Ayakkabı sektörü iflas bayrağını çekmek üzereyken işçiler sektörün genel sorunu sağlıksız ortamda güvencesiz çalışma ve piyasanın durumundan kaynaklı maaş ve haftalık ödemelerde yaşanan aksaklıklardan yakınıyor.

Hatay’ın merkez ilçesi Antakya’ya bağlı Ayakkabıcılar Sitesi, iki bölümden oluşuyor. Sitenin bulunduğu sokağın iki yanında ayakkabı toptancıların ofisleri var. Yıkık dökük pasajlardan içlere doğru girildiğinde ise genelde fason iş çalıştıran ufak atölyeler bulunuyor. Bir lavabonun, yemekhanenin olmadığı bu sitede 400’e yakın atölye var. Bu atölyelerden birinde çalışan Orhan Kutsal, 20 yıldan fazladır ayakkabı dikimi, yani sayacı olarak yaşamını idame ettiriyor.

SOSYAL GÜVENCE DE GELECEK DE YOK

13-14 saat çalıştıklarını, buranın dışında bir hayatları olmadığını belirten Kutsal, “Sosyal güvencemiz de geleceğimiz de yok. Bir ayakkabıyı ben 5.50 TL’ye dikiyorum. Patron bunu 60-70 TL satıyor. Mağaza ise 400-500 TL. Biz emeğimizin karşılığını alamıyoruz” diyor.

EMEKLİ SAYISI ÇOK AZ

“Bu işte sağlığımızdan olacağız” diyen Recep Koçak da çocukluktan bu işe başlayanlardan. Yanıcı ve uçucu madde altında çalıştıklarını ve kalp krizi geçirme oranlarının çok yüksek olduğunu vurgulayan Koçak, şunları ifade ediyor: “Bu kadar riskli bir ortamda çalışmamıza rağmen sigortasız ve güvencesiziz. Bu meslekte emekli olan sayısı çok azdır. Düzgün bir yemek yeme yerimiz yok, lavabomuz yok. Çalışma koşullarımızın düzenlenmesi gerekiyor. Çalışmazsan Suriyeli işçi çalışır diye tehditte bulunuyorlar. Biz de bazı şartları kabul etmek zorunda kalıyoruz. 40 yıllık ustayım yıllık kazancımı bölmeye kalksam bir asgari ücrete denk gelmez.”

KONKORDATO İLANLARI ETKİLEDİ

TL’nin değer kaybetmesi ve büyük ayakkabı firmaların konkordato ilanlarının kendilerini dolaylı olarak etkilediğini söyleyen Koçak, patronların alacağını alamamasından kaynaklı işçi ödemelerinin de aksadığını ve bunun yanı sıra maliyetin artmasıyla düşen üretimin aldıkları paraya da yansıdığını aktarıyor.

BU YIL ZAM YAPILMADI

Maruz kaldıkları yanıcı ve uçucu maddeden dolayı vücutlarının çabuk yıprandığını belirten ayakkabı işçisi Sadık Temizer ise şunları paylaşıyor: “Bu işi uzun bir süre yapamazsın, belli bir yaş sınırında yapabilirsin. Meslek hem fiziki hem de beyin olarak yorucu. Bu yıl patronlar bize zam yapmadı. Dolardan kaynaklı malzemeye zam geldi dediler işçiliğe zam yapmadılar. Bu şekilde kabul etmezseniz iş yapmayacağım, dediler. Mecbur kabul ettik.”