Yedi ülke ABD ile birlikte "Artemis anlaşmaları" adı verilen metni imzaladı. NASA'ya göre metne şu ülkeler imza attı: Avustralya, Kanada, İtalya, Japonya, Lüksemburg, Birleşik Arap Emirlikleri ve Birleşik Krallık.

Metin, Ay ve diğer gök cisimlerinde yeni dalga keşifleri hukuki bir çerçeveye kavuşturuyor ve 'güvenlik alanları'nın oluşturulmasına onay veriyor.

Çin ve Rusya, henüz bu anlaşmada yer almazken, bu durumun uzayda bir "Far West" yaratmasından endişe ediliyor. "Uzak batı" anlamına gelen bu kavram aynı zamanda güçlünün yasasının hakim olduğu yeri ifade ediyor.

Uzay sahasını düzenleyen büyük uluslararası sözleşme 1967 yılına ait ve uzaydaki kaynakların işletilmesi sorununda muğlaklıklar içeriyor.

NASA, başka gök cisimlerinde özel şirketlerin faaliyette bulunmasına onay veren hukuki bir sistem oluşturmak için acele ediyor.

RUSYA'YA GÖRE ANLAŞMA ÇOK AMERİKAN MERKEZCİ

Rus Uzay Ajansı şefi Dmitri Rogozin, Pazartesi günü yaptığı bir açıklamada Ay'a dönüş programı olan Artemis'in "aşırı Amerikan merkezli" olduğu tepkisinde bulundu.

Artemis 3 misyonu kapsamında biri kadın iki Amerikalının 2024 yılına doğru Ay'a gitmesi bekleniyor.

NASA 2023 yılından itibaren Ay yörüngesinde oluşturulacak mini-istasyonun inşasına başka ülkeleri de dahil etmek istiyor.

NASA Müdürü Jim Bridenstine, "Artemis, tarihin en büyük ve en çeşitli uluslararası yerleşik keşif programı olacak ve Artemis Anlaşmaları, bu eşsiz küresel koalisyonun kurulmasının aracı olacak" dedi.

TARTIŞMALI 'GÜVENLİK ALANLARI'

Anlaşmalar, faaliyetlerin şeffaflığı, ulusal sistemlerin birlikte çalışabilirliği, herhangi bir uzay nesnesini kataloglama yükümlülüğü, tehlikede olan bir astronota yardım, bilimsel verilerin paylaşımı ve uzaydaki enkazların uygun yönetimi gibi on ilkeyi listeliyor. Ancak metin, ülkelerin gök cismi üzerindeki faaliyetlerini korumak için "güvenli bölgeler" yaratma olasılığını sağlayarak daha tartışmalı hale geliyor. Buna örnek olarak Ay'ın güney kutbundaki su gibi kaynakların çıkarılması gösteriliyor.

1967 Antlaşması, "ne kullanımla ne de başka bir yolla, egemenlik ilan edilerek ulusal sahiplenmeyi" yasaklıyor. Ancak NASA, uzay anlaşmasının önceliğini yeniden teyit ederken, güvenli bölgelerin yaratılmasını gerekçelendirmek için "potansiyel olarak zararlı bir rahatsızlığa neden olabilecek" herhangi bir faaliyeti yasaklayan anlaşmanın başka bir maddesine dayanıyor.