Kayyum politikaları, sadece yönetimsel müdahalelerle sınırlı kalmayıp Kürt halkının kültürel ve sanatsal birikimine doğrudan saldırılarla derin bir soykırım saldırı süreci başlattı. Özellikle Kürtçenin, halkın sanatsal üretim ve ifade dili olarak engellenmesi, kültürel hafızayı silmeye yönelik bir politika olarak el konulan belediyelerde sistematik bir şekilde öne çıktı. Kürtçe eğitim veren merkezlerin kapatılması, alternatif kültür ve sanat merkezlerin kapatılması, halkın kendi değerleriyle ürettiği eserlerin sergilendiği sahnelerin kapatılması gibi müdahaleler ilk uygulamalar oldu.

Kayyumlar, kültürel kimlikten arındırılmış ve ideolojik olarak tekçiliği dayatan bir anlayışı topluma empoze etmek amacıyla Türk- İslam sentezi gibi tarikat ve cemaat anlayışlarını kurumsallaştırma çabasında oldular. Bu süreçte Kürt kültürünün ve sanatının sembol isimleri hedef alındı, halkın tarihsel belleğiyle bağ kurmasını sağlayan mekanlar kapatıldı. Sanatçıların işten çıkarılması, sanatsal etkinliklerin iptali ve Kürtçenin yasaklanması, halkın özgün kimliğine ve kültürüne karşı gösterilen tahammülsüzlüğün en somut göstergesidir.

Kayyum politikaları, Kürt kültürünü, toplumsal birikimini, çeşitliliğini ve kültürel zenginliğini hedef alarak her türlü yasakçı tedbiri uygulamaya koydu. Bu süreç, sadece Kürt halkının kültürel haklarına yönelik bir saldırı değil, aynı zamanda toplumsal hafızaya ve kimliğe yönelik bir silme ve yok etme olarak da şekillendi.

KAYYUMLARIN KÜLTÜR VE SANAT ALANINDAKİ MÜDAHALELERİ

Amed Büyükşehir Belediyesi:

*5 Ocak 2017’de Amed Şehir Tiyatrosu’nda çalışan ve Kürt sanatsal üretimler yapan 31 sanatçı işten çıkarıldı.

*Şehir Tiyatrosu’nun kuruluş tüzüğündeki okul veya 5 yıllık tiyatro deneyimi şartı, sadece okul mezunu olmak şeklinde değiştirilerek sanatçılar kazanılmış haklarından mahrum bırakıldı.

*6 yıllık süreçte sadece 1 Kürtçe oyun sahnelendi ve en fazla 3 seans oynatıldı.

*Kürtçe eğitim veren Aram Tigran Kent Konservatuarı’nın adı değiştirildi ve öğretim dili Türkçe yapıldı. Akademik eğitim programı kurs seviyesine indirildi.

*Kayapınar Belediyesi’ne bağlı Cegerxwîn Gençlik ve Kültür Merkezi’nde Kürtçe öğretime son verildi ve Halk Eğitim Merkezi’ne devrildi.

*Amed Büyükşehir bünyesinde her yıl düzenlenen Kürtçe Oyun Yazarlığı yarışması kaldırıldı ve Kürtçe olarak katılan oyunların önü kesildi.

*Kayapınar Belediyesi bünyesindeki Cegerxwîn Kültür Merkezi tarafından her yıl düzenlenen Amed Film Festivali kaldırıldı.

*Amed Büyük Şehir Belediyesi bünyesinde Pasûr’da Cixsê, Pîran’da Avdela, Heni’de Nêrib, Erxenî’de Qilêş Köy Kültür Sanat okulları kapatıldı.

Wan Büyükşehir Belediyesi

*Kürt sanat eğitimleri veren Nuda Akademisi’nin adı değiştirildi ve Kürtçe programlar yasaklandı.

Êlih Belediyesi:

*Yılmaz Güney Sineması şüpheli bir yangın sonucu yandı, yerine yeni bir sinema yapılmadı.

*Êlih Şehir Tiyatrosu sanatçıları işten çıkarıldı ve 6 yılda tek bir etkinlik düzenlenmedi.

SEMBOLLER VE ANITLARA MÜDAHALELER

*Agirî’nin Bazîd ilçesindeki Ehmedê Xanî büstü, kayyum atanmasının ardından 2017 yılında yıkıldı. Kamuoyunda oluşan tepkiler üzerine kayyum, büstün ‘kazara yıkıldığını ve en kısa sürede onarılacağını’ belirtti. Ancak yıllar geçmesine rağmen büst yerine konulmadı.

*Qers’in Digor ilçesinde Ehmedê Xanî büstü yine kayyum tarafından kaldırıldı. Orhan Doğan adı verilen caddenin ismi de değiştirilerek, “Millet Caddesi” yapıldı.

*Sêrt’te Kürt tarihinin önemli şahsiyetlerinden Celadet Ali Bedirxan Kütüphanesi kayyum yönetimi tarafından yıkıldı.

*Qoser’de 12 yaşında katledilen Uğur Kaymaz ve babası Ahmet Kaymaz’ın anısına yapılan heykel, kayyum Ahmet Odabaşı tarafından kaldırıldı ve Uğur Kaymaz’ın annesi Makbule Kaymaz’ın belediyedeki işine son verildi.

*Qileban’da savaş uçakları tarafından katledilen 34 kişinin anısına yapılan “Roboski Anıtı”, Kayapınar Belediyesi’ne atanan kayyum tarafından kaldırıldı.

*Amed Yenişehir ilçesinde, Mervani tarihini anlatan kabartmalar kayyum tarafından kırıldı ve parkın ismi “Kültür Parkı” olarak değiştirildi.

*Amed Sur ilçesinde Uğur Kaymaz anıtı tahrip edildi.

*Îdir’in Tuzluca ilçesinde kayyum olarak atanan Kaymakam Abdullah Kadıoğlu tarafından, Azeri ve Kürt kadınları temsil eden heykellerin bulunduğu İnsan Hakları Anıtı yıkıldı.

*Mêrdin’in Nisêbin ilçesinde 1992 Newroz kutlamalarında katledilen 16 yurttaşın anısına yapılan Newroz Anıtı kayyum tarafından yıkıldı.

*Cizîr’de HEP Milletvekili Orhan Doğan’ın anıtı kayyum tarafından yıkıldı.

*Amed Büyükşehir Belediyesi önündeki Asur mitolojisine ait insan başlı aslan (Lamassus) heykelleri kayyum tarafından kaldırıldı.