Sayıştay’ın 2022 belediyeler raporlarında AKP’li Tatvan Belediyesi’ne yönelik tespit edilen birçok usulsüzlük bulunuyor. Sayıştay Tatvan’a dair bulgularını toplam 34 madde olarak sıralıyor. Adı daha önce belediyedeki usulsüzlük iddialarını yazan gazeteci Sinan Aygül’ün darp edilmesiyle de gündeme gelen belediyenin en çarpıcı usulsüzlükleri arasında; elektrik alımında ihale açmaması, borç stokunun borçlanma sınırının üzerinde olması, temel ihale usulleri ile yapılması gereken işlerin pazarlık usulü ile yapılması gibi maddeler yer alıyor.

Belediyelere dair raporlarını açıklayan Sayıştay’ın HDP’nin kayyum atanan belediyeleri ile ilgili henüz rapor yayınlamaması da ilginç bir detay olarak duruyor.

24 TAŞINMAZ KAYIT ALTINDA DEĞİL

Tatvan’a dair raporda Sayıştay arsa satışlarının hatalı muhasebeleştirilmesinden dolayı değer toplamı 124.329,15 TL olan 15 adet arsanın 2022 yılında peşin olarak 4.769.000,00 TL’ye satıldığını ifade ediyor. Bununla birlikte de mali tablolarda eksik gözlemlediğini aktarıyor. Sayıştay buradaki hatanın hesaplama hatası olduğunu belirtse de belediyeye tahsis edilen 24 taşınmazın da muhasebe kaydının bulunmadığını ve dolayısıyla bunların da mali tabloda yer alamadığını ifade ediyor. Yine taşınmazlara ilişkin olarak yapılan incelemede, tapuya kayıtlı taşınmazların envantere alınma, değerleme çalışmalarının yapılması ve cins tashihlerinin yapılmasına ilişkin işlemlerin tamamlanmadığı tespit edildiğini kaydeden Sayıştay, ayrıca taşınmaz icmal cetvellerinin hazırlanmasına esas olan yönetmelik ekinde belirtilen formların da gerçeği yansıtmadığını da not düşüyor.

Tatvan Belediyesi’nin hesap ve işlemlerinin incelenmesi sonucunda ise borç stokunun yasal limitin 124.075.058,74 TL üzerinde olduğuna da raporda yer veriyor.

AKP’Lİ GÖZDE ŞİRKETİ VEDAŞ’TAN İHALESİZ ELEKTRİK ALIMI

Sayıştay ayrıca mevzuata göre serbest tüketici durumundaki belediyelerin elektrik enerjisi alımında ihale yapması gerekliliğine rağmen Tatvan Belediyesi’nin bu hizmeti ihalesiz olarak bir şirketten karşıladığına dair bilgiyi de kaydediyor. 2022 yılında EPDK tarafından serbest tüketici sayılmak için belirlenen 1.100 kWh’lık limitin çok üzerinde elektrik sarfiyatı olmasına karşın Tatvan Belediyesi’nin 4734 sayılı Kanun’da belirlenen ihale usullerinden biri ile alım yapılmak yerine bölgede görevli tedarikçiden (VEDAŞ) doğrudan alım yapıldığı tespit ediliyor.

Belediye bu alımı VEDAŞ’ın bölgede tek tedarikçi olduğu için ve bu nedenle ihaleye çıkılamadığını ifade etse de Sayıştay bölgede hem başka tedarikçiler olduğunu kaydediyor hem de EPDK’dan lisans alarak ülke genelinde ilgili görevli tedarikçiler dışında elektrik ihtiyacını karşılayabilecek yüzlerce firma bulunduğunun da altını çiziyor.

