Polis, yetkililer ve hastanelerdeki doktorların verilerine dayanılarak yapılan sayıma göre, pazar günü göstericilerle hükümet yanlıları arasında çıkan çatışmalarda 94 kişinin ölmesinin ardından Bangladeş'teki protestolarda ölenlerin sayısı en az 300'e ulaştı.

Pazar günü ortaya çıkan bilanço, 170 milyon nüfuslu bu Müslüman ülkede bir ay önce başlayan hükümet karşıtı protestolardan bu yana tek bir günde ölenlerin sayısının en yüksek olduğu gün oldu.

Günün erken saatlerinde binlerce Bangladeşli Dakka'da bir meydanda toplanarak Başbakan Şeyh Hasina’nın istifasını talep etti. Protestolar, hükümetin kamu hizmetinde kota uygulamasına karşı başlamıştı. 

Göstericiler, önceki gün sivil itaatsizlik çağrısında bulunan Ayrımcılığa Karşı Öğrenciler öğrenci kolektifinin çağrısına yanıt verdiler. İktidardaki Awami League partisinin Genel Sekreteri Obeydul Qader de,  Bangladeşlileri pazar günü "Dakka'nın tüm mahallelerinde" ve ülkenin "tüm ilçelerinde" toplanmaya çağırmıştı. 

Rakip kamplar sopa ve bıçaklarla çatıştı ve polis gerçek mermi kullandı. Polise göre Enayetpour'daki (kuzeydoğu) bir polis karakolu basıldı ve 11 polis öldürüldü.

Bir başka polis kaynağına göre başkent Dakka'da sokaklar "savaş alanına" döndü ve birkaç bin göstericiden oluşan kalabalık bir hastane yakınındaki arabaları ve motosikletleri ateşe verdi.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Pazar akşamı yaptığı açıklamada "Bangladeş'teki şok edici şiddet durmalı" çağrısında bulundu. BM,  "iktidar partisinin gençlik hareketi protestoculara karşı harekete geçerken" endişelerini dile getirdi.

Bu çatışmalar Şeyh Hasina'nın on beş yıl önce iktidara gelmesinden bu yana yaşanan en ölümcül çatışmalar arasında yer alıyor. Hükümet, düzeni sağlamak iddiasıyla internet erişimini kesti, okulları ve üniversiteleri kapattı, sokağa çıkma yasağı getirdi ve orduyu görevlendirdi.

ESKİ SUBAYLAR DA EYLEMCİLERE DESTEK VERİYOR

O zamandan sonra eski ordu mensupları protestoculara destek vermeye başladı. Eski bir ordu komutanı olan General Ikbal Karim Bhuiyan, Başbakan'a karşı oldukça sembolik bir duruş sergileyerek, diğer eski üst düzey subaylarla birlikte yaptığı ortak açıklamada askerlerin sokaklardan çekilmesi çağrısında bulundu ve insanların "artık hayatlarını feda etmekten korkmadıklarını" vurguladı.

Birçok olayda asker ve polis geçen ayın aksine göstericilere müdahale etmedi. Cumartesi günü yapılan bir açıklamaya göre, şu anki ordu komutanı General Waker-uz-Zaman, ordunun "her zaman halkın yanında" olacağını söyledi.

KOTA UYGULAMASI

Çok sayıda mezun işsizin bulunduğu Bangladeş'te öğrenciler, bağımsızlık gazilerinin ailelerine kamuda iş kotası ayıran pozitif ayrımcılık sisteminin kaldırılmasını talep ediyor.

2018'de kısmen kaldırılan bu sistem, haziran ayında mahkemeler tarafından geri getirilmiş, Temmuz sonunda Yüksek Mahkeme tarafından yeni bir bozma kararı bardağı taşıran son damla olmuştu. Özellikle 1971'de Bangladeş'in bağımsızlık savaşına katılanların soyundan gelenler için yüzde 30'luk kota olmak üzere, devlet işlerinde kotaları geri getirilmesi, isyana neden oldu. Öğrenciler, savaş gazilerine yönelik kotanın hükümet destekçilerine haksız yere fayda sağlayacağını iddia ediyordu.

Toplumsal kriz 16 Temmuz'da siyasi bir krize dönüştü ve göstericiler Şeyh Hasina'nın istifasını talep ederken baskılar ilk ölümlerle sonuçlandı.