ABD'nin eski başkanı Donald Trump, adayı satın alma fikrini 2019'da dile getirdiğinde bu öneri dünya çapında bir şok yaratmıştı. Şimdi ise ikinci dönemine yaklaşırken, Trump’ın Grönland’a yönelik ilgisi yeniden gündemde. Peki, bu buzlarla kaplı toprak neden bu kadar önemli?

JEOSTRATEJİK KONUM VE ‘GÜVENLİK’ KAYGILARI

Grönland, Danimarka Krallığı’na bağlı özerk bir bölge olmasına rağmen, ABD'nin jeopolitik hesaplarında merkezi bir rol oynuyor. Kuzey Amerika’nın kuzeydoğusunda yer alan ada, Rusya’ya yönelik füze savunma sistemleri ve Kuzey Kutbu’nda artan Çin varlığıyla bağlantılı güvenlik meseleleri açısından kritik önemde görülüyor.

Washington’ın Grönland’daki askeri varlığı yeni değil. ABD, II. Dünya Savaşı sırasında Danimarka’nın Alman işgaline uğramasıyla Grönland’ı fiilen kontrol altına almış ve adadaki Pituffik Hava Üssü’nü kurmuştu. Bugün de bu üs, ABD’nin stratejik hedefleri doğrultusunda aktif şekilde kullanılmaya devam ediyor.

İsviçreli RTS medyasına göre Danimarka Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü'nden tarihçi Astrid Andersen, “Grönland, New York’a Kopenhag’dan daha yakın. ABD, Grönland'ı coğrafi konumu nedeniyle kendi çıkarlarının doğal bir parçası olarak görüyor,” diyor.

ERİYEN BUZULLARIN GETİRDİĞİ YENİ FIRSATLAR VE YENİ RİSKLER 

Küresel ısınmayla birlikte eriyen buzullar, yalnızca çevresel bir felaket anlamına gelmiyor; aynı zamanda yeni nakliye rotalarının ve yer altı kaynaklarına erişimin kapısını aralıyor. Grönland’ın maden kaynakları, özellikle nadir toprak elementleri, uluslararası oyuncuların dikkatini çekiyor. Bu elementler, elektronik üretiminde ve yenilenebilir enerji teknolojilerinde vazgeçilmez bir role sahip. 

Avrupa Birliği, nadir toprak elementlerinin stratejik önemini vurgulayarak, Grönland’ı temel bir tedarik kaynağı olarak değerlendirmeye başladı. Çin'in bu alandaki hakimiyeti ise Batı ülkelerinin Grönland'a olan ilgisini daha da artırıyor. 

Grönland’ın Maden Bakanı Naaja Nathanielsen, adanın ekonomik olarak dış yatırımlara ihtiyaç duyduğunu kabul ederken, RTS’deki bir programa konuşan çevreci vekil Marianne Paviasen farklı bir noktaya dikkat çekiyor: “Doğaya bağımlıyız ve maden şirketlerini bağımsızlık kazanmanın bir yolu olarak görmüyorum. Bu şirketler bizim çıkarlarımızı değil, kendi kârlarını önceliklendiriyorlar.”

TRUMP’IN YENİDEN DEPREŞEN İLGİSİ

Donald Trump, Grönland’ın ABD kontrolüne geçmesini, ulusal güvenlik ve özgürlük için bir “zorunluluk” olarak nitelendiriyor. Seçilmiş Başkan olarak yaptığı açıklamalar, sadece Danimarka’da değil, Avrupa genelinde endişe yarattı. Trump Jr.’ın geçtiğimiz günlerde Grönland’a yaptığı özel ziyaret de bu ilgiyi yeniden gündeme taşıdı.

ABD’nin bölgede güç kullanma ihtimalini dışlayan açıklamalarına rağmen, Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, bu konuyu ciddi bir ulusal mesele olarak ele alıyor. Frederiksen, Grönland halkının özerkliğine ve adanın doğal kaynaklarına sahip çıkılması gerektiğini vurguluyor. Avrupa’da ise Fransa, bu durumu “yeni bir emperyalizm” örneği olarak nitelendiriyor.

ULUSLARARASI REKABETİN MERKEZİNDE 

Grönland, sadece ABD’nin değil, aynı zamanda Avrupa ve Çin’in de dikkatini çeken bir bölge. Avrupa Komisyonu’nun nadir toprak elementlerini stratejik kaynaklar listesine alması, bu rekabeti daha da kızıştırdı. Çin’in Grönland’daki madenlere yatırım yapma isteği ise Batılı ülkeler arasında kaygı yaratıyor.  

Siyaset bilimci Ulrik Pram Gad, ABD’nin Grönland’ın doğusundaki hava sahası ve su altı bölgelerindeki gözetim eksikliğinden duyduğu rahatsızlığın haklı olduğunu belirtiyor, ancak Trump’ın “aşırı söylemleri” meseleyi daha da karmaşık hale getiriyor. 

BİR ADADAN DAHA FAZLASI

Grönland’ın önemi yalnızca yer altı kaynakları veya stratejik konumuyla sınırlı değil. Ada, aynı zamanda Kuzey Kutbu’ndaki büyük güç rekabetinin ve küresel ısınmanın yarattığı yeni gerçekliklerin bir sembolü. Trump’ın bu bölgeye yönelik ilgisi, Grönland’ın jeopolitik satranç tahtasındaki yerini daha görünür kıldı.  

Ancak bu ilgi, Grönland halkı için aynı derecede olumlu bir anlam taşımıyor. Çevresel kaygılar, yerel halkın yaşam biçimi üzerindeki tehditler ve uluslararası çıkarların baskısı, adanın geleceğini belirsiz kılıyor. Grönland, artık yalnızca dünyanın en büyük adası değil; küresel güçlerin hedefinde olan bir stratejik anahtar.