Rojavayê Kurdistan’da 1980’li yılları ve öncesinde; Koma Şoreş, Koma Gulistan, Koma Azadî ve Koma Gelerî û Folklorî Kurdî a Cizre gibi kültür ve sanat grupları bulunuyordu. Ulusal birlik duygusunun gelişmesiyle birleşen gruplar da oldu. Özellikle 1983 yıllarında kurulan ve 15 Ağustos Hamlesi’yle de büyük bir çıkış yapan Koma Berxwedan, hamleyle beraber devrimin sanatını yaratmada büyük bir rol üstlendi. 1986 yılında Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın önerisi üzerine Koma Berxwedan’a dahil olan sanatçı Cemal Tîrêj, 15 Ağustos Hamlesi’nin Kürt kültür ve sanat çalışmalarına etkisini anlattı.

DEVRİM VE SANAT BÜTÜNLEŞTİ

15 Ağustos’un Kürt halkının kültür ve sanatına etkisini dile getiren Cemal Tîrêj şunları söyledi: “15 Ağustos Hamlesi öncesinde de kültür ve sanat faaliyetlerimiz vardı. Güçlü sanatsal çalışmalarımız da oluyordu. Farklı içerikli birçok kültür ve sanat çalışması vardı. Kürt tarihini anlatan dengbejî müzikler, halay vb. Kürt kültürünü ele alan sanatsal çalışmalardı. Fakat Koma Berxwedan’ın kuruluşunun ardından 15 Ağustos Hamlesi’nin gerçekleşmesi yeni bir sanatın yaratılmasına büyük etkide bulundu.

SANATLA YURTSEVERLİK DUYGUSUNA DOKUNULDU

15 Ağustos, devrim sanatını yarattı. Yeni bir sanatın yaratılması da Koma Berxwedan öncülüğünde oldu. 15 Ağustos zaferine atfedilen Koma Berxwedan’ın ilk kasedi bir devrim niteliğindeydi. Böylece devrimci sanat da silahlı devrimci mücadele düzeyine ulaştı. Farklı dillerde şarkılar içeren, halkı etkileyen, yurtseverlik duygularını harekete geçiren kültür ve sanat çalışmalarıydı.

‘ÖRGÜTLÜ BİR MÜCADELENİN SONUCUYDU’

15 Ağustos’la Koma Berxwedan, devrimin ihtiyaçlarını, toplumun isteklerini karşılayan bir tarz ile devrim sanatını tekrar yarattı. Yeniden yaratılan kültür ve sanat kendiliğinden doğmuş değildi, örgütlü bir mücadelenin sonucuydu. Yaratılan devrim sanatıyla, devrime övgüde bulunan, dönemin anlamına varılmasını sağlayan, şehitlere ve devrimin etrafında kenetlenen halka dikkat çeken devrimci kültür ve sanattı. Toplumsal düzeyde yeni gelişmeydi, kültür ve sanatla ilk defa bu denli halk mücadeleye akıyordu.

15 Ağustos Hamlesi, bir halkın derin bir uykudan uyanmasını, ulusal birlik duygularının kabarmasını sağladı. Atılımın kendisi zaten ses getirmişti ama sanatla işlenmesiyle halkla bir hayli yakınlaşma olmuştu.”

‘TÜM KURDİSTAN PARÇALARINI ETKİLEDİ’

 15 Ağustos’un Kürt halkının tarihinde önemine dikkat çeken Cemal Tîrêj konuşmasını şöyle noktaladı: “Bakûrê Kurdistan’da sıkılan ilk mermi, Kürt halkının sesi oldu, Kürt vardır, mesajını verdi. Türk devleti, Kürtleri bir mezara gömdük ve artık o mezardan kalkışları olmaz, diyordu. Ama ilk mermi, o mezarı patlattı ve artık ilk mermi ile ulusal birlik anlayışı hâkim kılınmaya başlandı. Şehit Egîd ve yoldaşlarının başlattığı hamle sadece Bakurê Kurdistan halkı için önemli olmamış tüm Kurdistan parçalarını etkilemiştir. 15 Ağustos başarısı Botan’la sınırlı kalmadı, Kurdistan sınırlarını aştı. Rojavayê Kurdistan ise Önderlik ve devrim sahasına dönüştü.”