Tatvan Belediyesi’nin başka tedarikçi yoktu dediği ve alımı ihalesiz bir şekilde yaptığı Türkerler Holding’e bağlı Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş (VEDAŞ) ise AKP dönemi şehir hastanelerinden birçok elektrik ihalesine kadar alabilen gözde bir şirket. Hatta 2021 yılında sadece 16 gün arayla Dışişleri Bakanlığı’na bağlı Yönetim Hizmetleri Dairesi Başkanlığı-AB Başkanlığı ve Anayasa Mahkemesi Genel Sekreterlik elektrik enerjisi alım ihalesi de yine bu şirkete verilmişti.

HAZİNEYE AİT TAŞINMAZLAR KİRALANMIŞ

Sayıştay, Tatvan Belediyesi’nin tasarrufunda bulunmayan taşınmazların üzerindeki ticari ünitelerin mevzuata aykırı bir şekilde kiralanmasına ilişkin belirlediği veriler de son derece ilginç. Mülkiyeti Hazineye ait Sahil Yolu 2. Etap ve 3. Etap sınırları içerisindeki 12 adet ticari ünite 10 yıllığına kiralanmış. Sayıştay raporda bu kiralamaya dair şu bilgilere yer veriyor: “Kiralama işlerine ait dosyaların incelenmesi sonucunda, kiralamaların 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 37’nci maddesine istinaden kapalı teklif usulü ile 2018 yılında 10 yıl süre ile yapıldığı ve kira bitim sürelerinin 2028 yılının muhtelif aylarına isabet ettiği tespit edilmiştir.

Ayrıca 10 adet ünitenin bazılarının 2018 yılından sonra kullanıcıları tarafından idare onayı ile başkalarına devredildiği ve 2022 yılında toplam yıllık kira gelirlerinin 153.493 TL olduğu görülmüştür.

Yukarıdaki meri mevzuat birlikte değerlendirildiğinde, taşınmaz ve üzerindeki ticari ünitelerin ön tahsislerinin 26.08.2016 tarihinde yapıldığı ve ön tahsis süre bitiminin 26.08.2018 olduğu açıktır. Ancak Belediye Meclisi kesin tahsis yapılmaksızın 03.01.2018 tarihli ve 5 sayılı Kararı ile üniteleri 10 yıllığına kiraya verilmesi kararı almıştır. Kesin tahsis işlemi yapılmadığından Belediyeye tahsis süresi esas olarak daha belirli değildir, tasarruf yetkisinin sınırı tespit edilmeden Meclisin bu yönde karar almasında mevzuata uyarlılık bulunmadığı değerlendirilmektedir.”

21/B USULSÜZLÜĞÜ

Aslında birçok belediyenin ihlal ettiği 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesindeki b fıkrasının gerekleri burada da hayata geçirilmemiş. Kanunu’nun “Pazarlık usulü” başlıklı 21’inci maddesinin b fıkrası ancak; “Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” gerekiyor. Fakat birçok belediye 21/b’yi kullanarak ihale açıyor. Yine Tatvan Belediyesi de bu yolu seçenlerden. Bu madde gerekleri yerine gelmediği halde Sayıştay raporuna göre toplam 11 ihale bu maddeyle gerekçelendirilerek yapılmış.

SÜRESİZ KİRALAMALAR

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kiralarda sözleşme süresi” başlıklı 64’üncü maddesinde; “Kiraya verilecek taşınır ve taşınmaz malların kira süresi, on yıldan çok olamaz” hükmü geçmesine rağmen özellikle ulaşım ihalesinde de çeşitlik usulsüzlükler yapılmış. Tatvan Belediyesi sonuncusu 2003 yılında olmak üzere muhtelif tarihlerde ihale komisyonu kararıyla kiralanmış, toplam 48 adet minibüs hattının, bazılarının süre belirtilmeksizin ruhsat verilerek bazıların ise süresiz olarak çalışma izni adı altında üçüncü kişilere kiralamış. Ayrıca yine raporda minibüs hatlarının bakanlık kararı olmadan 49 yıllığına ihale edildiği de bilgiler arasında yer alıyor.