Nisan ayı ortalarında ABD ile İran arasındaki sorunların derinleşmesi ve birbirini karşılıklı olarak “terörist” ilan etmesinin ardından İran’da enflasyon zirve yaptı. Enflasyon en fazla gıda maddelerinin fiyatlarındaki artışla kendisini gösterdi. Temel gıda maddelerine fahiş zamlar yapıldı.

Gıda fiyatlarındaki artışa ilişkin İran İstatistik Merkezi bir rapor yayınladı. Raporda İran’da yeni yılın başlangıcı olan Newroz’dan sonraki gıda fiyatları ile Nisan ayı sonu itibarı yaşanan artış arasında kıyaslama yapılıyor.

TEMEL GIDA ÜRÜNLERİNE BÜYÜK ZAM

Buna göre son bir ay içinde soğanın fiyatı, yüzde 459 tümenlik bir artışla rekor kırdı. Yüzdelik bazda, soğandaki artış bir ay içerisinde yüzde 46 zam gördü.

Meyve fiyatlarındaki artışa da raporda yer verildi. Portakal fiyatlarında yüzde 25’lik artış yaşanırken, fabrika ürünü yumurta fiyatlarına yüzde 4, tavuk eti fiyatlarına yüzde 4, salçaya yüzde 234, sarı elmaya yüzde 166, domatese yüzde 149, salatalığa yüzde 141 oranında zam geldi.

Raporda bunun dışında zorunlu yaşam ihtiyaçları olan diğer gıdda maddeleri ile başka ürünlerin fiyatlarında korkunç bir artış olduğu görülüyor. Kırmızı ete yüzde 140, dana etine yüzde 138, tavuk etine yüzde 80 zam getirildi.

Zamlar sadece bu ürünlerle sınırlı değil. Süt ve süt ürünlerine yüzde 50 oranında zam yapıldı. Son bir ylda süt fiyatları yüzde 67, yoğurdun fiyatı yüzde 54, peynirin fiyatı yüzde 49 arttı.

Enflasyonun en çok vurduğu ürünler arasında çay, çay şekeri ve pirinç de var. Raporda bu kategoriye giren tüketim maddeleri İran’da günlük olarak halk tarafından tüketilen ürünler olarak gösteriliyor.

Merkezin verilerine göre son bir yılda kesme çay şekeri fiyatında yüzde 72, toz şeker yüzde 88, çay yüzde 50, pirinç yüzde 28, ihtal pirinç fiyatında ise yüzde 20 artış görüldü.

İran’da artan enflasyondan ötürü gıda fiyatlarında aşırı derecede artış olmasına rağmen devlet memurlarının aldığı maaşlar ile halkın ticaret ile elde ettiği kazançta bir değişiklik olmadı. Fiyatlar yükselirken, alım gücü düştü. Bu durum halkın ekonomik sorunlarının giderek ağırlaştığı ve ağırlaşmaya devam edeceğini gösterirken, önümüzdeki dönemde açlık ve yoksulluk sınırının altına düşenlerin sayısının artması bekleniyor.

IMF’YE GÖRE ENFLASYON YÜZDE 40’A ÇIKACAK

ABD’nin nükleer anlaşmadan çekildikten sonra Kasım ayında petrol ihracatlarına uyguladığı yaptırımlarla birlikte, kriz daha da derinleşti.

Washington yönetim son olarak bu ay içerisinde aldığı yeni bir kararla, İran’dan petrol alan Türkiye dahil sekiz ülkeye muafiyeti de kaldırarak, Mayıs ayı başına kadar tüm alımları durdurmalarını istedi.

Uluslararası Para Fonu (IMF), üst üstte ikinci yıl da resesyonda kalan İran’da enflasyonun 2019’da yüzde 40’a ulaşabileceği tahmininde bulundu.

IMF’nin tahminlerine göre İran ekonomisi geçen yıl yüzde 3.9 küçüldü. Reuters’a konuşan IMF’nın Ortadoğu ve Orta Asya departman müdürü Cihad Azur, 2019’da da bu eğilimin artarak yüzde 6’ya çıkacağı öngörüsünde bulundu.

Bir Amerikan yetkilisi Nisan ayı içerisinde yaptığı açıklamada Amerikan yaptırımlarının İran’ı 10 milyar doları aşkın petrol gelirinden yoksun bıraktığını belirtmişti. İran riyali de geçen yıl yüzde 60 oranında değer kaybına uğradı.