Mêrdîn ve ilçelerinde son 7 yılda hastanelerin acil servislerine astım ve nefes darlığı şikayetiyle başvuran yurttaş sayısındaki artış, sosyal yardım bütçesini düşük tutmak amacıyla Şirnex kömürü kullanımının yarattığı tahribatı gösteriyor.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 'Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılar ve Uzun Vadeli Stratejilerde Sağlık 2023 İncelemesi'ni geçtiğimiz günlerde yayımladı. İncelemede hava kirliliğinin insan sağlığı açısından en büyük risk olduğuna ve hava kirliliğinden kaynaklı ölümlerin arttığına dikkat çekti. Kurdistan'da da son yıllarda hava kirliliği oranında büyük artış gözlemleniyor. Dünyanın havası en kirli şehri olarak ilan edilen Paris ile Mêrdîn'in hava kirlilik oranları kış mevsiminde birbirine çok yakın seyrediyor. Sanayileşme ve trafik faktörleri arasındaki devasa makas açıklığına rağmen hava kirlilik oranındaki paralelliği, şehirdeki kömür kullanımı yaratıyor.

YARDIM OLARAK DAĞITILDI

Mêrdîn'de 2016’dan itibaren hava kirlilik oranında yaşanan artışta, Şirnex kömürü kullanımının büyük etkisi olduğu biliniyor. Kalori bakımından düşük olan Şırnak kömürü, hızlıca yanıyor ve yüksek karbon salınımı yaparak hava kirliliğine sebep oluyor. Halk, ucuz olduğu için tercih ediyor. Valilik tarafından satışı ve kullanımı, Temmuz’da yayınlanan genelgeyle yasaklandı, ancak Nisêbîn, Qoser, Kerboran gibi ilçelerde kaymakamlıkların geçtiğimiz yıllarda halka kömür yardımı olarak Şirnex kömürünü dağıttığı biliniyor. Sosyal yardım bütçesini düşük tutmak amacıyla şehirde Şırnak kömürü kullanımının yarattığı tahribatı, son 7 yılda hastanelerin acil servislerine astım ve nefes darlığı şikayetiyle başvuran yurttaş sayısındaki artış üzerinden de okumak mümkün.

NUSAYBİN ADETA CEZALANDIRIYOR

Şehir özelinde hava kirliliğinin en yoğun yaşandığı ilçe ise Nusaybin. Sobaların kurulması sonrasında ilçe merkezinin üzerini akşam vakti gri toz bulutları kaplıyor ve havadaki kömür kokusu ana caddelerden ara sokaklara, merkez mahallelerden ilçenin dış mahallelerine kadar yayılıyor. Nusaybin'in merkezinde yaşayan ve yıllardır Şırnak kömürünün kaymakamlık tarafından ücretsiz olarak dağıtıldığını belirten Kadriye Yılmaz, yaşadıkları Fırat Mahallesi’nde astım hastalığı sebebiyle Nusaybin Devlet Hastanesi'nin acil servisine giden birçok kişi olduğunu, kömürden çıkan zehirli gazın en çok yaşlıları ve çocukları etkilediğini söyledi. Öz yönetim süreçleri sonrasında adeta bir cezalandırma yolu olarak Nusaybin'e doğalgaz getirilmediğini vurgulayan Yılmaz, hava kirliliğinde devlet uygulamalarının payına dikkat çekti.

TOKİ KONUTLARININ ETKİSİ

Fırat Mahallesi’ndeki TOKİ konutlarının ilçedeki hava kirliliğini daha da arttırdığını söyleyen mahalle sakini Ali Yazgı, TOKİ'nin yapımından bugüne ulaşan süreci şu sözlerle aktardı: "Öz yönetim direnişleri sırasında evler hasar gördü, yıkıldı. Ama insanlar yaşadıkları yerlerden çıkmak istemiyorlardı. Adeta insanların iradesine rağmen buraları gasp ettiler. Çıkacaksınız, size evinizin yerine daire vereceğiz dediler. Çıkmayanlara baskı yapıldı. İnsanlar mecbur kaldı, çünkü devlet çaresiz bıraktı. Dediler ki; buralarda modern binalar yapacağız. Bacalarda filtre olmadığı sonradan anlaşıldı. Bu insanların sağlığı ile bilerek oynamaktır."