2005 yılında kabul edilen Irak Anayasası ile Cumhurbaşkanlığı Kürtlere verilince, YNK Genel Sekreteri Celal Talabani ve KDP Genel Başkanı Mesut Barzani arasında bir anlaşmaya gidildi. Bu anlaşmaya göre, Başur Bölge Başkanlığı KDP’ye, Irak Cumhurbaşkanlığı da YNK’ye kaldı. 25 Eylül 2017’de gerçekleşen referandumdan sonra yaşanan gelişmelerden ötürü bölge başkanlığı sistemi ortadan kaldırıldı. 12 Mayıs 2018’de yapılan Irak Parlamento seçimlerinden sonra KDP Irak cumhurbaşkanlığının kendi hakları olduğuna yönelik iddiaları gündemleştirdi.

KDP ile YNK arasında Bağdat’a ortak blok olarak gitme görüşmelerinden sonra Cumhurbaşkanının kim olacağı yönündeki tartışmalarda farklı bir mecrada yapılmaya başlandı.

ELİ QEREDAXİ DEVREYE GİRDİ

KDP ve YNK arasındaki Cumhurbaşkanlığı tartışmasına, AKP ve RTE ile yakın ilişkileri ile bilinen Dünya İslam Kongresi Başkanı Eli Qeredaxi bayramdan önce devreye girdi. Qeredaxi ilk önce Mesut Barzani ile görüştü. Barzani’den sonra Irak Cumhurbaşkanı adaylığı için Demokrasi ve Adelet için koalisyon başkanı Behrem Salih ile görüştü. Güvenilir kaynaklar; KDP’nin Behrem Salih’in Cumhurbaşkanı olmasını kabul ettiği, YNK’nin de Salih’in aday gösterilmesi durumunda kabul edecekleri yönünde bilgiler elde edildi. Eli Qeredaxi’nin bazı merkezler tarafından -ki bu merkezlerin başında AKP ve RTE geliyor- devreye sokulduğu, Türkiye ile uyumlu yada RTE’nin istediği birilerinin Cumhurbaşkanı yada Irak hükümetinde yer almasını istediği yönünde yaygın bir kanıt var. Kaldı ki Eli Qeredaxi’nin geçmiş süreçte AKP ile geliştirdiği açık ve dolaylı bilgiler herkes tarafından biliniyor.

Qeredaxi’nin, KDP’nin Kandil ve Bradost’ta Türkiye ile ortak operasyon yapması dayatmasında bulunduğu belirtiliyor. Eli Qeredaxi, bu dayatmayı Ankara ile yaptığı görüşmeden sonra yaptığı ortaya çıktı.

Öte yandan Qeredaxi’nin girişimleri sonucu, AKP tarafından eğitilmeleri için İslami Yekgurtu üyesi bir grup Türkiye’ye gönderildi. Bu grupların Süleymaniye ve çevresinde birtakım planlar peşinde olduğu anlaşılıyor. Bu gelişme, Türkiye’nin önümüzdeki dönemde Süleymaniye çevresinde bazı girişimlerde bulunacağına işaret ediyor.

YNK’Yİ KARIŞTIRMA PLANLARI MI?

YNK’nin Irak Cumhurbaşkanı adayını daha önce PUK Medya’dan yayınlamıştı ve Mıhammed Sabır İsmail olduğu yönünde açıklamalar yapılmıştı. Eli Qeredaxi’nin devreye girmesi ve yeniden bu tartışmaları alevlendirmesi, KDP’nin Demokrasi ve Adelet için Koalisyon Başkanı Behrem Salih’in olması durumunda sıcak bakacağı yönündeki işaretler ve son günlerdeki görüşmeler YNK içinde yeni bir tartışma başlattı. YNK Cumhurbaşkanı adayı belli olmasına rağmen Politbüro üyesi Pavel Talabani’nin Behrem Salih ile görüşmesi ve bazı basın yayın kuruluşlarında ‘Cumhurbaşkanlığı için anlaştılar’ şeklinde haberlerin çıkması, YNK içinde yeni bir tartışma başlattı. Buna göre, Behrem Salih’in 30 Eylül’de gerçekleşecek seçimlere katılmayacağı, yeniden YNK’ye döneceği yönünde iddialar da var. Demokrasi ve Adalet için Koalisyon yetkililerinden yapılan açıklamaların içeriğinde, böyle bir anlaşma yapılmış gibi gösteriliyor. Adalet ve Demokrasi Koalisyonu Kurucularından Hasan Cihad, “YNK’nin Berhem Salih gibi yetenekli birinin o koltuğa oturmasını düşünmesi doğal bir şeydir. Madem bütün partiler Kürtlerin menfaatlerini düşünüyor o zaman KDP de bu fikri desteklemeli” dedi.

