İnsan Hakları Derneği (İHD) Dersim Şubesi, 2024 Yılı Hak İhlalleri Raporu’nu açıkladı. Dernek binasındaki toplantıda İHD Dersim Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Yaşar Sezgin konuştu.

Sezgin, 2024 yılı boyunca birçok coğrafyada olduğu gibi Dersim’de de toplumsal hak ihlallerinin, derinleşen adaletsizlikler ve hukuk dışı uygulamalarla hız kesmeden devam ettiğini ve bu durumun tüm sivil toplum örgütlerinin önünde engel teşkil ettiğini söyledi.

Raporda, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, ekolojik yıkım, iş cinayetleri, polisin orantısız şiddeti, gasp politikaları, kadın ve çocuk cinayetleri, eylem-etkinlik yasakları, gazetecilere dönük engellemeler, ajanlaştırma tehdidi, baskı-tehdit yöntemiyle ifade alma, gözaltı, tutuklama, tutsaklara yönelik baskılar, iş cinayetleri, festival yasakları gibi yaşanan birçok hak ihlaline yer verildi.

RAPORDAKİ İHLALLERDEN

Raporda yer alan bazı ihlaller şöyle:

"* Munzur Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü öğrencisi Gülistan Doku’dan 5 Ocak 2020 tarihinden bu yana haber alınamıyor. Gülistan’ın kaybolmasının üzerinden yıllar geçmesine rağmen ‘Gülistan Doku nerede?’ sorusu hâlâ cevaplanamadı.
 
* Pêrtag (Pertek) ilçesine bağlı Aşağıgülbahçe-Kurmeş köyünde muhtarın köyde yaşayan bir kadına yönelik sistematik tacizine dair Şube Kadın Komisyonumuza başvuruda bulunuldu. Kadın komisyonumuz tarafından takip edilen hukuki sürecin devam ettiği belirtildi.

* Pêrtag ilçesinde bir korucunun genç kadını taciz ettiği belirtildi. Olay kolluk kuvvetlerine de yansıdı. Karakola giderek korucudan şikayetçi olan genç kadın, polislerin olayın üstünün kapatılması için ifadeyi tutanağa geçiren polislere baskı yaptığı, cinsel taciz yazılmamasını söylediğini belirtti. Olaya dair soruşturmanın devam ettiği öğrenildi.  

* Nesli tehlike altında olduğu için koruma altında olan ve Dêrsim bölgesinde kutsal kabul edilen dağ keçileri, bakanlığın açtığı ihalelerle katledilirken kaçak avcıların da hedefinde.

* Dersim'in Çemîşgezek ilçesinde, Tağar Çayı üzerinde kurulması planlanan ‘Çemişgezek Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali Kapasite Artış Projesi’nin inşaatına Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu olmadan başlandı. Hidroelektrik santrali (HES) kapasite artışı ve regülatör inşaatı, bölgenin ekosisteminde büyük tahribata neden olmaktadır.
 
* Ekoloji mücadelesi veren savunucular yargısal tacizlerle bastırılmaya, kolluk şiddeti ve idari para cezaları yoluyla engellenmeye çalışılmıştır.

* İmralı Hapishanesi’nde tutulan ve 7 Ağustos 2019 yılından bu yana avukatları, vasisi ve ailesi ile görüştürülmeyen Abdullah Öcalan, Hamili Yıldırım, Ömer Hayri Konar ve Veysi Aktaş üzerinde uygulanan tecridi protesto etmek amacıyla Türkiye’nin birçok ilinde başlatılan “İmralı Tecridine Karşı Gemlik’e, Özgürlük Yürüyüşü” adı verilen eylem, Dersim’de de gerçekleştirilmiş ve yürüyüşe katılan çok sayıda yurttaşa soruşturma açılarak, ifadeye çağrılmıştır.
 * Geçtiğimiz yıllarda konser yasakları ve şehre giriş yasakları verilen Grup Yorum ve Grup İsyan Ateşi üyelerine yönelik yasaklar 2024 yılında da sürdü.

* Yeni Yaşam Gazetesi dağıtımcısı Azime Bozkurt, gözaltına alındı.

* Dêrsim’in Xozat ilçesinde iki çocuğa yönelik ‘cinsel istismar’ suçu işleyen ve tutuksuz yargılanan S.Y.’nin duruşmasının görüldüğü Tunceli Adliyesinde duruşmayı takip eden Gazeteci Duygu Kıt, mahkeme çıkışında fail ve yakınları tarafından saldırıya uğradı.

* İHD Dersim Şubesi olarak Ermeni Soykırımı'nın başladığı gün olarak kabul edilen 24 Nisan 1915’in yıl dönümünde ‘Bir kez daha soykırımı anıyor ve inkâra son diyoruz’ açıklamasını dernek binamızda düzenlediğimiz basın toplantısıyla kamuoyuna duyurduk. Bu açıklamayı okuyan şube eşbaşkanımız Gönül Sonbahar hakkında TCK’nin 301. Maddesinde yer alan, ‘Türk milletini, Türkiye cumhuriyeti devletini, Türkiye Büyük Millet Meclisini, Türkiye cumhuriyeti hükümetini ve devletin yargı organlarını alenen aşağılama’ suçlamasıyla iddianame hazırlandı. İfade özgürlüğüne vurgu yaparak savunmasını sunan Gönül Sonbahar hakkında beraat kararı verildi.

* Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partili (DEM Parti) Dêrsim Belediye Eşbaşkanı Cevdet Konak ve Cumhuriyet Halk Partili (CHP) Ovacık Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül, Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ‘örgüte üye olmak’ iddiasıyla 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılıp, görevden uzaklaştırıldılar.

 * Seçilmiş Dêrsim Belediye eşbaşkanları yerine kayyum olarak atanan Tunceli valisi aynı tarihte tüm yurttaşlar için anayasal bir hak olan barışçıl toplantı ve gösteri yapma hakkını tüm kentte 10 gün boyunca yasaklama kararı almıştır. Kentin tüm cadde ve sokakları sıkıyönetim ilan edilmişçesine polis, asker ve zırhlı araçlarla kontrol altına alınarak hayatın olağan akışına müdahale edildi.
 
* Dêrsim Belediye Eşbaşkanı Birsen Orhan, halkın tepkisi sonucu serbest bırakılmıştır. Ancak daha sonra ifade vermek üzere Emniyet Müdürlüğü’ne götürülmüş, savcılık tarafından ‘Halkı kin ve düşmanlığa tahrik’ ve ‘Kamu görevlisine hakaret’ suçlamalarıyla adli kontrol tedbiri uygulanarak ev hapsine tabi tutulmuştur.
 
* Munzur Üniversitesi öğrencisi Ahmet Yıldız, Dêrsim ve Pulur (Ovacık) belediyelerine kayyum atanmasını protesto etmesi gerekçe gösterilerek, Tunceli Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) Erkek yurdundan 1 ay süreyle uzaklaştırıldı.
 
* Dêrsim Belediyesine kayyum atanmasının ardından 9 belediye işçisi işten çıkarıldı."