Kadın erkek eşitliğinde dünyada örnek ülkeler arasında gösterilen İsveç'te çıkarılan tüm yasalar ve alınan tüm önlemlere karşın “namus”tan kaynaklı şiddet ve baskılarda belirgin bir düşüş görülmedi.

İsveç Devlet Televizyonu'nun derlediği bilgiler son 1,5 yıl içinde namusa dayalı şiddet suçlamasıyla bin 400 davanın açıldığını gösterdi.

Polis yetkilileri, namustan kaynaklı saldırı ve baskıya uğrayanların çoğunluğunun polis ve kurumlara başvurmadığı için gerçek rakamın bin 400'ün çok üzerinde olduğunu söylüyor.

İsveç, toplumda sorun oluşturan çocuk evliliklerinin engellenmesi, çocukların yurt dışına çıkarılmayarak başka ülkelerde evlendirilmelerini engellemek için 1 Ocak 2019'dan itibaren geçerli olacak 2 yasayı kabul etmişti.

ÇOCUK YAŞTAKİ EVLİLİKLER KRİMİNALİZE EDİLDİ

Çocuk yaştakileri evlenmeye teşvik etmek ve evlenmelerine izin vermek kriminalize edildi. Ebeveyn ve ailelerin küçük yaştaki çocukları yurt dışına çıkararak evlendirilmeleri yasaklandı. Yasaya muhalefet edenlere 2 yıla kadar hapis cezası verilmesi kararlaştırıldı.

Polis, 2019 yılının Eylül ayından itibaren de namus ve töreden kaynaklı baskı ve saldırıların boyutları belirlemek amacıyla yeni bir uygulama başlattı. Namustan kaynaklı soruşturmaları ayrı kategoride ele aldı. Böylelikle namus ve töreden kaynaklı suç türlerinin belirlenmesi ve önlem alınmasının kolaylaştırılması amaçlandı.

İsveç Devlet Televizyonu'na (Svt) açıklama yapan Komiser Jenny Edin, “Amacımız suçu erken belirlemek böylece hem başlangıç hem de soruşturma sürecinde doğru önlemler almaktır” ifadeleriyle yasanın amacını özetledi.

‘NAMUSTAN KAYNAKLI SUÇLAR AİLENİN BİLGİSİ DAHİLİNDE GERÇEKLEŞİYOR’

Soruşturmalar, namustan kaynaklı suçların çoğunlukla ailenin bilgisi dahilinde gerçekleştiğini ve birden fazla kişinin suça karıştığını gösteriyor. Bazı göçmen grupları içinde namus kültürünün olduğuna dikkat çeken Edin, “Biz örnek olarak insanların kültür, milliyet, etnik kökenlerine işaret etmiyoruz. Çocuklar, erkekler, kadınlar ve kızlar hem suç işleyebiliyor hem de suça maruz kalabiliyor” dedi.

Çıkarılan yeni yasalar ve namustan kaynaklı şiddetin azaltılması için eğitime yapılan yatırımlar ve önleyici diğer önlemlere rağmen namustan kaynaklı suçların devam etmesi kadın örgütlerinin tepkileriyle karşılaşıyor.

BAZI BELEDİYELER GEVŞEK DAVRANIYOR

Namustan kaynaklı baskı ve şiddete karşı mücadele eden kadın örgütleri, bazı belediyeleri gevşek davranmakla suçluyor.

Birçok belediyenin ebeveynlerinden alınan çocukların tekrar aileleriyle birleştirme girişimlerinin çocuklar için yıkıcı sonuçlara yol açabileceği uyarısında bulunuyor.

Pela ve Fadime'yi Asla Unutma (GAPF) ve Kızların Toplumdaki Hakları (TRIS) adlı kadın örgütleri, hükümetin kadınlara yönelik namustan kaynaklı şiddet ve baskıların önlenmesi için yürürlüğe koyduğu yeni yasaları memnuniyetle karşıladıklarını söylüyor.

GAPF'ın yöneticilerinden Sabina Landstedt, “Biz yasaların sertleştirilmesini toplumumuza verilen namustan kaynaklı baskı ve şiddeti hiç bir koşulda kabul etmeyeceğimizin sinyali olarak görüyoruz” dedi.

‘YASALAR ÇOCUKLARIN EVLENDİRİLMESİNİ ENGELLEMEK İÇİN ETKİLİ OLDU’

Landstedt, son yıllarda polisin namustan kaynaklı suçlarla ilgili bilgisinin arttığına ancak bölgeler arasında büyük farklılık olduğuna “Ancak küçük yerleşim birimlerinde bilinçlilik büyük şehirlerdeki kadar artmadı” ifadeleriyle dikkat çekti.

Kadın örgütleri, çocukların yurt dışına çıkartılmaları ve evlendirilmelerini yasaklayan yasanın daha şimdiden etkili olduğu fark ettiklerini söylüyor.  TRIS'ten Mariet Ghadimi, “Bu yasaların derhal uygulanması olağanüstü önemli. Birçok çocuğun yurt dışına çıkarılmasının engellendiğini gördük, bu yasanın etkili olduğunu gösteriyor” şeklinde konuştu.

Bu olumluluklara karşın sosyal hizmetler kurumlarının önleyici önlemler almada gerekli bilgiye sahip olmadıklarını ve iyi yöntemler uygulamadıklarını da vurguladı.

YENİ YASAYLA NAMUS SUÇLARINA VERİLECEK CEZALAR ARTIRILACAK

Bu sabah konunun ele alındığı bir televizyon programında konuşan Adalet Bakanı Morgan Johansson, namus motifli şiddete karşı güçlü bir biçimde mücadele edeceklerini ve bu amaçla cezaları artıran yeni bir yasa çıkarma hazırlıkları yaptıklarını söyledi.

Son yıllarda konunun oldukça ciddiye alındığını değerlendirmesini yapan Johansson, namustan kaynaklı suçların tıpkı organize suçlar gibi ele alınması gerektiğini belirtti.

Namus motifli suç işleyenlere verilecek cezaların artırılması için hazırladıkları tasarıyı kurum ve sivil toplum örgütlerinin görüşlerine sunduklarını söyledi.