Elde ettikleri aşırı karlardan hisse senetleri sahiplerine milyarlarca kron dağıtan aralarında Volvo, Electrolux, Sandvik, Securitas, SKF ve Skanska’nın da bulunduğu İsveç’in en büyük tekelleri devlete vergi ödemiyor.
Yasalardaki boşlukları kullanan tekellerden bazılarının ödedikleri vergi miktarı ise bir dükkan sahibinin ödediği vergiden daha az.
İsveç Devlet Televizyonu, (Svt) binin üzerinde şirketi bulunan İsveç’in en büyük 20 tekelinin 2014 yılında ödedikleri vergileri araştırdı.
En fazla vergi ödeyen İsveç tekellerinin başında dünyanın en büyük giysi mağazaları zincirine sahip olan H&M ile Nordea Bankası geliyor. 2014 yılında H&M 2,7 milyar kron, Nordea da 1,7 milyar kron şirket vergisi ödedi. Mercek altına alınan 20 şirketten 8’i ise tek bir kron bile vergi ödemedi.
Vergi ödemeyen tekeller arasında beyaz eşya piyasasında dünya pazarlarında ikinci sırada yer alan Electrolux, dünyanın en büyük orman tekelleri arasında yer alan SCA ile Volvo, Securitas, Sandvik, SKF ve Skanska gibi büyük İsveç tekelleri yer alıyor.
SCA 1O YILDIR VERGİ ÖDEMİYOR
Orman sektörünün en byük tekeli SCA ayrıca temizlik malzemeleri üretimi de yapıyor. SCA, 2006 yılından bu yana milyarlarca kar etmesine rağmen tek bir kron bile vergi ödemedi. SCA ve diğer büyük tekeller vergi ödememek için her yola başvuruyor ve yasalardaki boşlukları azami ölçüde kullanıyor.
SCA, geçtiğimiz yıllarda kendisinin kurdurduğu finans şirketini 48 milyar krona kendisine satarak büyük vergi ndiriminde bulundu. Vergi Dairesi, satışın mevzuatlara uygun olmadığını belirterek dava açtı. Şirketten 2008-2013 yılları için 1 milyar kron ödemesini talep etti. Mahkeme, Vergi Dairesi’ni haklı bulduğu halde SCA hala vergi ödemedi.
Svt’nin sorularını cevaplayan SCA’nın Genel Müdürü Magnus Roth, vergi ödememek için yasadaki boşlukları kullandıkları suçlamalarını reddediyor, yürürlükte bulunan vergi yasalarına uygun davrandıklarını söylüyor. Gazetecilerin neden 10 yıl içinde vergi ödemedikleri sorusunu ise “Bilmiyorum” diyerek yanıtlıyor.
KÜÇÜK ESNAF YIKIMA SÜRÜKLENİYOR
İsveç tekellerinin bir kısmının vergi kaçırdıkları, bazılarının vergi ödemedikleri uzun yıllardan beri biliniyor. Ancak yeni liberal politikalar izleyen İsveç hükümetleri her hangi bir önlem almadıkları gibi küçük esnafı yıkıma götüren yeni düzenlemelere gitti.
Küçük esnafın vergi kaçırmasını engellemek için bir kibrit satışında bile fatura verme zorunluluğu getirildi. Fatura vermeyenler 10 bin kron para cezasına çarptırıldı. Küçük esnafa yönelik denetimler sıklaştırıldı ve küçük işletmelerden bir kesimi rekabet ve vergi yüküne dayanamayıp kapılarına kilit vurdu. İflaslarda büyük bir artış görüldü.
POLİTİKACILAR ÖNLEM ALMALI
Çalışanlar elde ettikleri gelirin % 30’unu devlete vergi olarak öderlerken ve küçük esnafın daha fazla vergi vermesini sağlayan uygulamalar yürürlüğe konulurken vergi kaçıran tekellere karşı önlem alınmaması tepkilere neden oluyor.
Svt’nin görüşüne başvurduğu vatandaşlardan Britta Ohlsson, tekellerin vergi ödememelerini “Korkunç ve can sıkıcı” olarak niteledikten sonra, “Eğer para kazanmasaydılar büyük şirket olmazlardı. Bu yüzden yükü taşımaları ve sadece küçük insanların değl onların da vergi ödemeleri gerekir” diyor.
Marhgarete Guner ise, olanları anlamakta güçlük çektiğini, şirketlerin nasıl vergi kaçırdıklarını anlayamadığını söyleyerek politikacıların önlem almalarını talep ediyor.
