Van şehir merkezine 135, Erciş ilçesine 36 kilometre mesafede, Deliçay Deresi'nin üzerinde bulunan Morgedik Barajı ve tesisleri inşaatı, kağıt üzerinde 17 köy, 5 mezranın sınırlarında arazilerin sulanması amacıyla geliştirildi.

AMAÇ BÖLGEYİ İNSANSIZLAŞTIRMAK

Muradiye, Erciş, Çaldıran ile Ağrı'nın Diyadin ve Doğubayazıt ilçesi sınırları arasında kurulan ve sulama amaçlı yapıldığı iddia edilen, Morgedik Barajı'nın ilk fizibilite çalışmaları 1950 yılında TSK ve DSİ Genel Müdürlüğü işbirliği ile başlatıldı. Barajın görünüşte sulama amacıyla yapıldığı ancak, asıl amacının çok farklı olduğu ortaya çıktı. TSK’nin barajın yapımına öncülük etmesi de amacın soykırımcı uygulamalar kapsamında olduğunu işaret ediyor. Özellikle barajın yapıldığı alanının Muradiye, Erciş, Çaldıran, Diyadin ve Doğubayazıt arasında yer alması asıl amacı ortaya koyuyor. Bölge halkı, bu barajla ilçeler arasındaki bağlantının koparılması ve bölgenin insansızlaştırılmasının amaçlandığını söylüyor.

HER HÜKÛMETİN RANT HEDEFİNE GİRDİ

Baraja 1950 yılından bu yana 150 milyon lira harcama yapıldı. 67 yıldır iktidara gelen her hükûmet de barajı rant için değerlendirdi. Askeri amaç ile birlikte daha sonra ranta da dönüşen Morgedik Barajı, bir doğa katliamına da neden oluyor. Barajın su toplaması ile birlikte onlarca köy, mezra, yayla ve vadi su altında kalmaya başlayacak. Bölgede yayla ve meraların sular altında kalması durumunda halkın tek ekonomik faaliyeti olan hayvancılık ve tarım bitme noktasına gelecek. Bunun da yoğun göçe yol açacağı belirtiliyor.

İNCİ KEFALİ YOK OLACAK

Barajın bitirilmesi, dünyada sadece Van Gölü'nde yaşayabilen inci kefalinin de yok olmasına neden olacak. Deliçay Deresi, inci kefali balığının üreme yerlerinin başında geliyor. Her yıl balık göçünün yaşandığı ve festivalinin yapıldığı Deliçay, barajla birlikte kurutularak, inci kefalinin neslinin yok olmasına yol açacak.

AKP’NİN RANTI

3 DSİ memuru emekli olmasına rağmen baraj halen tamamlanamadı. Barajın inşaatı için en son 1996 yılında yeniden ihale yapıldı. Ancak çalışmalar bir türlü başlatılmadı. En son baraj 4,5 milyon TL'ye Adana’da faaliyet gösteren NVS firmasına satıldı. NVS firmasına verilen barajın 2002 yılında tamamlanması gerekirken, 2014 tamamlanacağı belirtildi. Ancak baraj bu tarihte de tamamlanmadı. 2002 yılından sonra iktidara gelen AKP hükûmeti de ranttan pay almaya başladı. 15 yıldır iktidarda olan AKP, her seçim öncesi barajı koz olarak kullandı. Yapılan seçimlerden sonra bitirilmesi gereken baraj, yeni firmalara verilerek rant olarak kullanmaya devam edildi. Morgedik Barajı'nda en büyük vurgunu, Van’da yıllarca milletvekilliği ve bakanlık yapan Hüseyin Çelik ile birlikte yine o dönemde Van’da milletvekilliği yapan ve şu an Gümrük ve Ticaret Bakan Yardımcısı olan Fatih Çiftçi’nin yaptığı söyleniyor.

HALK İSTEMİYOR

Özellikle Erciş ilçesinde bulunan Geliye Zilan bölgesindeki toprakları sulamak amacıyla yapıldığı iddia edilen barajın yapımına köylüler tepki gösteriyor. Kendi bölgelerinde baraj istemediklerini belirten köylülerin görüşü şöyle: “Biz bölgede devletten bir şey istemiyoruz. Bölgemiz zaten su bakımından çok zengin. Böyle bir barajın yapılmasına kesinlikle karşıyız. Devletin amacı, bizi topraklarımızdan çıkarmaktır. Böyle bir yerde barajın yapılmasının tek amacı budur. Bu bölge doğasıyla harika bir yer. Barajla birlikte vadilerimiz, yaylalarımız, köylerimiz ve topraklarımız su altında kalacak. Devletin amacı hizmet değil, biz göçertmektir."