Kayyum politikaları, Kürdistan’da binlerce yıldır süregelen toplumsal hafızayı temsil eden mekân isimlerine ve toplumsal değerleri, ortak mücadele hafızasını yansıtan sembollere yönelik ciddi saldırılar başlattı. İsim değişiklikleri, sadece fiziksel mekanlara değil, aynı zamanda Kürt halkının geçmişine, kültürüne ve tarihsel aidiyet duygularına da müdahale anlamına gelmektedir. Büyük mücadeleler ve bedeller sonucunda kazanılan ve halkın ortak değerleri haline gelen bu isimlerin oluşturduğu değerlere tahammülsüzlük, sistematik bir hale getirildi.

Kayyumlar tarafından uygulanan isim değişiklikleri, yerel yönetimlerin iradesini hiçe sayarak toplumun kimliğini, belleğini ve geçmişle olan bağını hedef almaktadır. Toplumun değerlerini temsil eden park, sokak ve mahalle isimlerinin değiştirilmesi, sembolik düzeyde bir asimilasyonun ötesine geçerek toplumsal bellekte ciddi tahribatlar yaratmaktadır. Bu müdahaleler, yalnızca isim değişikleriyle sınırlı kalmayıp, mekânsal hafızayı silmeye, yerel kültürü yok etmeye ve halkın değer verdiği sembolleri unutturmaya yönelik geniş çaplı bir dönüştürme politikası olarak hafızalarda yer almaktadır.

MEKAN VE KENT HAFIZASINA YÖNELİK TAHRİBATLAR

Kürt illerinde kayyum gasbı süreçlerinde, sokak, cadde, mahalle ve park isimlerinin değiştirilmesi, kent hafızasına yönelik önemli bir tahribat oluşturmuştur. Bu müdahalelerden bazıları şunlar:

*Mêrdîn Dêrik Belediyesi: Kayyum yönetimiyle birlikte Uğur Kaymaz Parkı’nın adı değiştirildi. Belediyenin seçim sonrası HDP’ye geçmesinin ardından, parkın eski isminin iadesi istendi. Ancak Kaymakamlık, Uğur Kaymaz ismini “terör örgütüyle ilişkili” gerekçesiyle reddetti.

*Mêrdîn Qoser Belediyesi:

Kayyum, ilçe merkezindeki Aşitî, Berçem ve Medya mahallelerinin isimlerini değiştirdi. Bu mahallelere sırasıyla Yenikent, Şahkulubey ve Selahattin Eyyubi isimleri verildi.

Mehmet Sincar Parkı (Kızıltepe)

1993’te Êlih’te katledilen DEP Milletvekili Mehmet Sincar anısına 2005’te kurulan parkın adı, 2017’de kayyum tarafından değiştirildi. 2019 seçimlerinin ardından HDP yönetimi ismi iade etti. Ancak aynı parkın ismi, ikinci kez kayyum tarafından “Tepebaşı Parkı’ olarak” değiştirildi.

Ceylan Önkol Parkı (Licê)

2009’da koyunlarını otlatırken karakoldan atılan havan mermisi sonucu katledilen 12 yaşındaki Ceylan Önkol’un adını taşıyan parkın adı, kayyum Sinan Başak tarafından “Şehit Fırat Sımbil” olarak değiştirildi.

İsmail Beşikçi Caddesi (Bazîd)

Kayyum olarak atanan ilçe Kaymakamı Ulaş Akhan, İsmail Beşikçi Caddesi’nin adını “İnegöl Caddesi” olarak değiştirdi.

Vedat Aydın Parkı (Bismil)

1991’de gözaltına alındıktan sonra katledilen HEP Diyarbakır İl Başkanı Vedat Aydın’ın isminin verildiği park, kayyum tarafından “Millet Bahçesi” olarak değiştirildi.

Amed Büyükşehir Belediyesi

*Bağlar ilçesindeki Şengal Caddesi’nin adı “Molla Gürani Caddesi”, Kayapınar ilçesindeki Sipan Caddesi’nin adı ise, “Abdülkadir Aksu Caddesi” olarak değiştirildi.

Wan Şax Belediyesi:

Kayyum yönetimi, 28 Kasım 2015’te katledilen Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi’nin adını taşıyan parkın adını “Şehit GK Ali Ogün Parkı” olarak değiştirdi.

Diyarbakır 1’inci İdare Mahkemesi, yapılan itirazlar üzerine adres ve numaralamaya ilişkin yönetmenliği gerekçe göstererek, Kürtçe park isimlerinin “Anayasa’nın temel ilkelerine, genel ahlaka ve ayrımcılığa yol açamayacağı” gerekçesiyle değiştirilmesini onayladı. Mahkeme, “33 Kurşun Parkı”, “Aşitî Parkı”, “Berfin Parkı” gibi toplam 19 park isminin yönetmelik esaslarına aykırı olduğunu belirtti.

Bu kapsamda: Zembilfiroş Park, 33 Kurşun Parkı, Derwêşê Ewdê Parkı, Nefel Parkı, Daraşin Parkı, Bizar Parkı, Ciwan Parkı, Sosin Parkı, Jiyanan Azad Parkı, Aşiti Parkı, Yek Gulan Parkı, Beybun Parkı, Şilan Parkı, Roşna Parkı, Rojbin Parkı, Rojda Parkı, Berfin Parkı, Gulistan ve Roşan Parklarına verilen isimlerin de aynı gerekçelerle değiştirilmesi istendi.

Agirî Belediyesi

Kayyum olarak atanan Vali Musa Işın, barışı simgeleyen ve 2015’ten beri kullanılan belediye logosunu değiştirdi. Gagasında zeytin dalı taşıyan güvercinin figürü kaldırılarak, eski logo olan Ağrı Dağı ve İshak Paşa Sarayı’nın olduğu tasarım yeniden kullanılmaya başlandı.