Düşmeyen şehir, düşürten zafer: Kobanê – II

Direniş kenti Kobanê 15 Eylül 2014 öncesi nasıl bir yerdi? 19 Temmuz 2012’de yani Rojava Devrimi’nin startının verildiği ve kanton sisteminde öncü rol üstlenen kentte 15 Eylül saldırılarına kadar durum neydi ve nasıl bir atmosfer vardı?

Kobanê, Fırat Nehri’nin 30 km batısında Halep’in 150 km uzaklıkta Rojava-Bakûrê Kurdistan sınırında yer alan bir kent. Aslında Rojava Devrimi ve Tarihi Kobanê Zafer Direnişi öncesinde çok da tanınmayan küçük bir kasaba olarak biliniyor. Kobanê ismine dönük birçok tarihi araştırma var ve bu çalışmalar ismin Company’den yani Fransız şirketinden gelmediğini doğruluyor. Çünkü Kobanê'nin tarihi, 1650 yılında doğumundan önce Huri ve Mitani dönemine kadar uzanmaktadır. Kobanê'de çok sayıda pınar olduğu söylendiği için buraya Kaniya Banî denilmiştir. Ayrıca bu coğrafyada Yüksek ve Aşağı Bani Grubu adlarına sahip iki büyük aşiretin olduğu söyleniyor, bu nedenle bu coğrafyanın isminin basitleştirilip Kobanê olduğu belirtiliyor.

Kobanê, Şam yönetimi döneminde Halep iline bağlıydı. I. Dünya Savaşı öncesinde Osmanlı işgali altındaydı. Savaş sonrası Fransızlar hüküm sürdü. Suriye Arap Cumhuriyeti’nin kuruluşundan sonra Urfa’nın Suruç ilçesiyle aralarına sınır konuldu. 1980’li yıllarda da Şam yönetimi tarafından Ayn El Arap (Arapça: العرب عين) adı verildi. Şam yönetimi bu ismi su kaynaklarından dolayı vermiştir. O zaman Kobanê sakinleri Arap göçebelerin koyunlarını sulamalarına izin verdi. Bu yüzden o pınarın adı Arap pınarı olmuştu.

3 bin 003 km² yüz ölçümüne sahip Kobanê kent merkezi, Sirîn, Qinê, Şêran ve Çelebî adlı 5 ilçe ve 366 köyden oluşuyor. Yüzde 90 civarı çoğunlukta Kürtlerin var olduğu kentte Ermeniler ve Araplar da yaşıyor. Kobanê’de yaşayanlar, tarım ve hayvancılık merkezli işler yaparak geçimlerini sağlıyorlardı. Bölgedeki iş olanaklarının sınırlı olmasından kaynaklı halk, daha çok Reqa ve Halep gibi bölgelere göç ederek çalışıyordu. Su kuyuları noktasında da ün sahibi olan Kobanêliler bu başarılı çalışmalarını dünyanın dört bir yanına kadar ulaştırmış durumda.

TAKVİMLER 19 TEMMUZ 2012’Yİ GÖSTERDİĞİNDE

19 Temmuz 2012, yani Rojava Devrimi’nin başlangıcı olan bu tarih, Kobanê için de yeni bir süreç. Yıllardır süren rejim baskısı ve zulmüne karşı nefesti. Bölge halkı yıllarca rejim baskısı yüzünden rahat edemediği kentlerinde artık özgürce hareket etmenin sevinciyle sabahlara kadar sokaklarda rahat nefes almanın mutluluğunu yaşıyordu.

KANTON SİSTEMİNE GEÇİŞ VE YENİ YÖNETİM BİÇİMİ

Kobanê halkı da kentten rejim güçlerini çıkararak kendi öz yönetimi kurmanın ilk adımını atmıştı. 27 Ocak 2014’te Kobanê Kantonu Özerk Yönetimi ilan edildi. Kobanê Kantonu'nun Demokratik Özerklik Yönetimi Yasama Meclisi'nin ilanı, Yasama Meclisi üyelerinin katılımıyla Baqî Xido Kültür ve Sanat Merkezi'nde düzenlenen toplantıda 6 siyasi parti, demokratik kitle örgütü temsilcileri ve bölgedeki tanınmış kişilerden oluşan Özerk Yönetim komiteleri seçildi.

Rojava genelinde olduğu gibi Kobanê bölgesi de Toplumsal Sözleşme olarak adlandırılan anayasayla yönetiliyor. Bu sözleşmenin temeli demokrasi ve insan hakları oluşturuyor. Bölgenin tamamında olduğu gibi direniş kenti Kobanê’deki kurumların yönetiminin büyük çoğunluğu kadınlardan oluşuyor. Demokratik Özerk Yönetim modelinin başarıyla yönetildiği örnek bir kent olan Kobanê, özelde Rojava olmak üzere Kurdistanlılar için önemli bir bölge. Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın 1979 yılında Suriye’ye geçişinde uğradığı Kobanê, Kurdistan Özgürlük Mücadelesi için de çok önemli bir yer.