İspanya, cinsel şiddete karşı yasalarını daha da sertleştiren bir tedbir aldı. Avrupa’da halen yaygın olmayan bu yasa cinsel ilişkide açık rızayı zorunlu hale getiriyor. Solcu hükümet, ülkeyi şoka sokan bir toplu tecavüze bu şekilde yanıtını vermiş oldu.

“Sadece evet bir evettir” adlı metin, resmi olarak “cinsel özgürlüğe tam güvence yasası” olarak adlandırılıyor.

Yasa perşembe günü 104 oya karşı 205 oyla kabul edildi. 3 vekil de çekimser kaldı.

Bu metin mayıs ayında parlamento alt kanadında ilk haliyle kabul edilmişti. Ancak Senato temmuz ayında yeni bir düzenleme ekleyerek, yeni bir oylamayı gerekli kılmıştı.

Hükümet ortağı radikal sol parti Podemos’tan Eşitlik Bakanı İrene Montero, “Ülkemiz nihayet rızanın cinsel ilişkilerimizin temel unsuru olması gerektiğini yasaya kaydediyor. Kadınlar artık bir saldırının cinsel saldırı olarak kabul edilmesi için bir saldırı sırasında şiddet veya yıldırma olduğunu göstermek zorunda kalmayacak” dedi. Bugüne kadar bir tecavüzü nitelendirmek için şiddet veya yıldırma kavramı gerekliydi.

2016 yılında ülkenin kuzeyindeki kutlamalar sırasında 18 yaşındaki bir kadın beş kişinin toplu tecavüzüne maruz kalmıştı. Saldırganlar, tecavüzü kayda almış ve mesajlaşma gruplarında bununla övünmüştü. 2018 yılında saldırganlar, tecavüzden değil “cinsel istismardan” 9 yıl hapisle cezalandırılmışlardı. Cinsel istismar ise bir suç değil bir kabahat olarak değerlendirildiğinden daha düşük cezalar getiriyordu. Yeni yasa ile bu durum ortadan kalkmış oldu. Sözkonu dava sırasında Avrupa genelinde onbinlerce kadın sokaklara çıkarak yasaların sertleştirilmesini istemişti.

Bu tepkiler karşısında İspanya Yüksek Mahkemesi haziran 2019’da nihayet yaşanan olayları “toplu tecavüz” olarak nitelendirmiş ve hapis cezalarını 15 yıla çıkarmıştı.

Sosyalist Başbakan Pedro Sanchez hükümeti de haziran 2018’de iktidara geldiğinde açık rızaya ilişkin bir yasa çıkaracağı sözünü vermişti.

Bu yasa aynı zamanda sokak tacizini daha da fazla hedef almakla birlikte, okulda duygusal ve cinsel eğitimi geliştirmeyi ve cinsel şiddet mağdurlarına ilgiyi ve tazminatı arttırmayı amaçlıyor.

Hükümet yaptığı açıklamada rıza sorununa ilişkin Avrupa Konseyi’nin 2011’de kabul edilen İstanbul Sözleşmesi’nden esinlendiğini açıkladı.

Avrupa’da açık rıza kavramı halen azınlık durumunda.  Uluslararası Af Örgütü’nün 2020 yılı sonundaki bir araştırmasına göre incelenen 31 ülkeden aralarında Belçika, Danimarka, İsveç ve Birleşik Krallık’ın olduğu 12 ülke tecavüzü rıza yokluğundan itibaren tanımlıyor.

Bu ülkeler arasında Almanya, tecavüzü tanımlamak için rızanın yokluğunu tek kriter haline getirmek için 2017 yılında mevzuatını güçlendirdi.

Fransa geçen yıl çocukları cinsel suçlar ve istismarlar ile ensestten korumayı amaçlayan bir yasa kapsamında rıza eşiğini 15 ve ensest durumunda 18 olarak belirledi.

İspanya, cinsiyet farklılığını özellikle şiddeti ağırlaştırıcı bir durum olarak ortaya koyan 2004 tarihli öncü bir yasadan bu yana cinsel şiddetle mücadele alanında bir referans haline geldi.