İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi Hapishaneler Komisyonu, “İç Anadolu Hapishaneleri 2023 Yılı Raporu”nu kamuoyu ile paylaştı. İHD Ankara Şubesi’nde yapılan basın açıklamasını İHD MYK üyesi Nuray Çevirmen ve İHD Ankara Şube Eşbaşkanı Ömer Faruk Yazmacı okudu. 

607 BAŞVURU

Hapishanelerde yaşanan insan hakları ihlallerine ve hukuksuzluklara dikkat çekeen Nuray Çevirmen, 2023 yılı içerisinde derneğe İç Anadolu Bölgesi’ndeki 44 açık ve kapalı hapishaneden 510 kişi, bölge dışı 31 açık ve kapalı hapishaneden ise 97 kişi olmak üzere, toplam 76 kapalı ve açık hapishaneden 607 kişinin başvuru yaptığını söyledi.  

EN AZ 42 TUTSAK YAŞAMINI YİTİRDİ

Nuray Çevirmen, 2023 yılı içinde çeşitli hapishanelerden en az 42 tutsağın yaşamını yitirdiğini belirterek, “Hapishanelerde yaşamını yitiren mahpus sayılarına dair Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü bilgi paylaşmıyor. Elde edebildiğimiz bilgiler, açık kaynaklardan, basından ve yapılan başvurulardan elde edilmiş bilgilere dayanmaktadır. 2023 yılı içinde İç Anadolu Bölge Hapishanelerinde en az 7 mahpus yaşamını yitirmiştir. 1 mahpusun ölüm nedeni bilinmiyor. 3 mahpus ateşli silahla öldürülmüştür. 1 mahpus trafik kazası sonucunda yaşamını yitirdi. 23 mahpus hastalıkları nedeniyle vefat etmiştir. 23 mahpustan 5’i tahliye edildikten kısa süre sonra vefat etti. 10 mahpus şüpheli şekilde yaşamını yitirdi. 4 mahpusun intihar ettiği iddia edilmiştir” ifadelerine yer verdi.

TECRİT POLİTİKALARI

Tecrit politikaları nedeniyle hapishanelerde açlık grevlerinin başladığına işaret eden Nuray Çevirmen, “Gerek hapishanelerde derinleşen işkence ve hak ihlallerinin, gerekse de Abdullah Öcalan, Hamili Yıldırım, Ömer Hayri Konar ve Veysi Aktaş üzerinde devam eden ağır tecrit koşullarının bir sonucu olarak mahpuslar 27 Kasım 2023 tarihinde; hapishanelerde yaşatılan hak ihlallerinin sonlandırılması, ağırlaşan infaz koşullarının düzeltilmesi, İmralı Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda tutulan Abdullah Öcalan üzerinde uzun zamandır sürdürülen tecrit koşullarına son verilerek aile ve avukat görüşlerinin sağlanması ve Kürt meselesine demokratik çözüm talebiyle süreli-dönüşümlü açlık grevlerine başlamışlardır” dedi.

3 AYDA 735 İHLAL 

Daha sonra söz alan Yazmacı ise, İç Anadolu Bölge Hapishanelerinde 2023 yılı Ocak-Şubat-Mart aylarında 256 ihlal, Nisan-Mayıs-Haziran aylarında 357 ihlal, Temmuz-Ağustos-Eylül aylarında 83 ihlal, Ekim-Kasım-Aralık aylarında 39 ihlal olmak üzere en az 735 ihlal tespit ettiklerini ifade etti.

Yazmacı, ardından hazırlamış oldukları raporun sonuç ve önerilerini şu şekilde sıraladı:

TEDAVİ VE İLETİŞİM HAKLARI ENGELLENİYOR

“İç Anadolu Bölgesi’ndeki cezaevlerinde insanlık onuruna yakışır muamele yapılmamakta ve mahpuslar şiddet, hakaret ve kötü muameleye ve hak ihlallerine maruz kalmakta, hasta olanların tedavileri aksatılmakta, iletişim ve bilgi edinme hakları engellenmektedir. Cezaevlerinde son dönemlerde artış gösteren işkence-darp vakalarına son verilmeli, sorumlu olan kişiler hakkında soruşturma açılmalı ve cezai yaptırımlar uygulanmalıdır. 

Hapishanelere bağımsız sağlık kurumlarının girmesine ve inceleme yapmasına izin verilmelidir. Hapishanelerin denetiminde başta meslek kuruluşları ve insan hakları örgütleri olmak üzere ilgili kuruluşlar yer alacak şekilde yasal düzenlemeler yapılmalıdır.

İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ

Hakkında yasaklama, toplatma kararı olmayan gazetelerin hapishanelere alınmasının önündeki engeller kaldırılmalı ve temini sağlanarak gazeteler mahpuslara verilmelidir. Ailelerinden uzakta olan mahpusların, maddi koşullar ve hastalıkları nedeniyle gelemeyen ailelerine yakın cezaevlerine nakil talepleri kabul edilmelidir. Cezaevlerinde meydana gelen intihar vakalarının önüne geçmek için mahpusların ruh ve bedensel bütünlüklerine yönelik tehditler ortadan kaldırılmalı. İnsan onuruna yaraşır uygulamalar geliştirilmelidir. Gerekli önlemi almayan ve etkisi olan kişiler varsa etkin soruşturmalar yapılmalı ve yaptırımlar uygulanmalıdır. 

TEK KİŞİLİK RİNG ARACI KALDIRILMALIDIR

Hapishanelerdeki sağlık personeli sayısı arttırılmalıdır. Hastaların havasız, kışın soğuk, yazın sıcak ringler ile hastaneye sevk edilmesi, hastane önlerinde ringler içerisinde saatlerce bekletilmesi uygulamalarına son verilmelidir. Ağır hastaların ring araçları ile değil ambulansla hastanelere sevki sağlanmalıdır. Tek kişilik ring aracı tamamen kaldırılmalıdır. Hastaların revire çıkarılmaları, hastaneye sevkleri hızlandırılmalıdır. Teşhis, tedavi ve kontrollerinin uzman hekimler tarafından yapılması sağlanmalıdır. Kelepçeli muayene ve tedavi yöntemi uygulamasından vazgeçilmelidir. Bu uygulama nedeniyle birçok hasta mahpusun tedavisi yapılamamaktadır.

ADALET BAKANLIĞI'NI GÖREVE ÇAĞIRIYORUZ

Mahpuslar insanlık onuruna saygılı bir biçimde muamele görme ve yaşama hakkına sahiptir. Heyetlerimiz ve kurumumuz; hapishane rejimi, fiziki koşullar ve uygulanan muameleler hakkında etkili bir idari ve yargısal denetim sağlanması gerektiğini tespit etmiştir. Tüm cezaevlerinde yaşananlara, hak ihlallerine, sağlığa erişim engellerine karşı Adalet Bakanlığı’nı, ilgili tüm kurum ve kuruluşları göreve davet ediyoruz.”