, büyük bir çoğunlukla (462 kabul, 76 ret, 106 çekimser) benimsendi. Parlamento, Suriye’de istikrarın ve barışın, ancak “AB değerleri, insan hakları, azınlıkların korunması ve demokratik bir anayasal sürecin” hayata geçirilmesiyle mümkün olduğunu vurguladı. Geçici yönetimin bu önceliklere uyması beklenirken, aksi halde AB desteğinin askıya alınabileceği sinyali verildi.