İnsan Hakları Konseyi tarafından 2018 yılında kurulan Birleşmiş Milletler Myanmar Bağımsız Soruşturma Mekanizması (IIMM) yaptığı açıklamada, Rakhine Eyaletinde (eski adıyla Arakan Eyaleti) “insanlığa karşı suç ve savaş suçu işlenip işlenmediğini değerlendirmek” için sahada olup bitenleri izlediğini belirtti.

Arakan Ordusu'nun (AA) Kasım ayında cunta güçlerini hedef alarak, 2021'deki askeri darbeden sonra yürürlüğe konulan ateşkesi sona erdirmesinden bu yana eyalette çatışmalar yeniden alevlendi. AA, yaklaşık 600 bin Rohingya'ya da ev sahipliği yapan eyaletteki etnik Rakhine nüfusu için daha fazla özerklik amacıyla savaştığını belirtiyor.

Yüz binlerce Rohingya, Myanmar ordusunun geniş çaplı zulmü karşısında 2017 yılında Rakhine Eyaletinden kaçmıştı. Birleşmiş Milletler, Myanmar ordusunun zulmü nedeniyle “soykırım” soruşturması başlatmıştı. 

IIMM, “Buthidaung'daki şiddet ve yıkım da dahil olmak üzere Myanmar ordusu ile Arakan Ordusu arasındaki ağır çatışmalara ilişkin çok sayıda raporu inceliyoruz” açıklamasında bulundu. 

Açıklamada bu şiddet konusunda “Görünüşe göre başta Rohingya sivilleri olmak üzere binlerce insanın yerinden edilmesine neden oldu ve Rakhine ve Hindu topluluklarını da etkiliyor” denildi. 

Geçtiğimiz hafta AA, Rakhine Eyaletindeki Buthidaung'un ele geçirilmesinin sorumluluğunu üstlenmişti. Arakan Ordusu, ayrıntı vermeden, şehir sakinlerini ayrılmaları için uyardığını ve “insanların daha güvenli bölgelere taşınmasına yardımcı olduğunu” bildirmişti.

Ancak bazı Rohingya savunma örgütleri Çarşamba günü yaptıkları açıklamada Arakan Ordusu’nu örgütü kent sakinlerini evlerinden çıkarmak, evlerini ateşe vermekle, yağmalamakla ve ardından onları kendi kontrolü altındaki bölgelere yönlendirmekle suçladı.

STK'lar yaptıkları açıklamada Rohingyaların “zorla yerlerinden edilmelerine ve insan hakları ihlallerine” son verilmesi çağrısında bulundular. 

Sivil toplum örgütleri ayrıca askeri cuntayı da, “binlerce” Rohingyayı “yem” olarak savaşmak üzere silah altına almakla suçlandı.

Salı günü Washington, Myanmar’da özellikle Rakhine Eyaletindeki Rohingyalara yönelik “yeni zulümler” konusunda uyarıda bulundu. 

Pazar günü BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, eyalette daha fazla “vahşet” yaşanacağı uyarısında bulundu. 

IIMM, “çatışmalar ülke genelinde tırmanmaya devam ederken Myanmar’ın diğer bölgelerinde” olası ciddi uluslararası suçlara ilişkin kanıt topladıklarını ve “faillerin mensubiyetine bakılmaksızın” bu suçları soruşturmakla görevlendirildiklerini vurguladı. 

IIMM üyeleri hiçbir zaman Myanmar’ı ziyaret etme yetkisine sahip olmazken, ancak tanık ifadeleri, belgeler, fotoğraflar, videolar, adli kanıtlar ve uydu görüntüleri ile çalışıyor.

IMM, “Rakhine Eyaleti'nde ve ülkenin başka yerlerinde işlenen ciddi suçlar hakkında bilgi sahibi olan herkesi güvenli ve gizli kanallarımız aracılığıyla bizimle iletişime geçmeye teşvik ediyoruz”  çağrısında bulundu. 

Myanmar, seçilmiş lider Aung San Suu Kyi'yi deviren 1 Şubat 2021 darbesinden bu yana 3 binden fazla cana mal olan ve yüz binlerce insanı yerinden eden şiddetli bir iç çatışmaya sahne oluyor.