Son günlerde başlatılan bu tartışmalar YNK içinden farklı seslerin yükselmesine neden oldu. Zira bazı kesimler yada kanatlar, Behrem Salih’e sıcak bakmıyor. Behrem Salih’in YNK’yi en zor dönemde bırakarak ondan ayrıldığı düşüncesindedirler.

Rahatsız olan kanatlardan birinin içinde yer alan YNK’nin Kurmaylarından Sertip Cewher, yaptığı açıklamalarda buna tepki göstererek, kendi Cumhurbaşkanı adaylarının belli olduğu, Behrem Salih’in şimdilik bir YNK’li olmadığı, o yüzden YNK’nin adayı olamayacağı, YNK’ye geri dönmesi durumunda dahi bazı şartlarının olduğunu söylüyor.

YNK'DEN FARKLI AÇIKLAMALAR

YNK Genel Sekreter Danışmanı Pola Talabani ise, “Cumhurbaşkanlığı ile ilgili görüşmeler devam ediyor ancak daha bir sonuca ulaşılmadı. O koltuk YNK’nin hakkı ve bunun için adaylarımızda var” şeklinde konuştu. Pola Talabani, Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturacak kişinin YNK’li olması gerektiği vurgusunu yaparken, Behrem Salih’in şimdilik bir YNK’li olmadığı göndermesini yaptı.

Son bir hafta içinde yapılan görüşme ve görüşmelerden sonra yapılan açıklamalar Celal Talabani’in ölümünden sonra iç sorunlar yaşayan YNK’nin acaba daha fazla karıştırılmaya mı başlandı gibi sorulara neden oluyor. Elbette bu karıştırma, iç sorunları derinleştirmede AKP ve RTE’nin faaliyetleri göz ardı edilmez. Hatırlanacağı gibi, Türkiye hava sahasını Hewler için açtı ama Süleymaniye için açmadı. Bu planlı bir girişimdi. Ardından bölgeye gönderilen gıda maddelerinden Hewler’e gönderilenlerin vergiden muaf tutulup, Süleymaniye’ye gelen maddelerden yüzde yirmilik gümrük alınması, YNK’i sıkıştırmak, karıştırmak için atılan ikinci adımdı. Seçimlerden sonra yürütülen Cumhurbaşkanının hangi partiden olacağı tartışmalarının sürdüğü bir sırada Eli Qeredaxi’yi bir nevi görevlendirerek devreye sokması, YNK’den referandumdan sonra ayrılıp ayrı bir hareket kuran Behrem Salih formülü üzerinden yeni bir tartışma başlatması atılmış en büyük ve tehlikeli adımdır.

MAM CELAL'İN YNK'SİNİ ORTADAN KALDIRMAK İSTİYORLAR

AKP ve RTE’nin Kerkük’ü karıştırmak belgeleriyle ortaya çıkmıştı. Kurduğu silahlı çete grubu ve kendi açıklamaları bu durumun en güçlü kanıtları. Son günlerde Irak seçimlerine müdahale etmek için ITC’ye 22 milyon dolar para aktardığı, bu paraların seçimler için değil de, bireysel hesaplarına yatırıp harcadıkları yönünde ITC yöneticilerinin birbirini suçlamaya başlaması ile açığa çıktı. Kerkük’ü bu adım ve planlarla karıştırmak isteyen AKP, şimdi de YNK’nin içini karıştırmak için hamleler yaptığı görülüyor. Açığa çıkan ve YNK’de farklı seslerin çıkmasına neden olan son gelişmeler, YNK içinde daha derinden tartışmaya devam edeceği görülüyor. Bütün bunlar bir araya getirildiğinde, Türkiye’nin işgalci ve saldırgan tutumuna boyun eğmeyen YNK’den bazı kesimlerin bu karışıklıkla yola getirilmek istendiği, Mam Celal YNK’sinin ortada kalmaması için bazı adımların atılmaya başlandığını söylemek yanlış olmaz. Bu tartışmalar henüz bitmediği gibi, yeni yeni açıktan yapılmaya başlandı. Önümüzdeki günlerde daha da alevlenecek gibi. Zira yarın Irak parlamentosu açılacak. Parlamento açılışı ve meclis başkanının da seçilmesinden sonra nasıl bir hükümet kurulacağına dair de bazı şeyler netleşir. Bundan sonrada sıra Cumhurbaşkanının kim olacağı ve hangi partiden olacağı tartışmalı daha fazla alevlenecek görünüyor.