Kurdistan'ın 1923 yılında emperyalist devletler eliyle dört parçaya bölünmesiyle sonuçlanan Lozan Antlaşması'nın 100'üncü yılına kısa bir süre kala eylemlerini sürdürüyor.

Lozan Antlaşması'nın imzalandığı Rumine Sarayı'nda düzenlenen etkinlikler kapsamında, geçtiğimiz hafta “1923 Lozan, Kürtler Neredeydi?” başlığıyla düzenlenen panelin ardından bu hafta “Jin Jiyan Azadî” paneli düzenlendi.

Jineolojî Akademisi Üyesi Elif Kaya ile İsviçreli Sanat Tarihçisi Matthieu Jaccard'ın katılımıyla düzenlenen panel öncesi performans sanatçısı Mîrkan Deniz sahne aldı.

Daha sonra Lozan 2023 Komitesi adına Sevgi Koyuncu, Lozan’ın 100. yılı vesilesiyle düzenlenen paneller zincirine ilişkin bilgilendirme yaptı.

Panel ise Sanat Tarihçisi Matthieu Jaccard’ın sunumuyla başladı. Jaccard, 24 Nisan 1915'te gerçekleşen Ermeni Soykırımı'nın yıl dönümünün yaklaştığını hatırlatarak katledilenleri andı. İnsanlık tarihinde soykırım ve sömürü anlayışının her dönem yaşandığını söyleyen Jaccard, Ortadoğu ve Asya halklarının hala bu anlayıştan kaynaklı soykırım ve sömürü tehdidi altında yaşadığını söyledi. Bölgenin kadim halkları olan Ermeni, Rumlara yönelik yaşanan soykırıma değinen Jaccard, “Bu soykırım tehdidi, 100 yıl önce burada imzalanan anlaşmayla Kürtlere dönmüştür” diye konuştu.

Jineolojî Akademisi Üyesi Elif Kaya ise, Jineoloji biliminin tanımını yaptıktan sonra, Lozan'da emperyalist devletler eliyle dört parçaya bölünen Kürtlerin, 100 yıldır süren soykırım tehdidine rağmen mücadeleyle kendi dillerini, toplumsal geleneklerini koruduklarını dile getirdi. 

Rojava Devrimi’nin Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan'ın geliştirdiği özgürlük paradigması ışığında yaratıldığını dile getiren Kaya, “Yaşanan onlarca soykırıma rağmen serhildanlarda yerlerini alan Kürtler, kendi kimliklerini, dillerini ve geleneklerini koruyarak kadın devrimini yaratmayı başarmıştır. Rojava'dan doğarak, Rojhilat'ta, İran'da ve bugün tüm Ortadoğu'da ortak söylem olarak gelişen “Jin jiyan azadî', esasında Abdullah Öcalan'ın özgürlük felsefesiyle yaşam bulmuştur” diye konuştu.

Kaya'nın sunumu ardından sanatçı Mîrkan Deniz, İsviçre devletinin anlaşmanın imzalandığı masayı 2008 yılında Türkiye'ye hediye edildiğini hatırlatarak, “2015 yılında yaptığım bu masayı İsviçre'ye hediye etmek istedim ancak İsviçre makamları kabul etmedi. Bunun üzerine ben de gerek Lozan’da gerekse farklı merkezlerde temsili masayı sergiliyorum. Masada imzalanan Lozan Antlaşmasıyla başta Kürtler olmak üzere Ortadoğu halkları ağır sonuçlar yaşamıştır” dedi.

Soru cevap bölümüyle devam eden panel, “Jin jiyan azadî” sloganıyla sonlandırıldı.

Lozan Antlaşması’nın 100. yıl etkinlikleri, 28 Nisan - 19 Mayıs tarihleri arasında gerçekleşecek sergi ile devam edecek.