Kuzey-Doğu Suriye Özerk Yönetimi Ekonomi Komitesi ve Kongra Star’a bağlı Kadın Ekonomisi, hem kadınlara iş sağlıyor hem de tarımı geliştiriyor. 

Kuzey-Doğu Suriye’de üç yıllık kooperatifler bulunuyor. Kadın Ekonomisi bu yıl da birçok yeni projeye başladı. Dêrik’te olan Zihêriye, Eyn Dîwar ve Teqil Beqil köyünde üç kooperatifte yaklaşık 60 kadın yerini alıyor. Girkê Lege kentinde yaklaşık 39 kadın, kooperatifte emek veriyor. Amûdê’de oluşturulan bir kooperatifte ise iki aile çalışıyor. Tirbêspiyê’nin Elî Bedran köyünden 18 kadın, Digir köyünde dört aile kooperatifte yerini alıyor. Şedadê’de 160 kadın, kooperatifte çalışıyor. Til Temir ve Dirbêsiyê’de de kooperatifler var. Kobanê’deki köylerin sınıra yakın olmasıyla güvenlik nedeniyle oluşturulmayan kooperatifler, 2023’te ilk kez kuruldu. Şu an Kobanê kooperatifinin 5 kadın üyesi var. Şehba’daki dört kooperatifte ise 19 aile çalışıyor. Kooperatiflerden elde edilen gelirin yüzde 75’i kooperatiflerde çalışan kadınlara verilirken, yüzde 10’u kooperatif sandıklarına ve yüzde 15’i ise yeni projelerin üretimi için Kadın Ekonomisi’nin kasasına ekleniyor.

YENİ PROJE HAZIRLIKLARI

Kuzey-Doğu Suriye’de buğday, kimyon, nohut, mercimek, nane vb. ürünlerin yanı sıra bu yıl meyve ağaçlarının dikimine de başlandı ve proje hala devam ediyor. Cizîrê Bölgesi’nde ise bu proje Kadın Ekonomisi tarafından ilk kez yapılıyor. 1 Mart’ta Dêrik’te 4 bin cennet hurması, incir, üzüm ve zeytin ağacı dikildi. İki yılın ardınan meyve verecek her 10 ağaç bir aileye teslim edilerek kooperatif gibi işletilecek. Fırat Bölgesi’nde ise 4 bin 500 üzüm ağacı dikildi; konserve kooperatifi için hazırlanıyor. 

Doğal gübre üretimi hazırlığı yapan Kadın Ekonomisi hem ekolojinin kirlenmemesi hem temizlik kültürünün yaygınlaşması için yumurta ve meyve kabuklarından doğal gübre üretimine başlayacak.

45 BİN DÖNÜM TARIM ARAZİSİ

ANF’ye konuşan Kuzey-Doğu Suriye Kadın Ekonomisi yöneticilerinden Gulê Murad, “Ekonomi Komitesi’nin kuruluş amaçlarından biri de kooperatiflerin oluşturulmasıydı. İlk amacımız kolektivizm ruhunu tekrar canlandırmaktı. Halkın bir arada toplumsallık ruhunu ve yardımlaşma duygusunu geliştirebilmekti” dedi. 45 bin dönüm arazisi olan Kadın Ekonomisi’nin topraklarının büyük bir kısmının köylerde bulunduğuna dikkat çeken Gulê Murad, “Arazilerimiz şehirde çok az. Toprakların bakımı için elde olan arazilere yakın oturan aileler ve kadınlar seçiliyor. Çünkü kooperatife dahil olanlar, toprağını iyi işlemeli. Toprağın dilinden anlamalı, bakımı üstlenmeli, toprağın ne gibi ihtiyaçlarının olduğunu keşfetmeli. Bunun için hangi köyde bir arazimiz varsa o araziye yakın aileleri seçiyoruz. Kooperatifler için uzmanlık gerekmiyor. Köylerde yaşayan halkımız zaten toprakla bütünleşmiş ve tarımdan anlıyor. Bu konuda tecrübeleri oldukça fazla. Zamanla da zaten tecrübeleri artıyor. Esas olan toprağa sahip çıkmaları, bakmaları” şeklinde konuştu. 

SAVAŞ VE AMBARGO NEDENİYLE BUĞDAY EKİMİ

Gulê Murad, Kuzey-Doğu Suriye topraklarının zengin olduğuna dikkat çekerek, şöyle devam etti: “Tarıma el verişli bir toprağa sahibiz. Ektiğin, diktiğin her ürünün meyvesini elde edebiliyorsun. Hava ve su konusunda da Cizîrê Bölgesi tarıma daha uygun fakat diğer bölgelerimizde de verim elde ediyoruz. Önceliğimiz buğday ekimi. Bölgede sürekli yaşanan bir savaş atmosferi var. Savaşın yanında ambargo devam ediyor. Bu nedenle ekmek ve un sorunu yaşıyoruz. Dolayısıyla buğdaya ağırlık vermek zorundayız. Buğdayla beraber mercimek, nohut, kimyon, arpa, mısır, yeşillik ekiyor ve meyve ağaçları da dikiyoruz. Özellikle Kadın Ekonomisi’nin elinde bulunan topraklarda su kuyusu bulunmuyordu. Yağmurun gelişi bekleniyordu. Biraz şansa bırakılmış bir durumla karşı karşıyaydık. Kuzey-Doğu Suriye’nin ihtiyaçlarının finanse edebilecek düzeye daha ulaşmış değiliz. Belli bir düzeye gelindi fakat tam olarak finanse edemiyoruz. Ektiğimiz yeşillikleri cüzi bir fiyatla pazara gönderiyoruz. Halkımız da bundan memnun. Buğday da ambarlara ulaştırılıyor.” 

SU KUYULARI VE GÜNEŞ ENERJİSİ

Bu yıl özellikle ellerindeki toprakların çevrelerinde su kuyuları kazmaya başladıklarını, sayının daha da artırılacağını belirten Gulê Murad, “Ne kadar su olursa ziraat o kadar gelişecek. Teknik malzemelere ihtiyacımız var ama zamanla hallolacak konular. Ayrıca güneş enerjisi sistemine geçiş hazırlığına da başladık, çünkü bölgede elektrik ve mazot sorunu var. Böylece bu sorunlara güneş enerjisi sistemiyle çözüm bulmuş olacağız. Bu projelerin tümü de kooperatifin hizmetine sunulacak” dedi.